El teluriu[1] ye un elementu químicu que'l so símbolu ye Te y el so númberu atómicu ye 52. Ye un metaloide bien conocíu, que s'atopa nel grupu 16 y el periodu 5 de la tabla periódica de los elementos. Afayólu en 1782 en minerales d'oru Franz-Joseph Müller von Reichenstein, inspeutor xefe de mines en Transilvania, Rumanía. En principiu confundióse col antimoniu. Foi Martin Heinrich Klaproth, en 1798, quien aislló'l metal y llamólo teluriu, pero'l descubrimientu acreditóse-y a Müller.
Datos rápidos Antimoniu ← → Yodu, Información xeneral ...
| Antimoniu ← Teluriu → Yodu |
|---|
|
|
|
Tabla completa • Tabla enantada |
Gris platiáu |
| Información xeneral |
|---|
| Nome, símbolu, númberu |
Teluriu, Te, 52 |
|---|
| Serie química |
Metaloides |
|---|
| Grupu, periodu, bloque |
16, 5, p |
|---|
| Masa atómica |
127,6 u |
|---|
| Configuración electrónica |
[Kr]4d10 5s2 5p4 |
|---|
| Durez Mohs |
2,25 |
|---|
| Electrones per nivel |
2, 8, 18, 18, 6 (imaxe) |
|---|
| Propiedaes atómiques |
|---|
| Radiu mediu |
140 pm |
|---|
| Electronegatividá |
2,1 (Pauling) |
|---|
| Radiu atómicu (calc) |
123 pm (Radiu de Bohr) |
|---|
| Radiu covalente |
135 pm |
|---|
| Radiu de van der Waals |
206 pm |
|---|
| Estáu(aos) d'oxidación |
±2, 4, 6 |
|---|
| Óxidu |
Llevemente ácidu |
|---|
| 1ª enerxía d'ionización |
869,3 kJ/mol |
|---|
| 2ª enerxía d'ionización |
1790 kJ/mol |
|---|
| 3ª enerxía d'ionización |
2698 kJ/mol |
|---|
| 4ª enerxía d'ionización |
3610 kJ/mol |
|---|
| 5ª enerxía d'ionización |
5668 kJ/mol |
|---|
| 6ª enerxía d'ionización |
6820 kJ/mol |
|---|
| Propiedaes físiques |
|---|
| Estáu ordinariu |
Sólidu (non-magnéticu) |
|---|
| Densidá |
6240 kg/m³ |
|---|
| Puntu de fusión |
722,66 K (450 °C) |
|---|
| Puntu de bullidura |
1261 K (988 °C) |
|---|
| Entalpía de vaporización |
52,55 kJ/mol |
|---|
| Entalpía de fusión |
17,49 kJ/mol |
|---|
| Presión de vapor |
23,1 Pa a 272,65 K |
|---|
| Varios |
|---|
| Estructura cristalina |
Hexagonal |
|---|
| Nᵘ CAS |
13494-80-9 |
|---|
| Nᵘ EINECS |
236-813-4 |
|---|
| Calor específica |
202 J/(K·kg) |
|---|
| Conductividá llétrica |
200 S/m |
|---|
| Conductividá térmica |
2,35 W/(m·K) |
|---|
| Velocidá del soníu |
2610 m/s a 293,15 K (20 °C) |
|---|
| Isótopos más estables |
|---|
|
Artículu principal: Isótopos del teluriu |
| iso |
AN |
Periodu |
MD |
Ed |
PD |
| MeV |
| 120Te | 0,09% | Estable con 68 neutrones |
| 122Te | 2,55% | Estable con 70 neutrones |
| 123Te | 0,89% | >1013a | ε | 0,051 | 123Sb |
| 124Te | 4,74% | Estable con 72 neutrones |
| 125Te | 7,05% | Estable con 73 neutrones |
| 126Te | 18,84% | Estable con 76 neutrones |
| 128Te | 31,74% | 2,2·1024a | β- | 0,867 | 128Xe |
| 130Te | 34,08% | 7,9·1020a | β- | 2,528 | 130Xe |
|
| Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario. |
| [editar datos en Wikidata] |
Zarrar
El teluriu ye un elementu relativamente estable, insoluble n'agua y ácidu clorhídrico, pero soluble n'acedu nítricu y n'agua regia. Reaiciona con un escesu de cloru formando dicloruru de teluru, TeCl₂ y tetracloruru de teluru, TeCl₄. Oxídase con ácidu nítrico produciendo dióxidu de teluru, TeO2, y con ácidu crómico dando ácidu telúrico, H₂TeO₄. En combinación con hidróxenu y ciertos metales forma telururos, como telururu d'hidróxenu, H₂Te, y telururu de sodiu, Na₂Te. El teluru tien un puntu de fusión de 452 °C, un puntu de bullidura de 990 °C y una densidá relativa de 6,25. La so masa atómica ye 127,60.
