Арбиново
село во Општина Дебрца From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Арбиново — село во Општина Дебрца, во областа Дебрца, во околината на градот Охрид.
Remove ads
Потекло на името
Населението на Арбиново ништо не знае зошто селото се вика Арбиново. Не ни знаат кога е настанато и како е настанато.[2]
Географија и местоположба
Селото Арбиново се наоѓа во областа Дебрца, меѓу Славеј и Илинска Планина. Селото се наоѓа на 1 километар источно од регионалниот пат Охрид-Кичево, 34 километри оддалечено од Охрид и 30 километри оддалечено од Кичево. Атарот на селото Арбиново се граничи со атарите на следните села: Сливово од север, Мраморец и Слатино од исток, Лактиње и Годивје од запад и Издеглавје и Слатински Чифлик од југ.
Населението вода за пиење добива од изворот наречен Горни кладенец. Тоа е мало место. Селаните викаат „од таму си носиме вода во стомни“. Извори подалеку од селото се: Капиште, Гушец и Бардовци. Атарот околу селото е прилично голем. На него се овие делови, во шумата: Чртојца, Умишта, Капиштец, Гушец, Каљојшта и Опаленик. На обработената земја се следните делови: Бучков мост, Тумби, Гоедаројца, Цер, Митров дол, Зад Голо брдо, Поле и Иконче. Арбиново е со куќи од збиен тип и се дели во 4 маала.[3]
Remove ads
Историја
Селото Арбиново е многу старо село, и не се знае како е настанато, се знае дека е спомнато во пописниот дефтер од Охридскиот Санџак во 1582 година, се наоѓало во нахија Дебрца. За време на Илинденското востание селото било запалено, а Турците убиле неколку селани. За време на издеглавската афера или арбиновската битка од ова село во Дијарбакир биле однесени 14 селани. Тоа биле: Милош Иваноски, Филип Јолески Коњарошки, Миладин Јолески, Темелко Ѓорески, Јоанче Ѓорески, Анастос Анѓелески, Косто Јованоски, Миладин Јованоски, Ристе Трпески, Милош Трпески и Никола Шуканоски.
Во XIX век, Арбиново се наоѓало во Охридската каза, нахија Дебрца, во Отоманското Царство.
Стопанство
Атарот зафаќа простор од 7,4 км2. Обработливото земјиште зазема површина од 284,6 ха, на пасиштата отпаѓаат 20,9 ха, а на шумите 336 ха. Селото има полјоделско-шумарска функција. Во него се наоѓа продавница и угостителски објект, како и фабрички погон РЕ „Славеј“ за производство на градежни матери- јали (шупливи блокови и тули).[4]
Население
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Арбиново имало 280 жители, сите Македонци христијани.[5] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Арбиново имало 320 жители.[6]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Арбино е претставено како чисто македонско село во Охридската каза на Битолскиот санџак со 35 куќи.[7]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 400 Македонци.[8]
Според пописот од 2002 година, во селото Арбиново живееле 26 жители, сите Македонци.[9]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, од кои 11 Македонци и 1 лице без податоци.[10]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]
Родови
Арбиново е македонско село.
Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1948 година родови во селото се
- Староседелци: Волкановци (17 куќи) куќите им се наоѓаат на сретсело, слават Св. Петка; Од нив потекнуваат семејствата на Петре Лито, Ристески и Петровски, познати како Тошевци, Караџовци (4 куќи) и Коњаровци (7 куќи) се еден род, и слават Мартинија, куќите им се наоѓаат во Долно Маало; Стамболџиовци (17 куќи) името го добиле по предок кој бил на печалба во Стамбол, слават Св. Петка и куќите им се наоѓаат во Долно Маало; Виловци (6 куќи) живеат во Горно Маало, слават Св. Петка; Ивановци (7 куќи) живеат во Долно Маало, слават Мартинија; Матевци или Смилевци (4 куќи) живеат во Горно Маало, слават Мартинија; Котовци (5 куќи) живеат во Горно Маало, слават Св. Петка; Кршковци (6 куќи) живеат на сретсело, слават Св. Никола; Ќубезијовци (5 куќи) живеат во Долно Маало, слават Мартинија; Радевци (1 куќа) кај нив има доселени домазети од Кршковци, како и Русевци, кои се изумрени по машка линија. живеат во Долно Маало, слават Св. Петка.
- Доселеници: Шукановци (4 куќи) доселени се на почетокот од XIX век од некое место во Албанија. Во исто време еден дел од нивниот род се иселил во кичевското село Белица. Живеат во Горно Маало, и слават Петковден.
- Роми: Максутоски Тејмур (1 куќа) доселени се 1946 година од Кичево, куќата им е во Долно Маало.[2]
Според истражувањата пак на Јован Трифуноски во 1979 година, родови во селото се (поделени на четири маала):
- Во првото маало се родовите: Ставревци, Филиповци и Димовци, потекнуваат од ист предок и сите заедно имаат 9 куќи;
- Во второто маало е родот Ѓоревци со 10 куќи, додека во минатото овој род бил многу голем имал околу 50 куќи;
- Во третото маало се родовите Митревци и Петковци кои потекнуваат од ист предок и имаат 5 куќи; и
- Во четвртото маало се родовите Трпевци и Коњаровци кои потекнуваат од ист предок и имаат 11 куќи.[3]
Remove ads
Самоуправа и политика
Селото влегува во рамките на проширената Општина Дебрца, која настанала со спојување на поранешните општини Белчишта и Мешеишта по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Белчишта.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Охрид. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било дел од некогашната Општина Белчишта.
Во периодот 1952-1955, селото влегувало во рамките на тогашната Општина Сливово, во која покрај селото Арбиново, се наоѓале и селата Врбјани, Годивје, Лактиње, Мраморец, Сливово и Турје. Во периодот 1950-1952 година, селото Арбиново се наоѓало во некогашната Општина Сливово, во која влегувале селата Арбиново, Мраморец, Сливово и Турје.
Изборно Место
Во селото посто избирачко место бр. 1329 според Државната изборна комисија, кое е сместено во месната заедница С. Арбиново.
На Референдумот во 2018 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 14 гласачи.[15]
Remove ads
Културни и природни знаменитости
- Цркви[16]
- Црква „Св. Никола“;
- Црква „Св. Атанасиј“;
- Црква „Св. Димитриј“;
- Црква „Св. Петка“[17];
.jpg)
.jpg)
Remove ads
Личности
- Борис Богданоски — македонски партизан.
- Јордан Петрев Петрески Татар Роден во 1893 година, убиен на нива во родното село од страна на балистичките банди во мај 1944
- Косте Анѓелески — македонски партизан.
- Славе Петров Ристески,(Тошески-Лито), учесник во НОАВМ - НОБ, во баталјонот Мирче Ацев, Прва Македонсо-косовска бригада, подоцна Втора Далматинска ударна бригада, награден со орден заслуга за народ.
- Коста Иванов — македонски револуционер, заменски војвода
- Трајан Петровски — македонски писател и поет.Прв македонски амбасадор
- Петре Андрески - Лито Илинденец и учесник на Смилевски конгрес, учесник во Арбиновската битка, печалбар,познат донатор ја изградил црквата Св.Петка, најголем донатор на црква Св.Атанас, помагач на сиромасите, помагал со пари,храна, стока ,сместување на борци во НОАВМ-НОБ
- Филип Јолев Вељаноски — македонски револуционер од ВМОРО.[18]
- Јонче Недев Стрезоски — македонски револуционер од ВМОРО.[19]
- Спасе Трпев Трајаноски — македонски револуционер од ВМОРО.[19]
- Анастас Грујов Анѓелоски — македонски револуционер од ВМОРО.[18]
- Кирил Мицкоски — македонски музичар на народна музика.
Потекло
- Елена Ристеска — македонска музичарка.
Remove ads
Иселеништво
Постари иселеници има во крушевското село Арилево (Мутавџиовци).[20] Потоа во Издеглавје (Коњаровци и Савевци) и во Ново Село (Алексоски).[3]
До 1948 година околу 10 семејства се иселиле во Аргентина, потоа Канада (едно семејство), Војводина (едно семејство), Бугарија (пет семејства), САД (едно семејство). Помеѓу двете светски војни иселување имало уште во прилепските села Десово и Вашарејца, во градот Битола, како и во селото Песочани (Коњаровци или Јолевци).[20]
После Втората светска војна стапил најсилниот бран на иселување при што иселеници има во Охрид (преку 70 семејства), Скопје (преку 20 семејства), Струга, Кичево.[3] Потоа иселување имало и во Австралија.
Поврзано
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads