Volframiu

El volframiu^[2] o wolframiu, tamién llamáu tungsteniu^[3], ye un elementu químicu de númberu atómicu 74 que s'atopa nel grupu 6 de la tabla periódica de los elementos. El so símbolu ye W.

Tantaliu ← Volframiu → Reniu
74 W
Tabla completa • Tabla enantada
Blanco abuxáu, brillosu
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Volframiu, W, 74
Serie química	Metales de transición
Grupu, periodu, bloque	6, 6, d
Masa atómica	183,84 u
Configuración electrónica	[Xe] 4f14 5d⁴ 6s²[1]
Durez Mohs	7,5
Electrones per nivel	2, 8, 18, 32, 12, 2 (imaxe)
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	135 pm
Electronegatividá	2,36 (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	193 pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	146 pm
Estáu(aos) d'oxidación	6, 5, 4, 3, 2 (llevemente ácidu)
1ª enerxía d'ionización	770 kJ/mol
2ª enerxía d'ionización	1700 kJ/mol
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	sólidu
Densidá	19250 kg/m³
Puntu de fusión	3695 K (3422 °C)
Puntu de bullidura	5828 K (5555 °C)
Entalpía de vaporización	82456 kJ/mol
Entalpía de fusión	35,4 kJ/mol
Presión de vapor	4,27 Pa a 3680 K
Varios
Estructura cristalina	Cúbica centrada nel cuerpu
Calor específica	130 J/(K·kg)
Conductividá térmica	174 W/(m·K)
Módulu elásticu	411 GPa
Velocidá del soníu	5174 m/s a 293,15 K (20 °C)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del volframiu
iso AN Periodu MD Ed PD MeV 180W 0,12% 1.8×1018 a α 2,516 176Hf 181W Sintéticu 121,2 d ε 0,188 181Ta 182W 26,50% Estable con 108 neutrones 183W 14,31% Estable con 109 neutrones 184W 30,64% Estable con 110 neutrones 185W 75,1 d β- 0,433 186W 28,43% Estable con 112 neutrones
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

Ye un metal escaso na corteza terrestre, alcuéntrase en forma d'óxidu y de sales en ciertos minerales. Ye de color gris aceráu, bien duru y densu, tien el puntu de fusión más eleváu de tolos metales y el puntu de bullidura más altu de tolos elementos conocíos.^[4] Úsase nos filamentos de les llámpares incandescentes, n'electrodos non consumibles de soldadures, en resistencies llétriques, y aleáu col aceru, na fabricación d'aceros especiales.

La so variedá de carburu de volframiu sinterizáu emplégase pa fabricar ferramientes de corte. Esta variedá absuerbe más del 60 % de la demanda mundial de volframiu.

El volframiu ye un material estratéxicu y tuvo na llista de productos más cobiciaos dende la Segunda Guerra Mundial. Por exemplu, el gobiernu d'Estaos Xuníos caltién unes reserves nacionales de seis meses xunto a otros productos consideraos de primer necesidá pa la so sobrevivencia.^[5]

Esti metal ye fundamental pa entender les sociedaes modernes. Ensin él nun podríen producise d'una forma económica toles máquines que nos arrodien y les coses que pueden producise con elles.

Historia

En 1779, Peter Woulfe, mientres estudiaba una muestra del mineral wolframita, (Mn, Fe) (WO4), predixo que debía de contener un elementu nuevu. Dos años dempués, en 1781, Carl Wilhelm Scheele y Torbern Bergman suxirieron que podía atopase un nuevu elementu amenorgando un ácidu (denomináu «ácidu túngstico») llográu a partir del mineral scheelita (CaWO4). En 1783, n'España, los hermanos Juan José Elhúyar y Fausto Elhúyar atoparon un ácidu, a partir de la wolframita, idénticu al ácidu túngstico; el primeru traxo'l mineral consigo del so periplu poles mines y universidaes europees. En Upsala (Suecia) tomó clases con Bergman que faló-y de les sos intuiciones tocante al volframiu. Asina, consiguieron aisllar el nuevu elementu per aciu d'un amenorgamientu con carbón vexetal, nel Real Seminariu de Vergara au tenía'l so llaboratoriu la Real Sociedá Bascongada d'Amigos del País. Más tarde, publicaron Analís químicu del wolfram y exame d'un nuevu metal qu'entra na so composición describiendo esti descubrimientu.^[6][7]