2017 йыл
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
2017 (ике мең ун етенсе) йыл — кәбисә булмаған йыл, григориан календары буйынса йәкшәмбе көндө башлана. Был беҙҙең эраның 2017 йылы, 3 мең йыллыҡтың 17 йылы, XXI быуаттың 17 йылы, XXI быуаттың 2 ун йыллығының 7 йылы, 2010 йылдарҙың 8 йылы.
| Григориан стилендә | 2017 MMXVII |
| Юлиан стилендә | 2016 — 2017 ( 14 ғинуар) |
| Рим нигеҙләнгән көндән | 2769 — 2770 ( 4 майҙан) |
| Константинополь эраһы | 7525 — 7526 ( 14 сентябрҙән) |
| Йәһүд календары |
5777 — 5778 ה'תשע"ז — ה'תשע"ח |
| Мосолман календары | 1439 — 1440 |
| Боронғо әрмән календары | 1466 ԹՎ ՌՆԿԶ |
| Ҡытай календары | 4713 — 4714 (с 28 ғинуар) 丙申 — 丁酉 красная обезьяна — красная курица |
| Эфиопа календары | 2009 — 2010 |
| Боронғо һинд календары | |
| - Викрам самват | 2073 — 2074 |
| - Шака самват | 1939 — 1940 |
| Иран календары | 1395 — 1396 |
Remove ads
Ваҡиғалар
Ғинуар
- 1 ғинуар
- БМО-ның 9-сы генераль секретары Антониу Гутерреш үҙ вазифаһын үтәй башлай[1].
- Рәсәй Федерацияһында яңы енәйәт язаһы — мәжбүри хеҙмәт ғәмәлгә инә[2].
- Ҡырғыҙстан әйләнешкә яңы банкноталарҙы индерә[3].
- Истанбулдағы «Reina» төнгө клубына һөжүм итеү һөҙөмтәһендә 39 кеше һәләк була, 69 кеше йәрәхәтләнә[4].
- 4 ғинуар — Румынияның яңы премьер-министры Сорин Гриндяну була[5].
- 7 ғинуар — Гананың президенты Нана Акуфо-Аддо үҙ вазифаһын үтәй башлай[6].
- 10 ғинуар — Ҡабулда Афғанстан парламенты биналары янындағы икеләтә теракт һөҙөмтәһендә яҡынса 50 кеше һәләк була, яҡынса 45 кеше йәрәхәтләнә[7].
- 11—29 ғинуар — Францияла ир-егеттәр араһында гандбол буйынса донъя чемпионаты уҙғарыла[8].
- 16 ғинуар — Ҡырғыҙстандың баш ҡалаһы Бишкәктә Boeing-747 йөк самолеты Дача-Суу ҡасабаһына ҡолай. 37 кеше һәләк була[9].
- 18 ғинуар — Италияның Лацио, Абруцци һәм Марке ҡалаларында бер нисә сәғәт эсендә магнитудаһы 5,7 баллға барып еткән 4 көслө ер тетрәүҙәре була. Абруцци өлкәһендә «Ригопьяно» отеленә ҡар ишелмәһе төшкәндән һуң өйөм аҫтында 29 кеше һәләк була[10].
- 20 ғинуар — Дональд Трамп Америка Ҡушма Штаттары президенты вазифаһын үтәй башлай[11].
- 21 ғинуар — Адам Бэрроу Гамбия президенты вазифаһын үтәй башлай[12][13].
- 22 ғинуар — Румен Радев Болгария президенты вазифаһын үтәй башлай[14].
- 24 ғинуар—5 февраль — Швецияла туп менән хоккей буйынса донъя чемпионаты уҙғарыла[15]
- 29 ғинуар — 8 февраль — Ҡаҙағстандың Алматы ҡалаһында ҡышҡы Универсиада уҙғарыла[16].
Февраль
- 7 февраль — Көслө ямғырҙарҙан һуң АҠШ-тың Калифорния штатында илдәге иң бейек булған Оровиль плотинаһы емерелә башлай. Калифорнияла халыҡ эвакуацияһы иғлан ителә. Ҡурҡыныс аҫтында — яҡынса 200 мең кеше[17].
- 8 февраль — Сомалила президент һайлауҙары уҙғарыла. Мөхәммәт Абдуллаһи Мөхәммәт президент итеп һайлана[18].
- 12 февраль
- Төркмәнстанда президент һайлауҙары уҙғарыла. Ғурбануғлы Бермөхәмәдов өсөнсө тапҡыр президент итеп һайлана[19][20].
- Германияла президент һайлауҙары уҙғарыла. Франк-Вальтер Штайнмайер президент итеп һайлана[21].
- 19—26 февраль — Японияның Саппоро ҡалаһында VIII Ҡышҡы Азия уйындары уҙғарыла[22].
Март
- 11 март — Көньяҡ Кореяның Коституция суды президент Пак Кын Хе импичментын раҫлай[23][24].
- 12 март — Абхазияла парламент һайлауҙары уҙа[25].
- 13 март — Венгрияла президент һайлауҙары уҙғарыла. Янош Адер икенсе тапҡыр президент итеп һайлана[26].
- 14—17 март — Өфөлә Агросәнәғәт форумы һәм «АгроКомплекс-2017» XXVII халыҡ-ара күргәҙмәһе була[27].
- 15 март — Нидерландта парламент һайлауҙары уҙа[28].
- 18 март — Стәрлетамаҡтың Стәрлетамаҡ-Арена базаһында үҫмерҙәр араһында көрәш буйынса Рәсәй беренселеге уҙғарыла[29].
- 26 март
- 29 март — 2 апрель — Финляндияла конькиҙа фигуралы шыуыу буйынса донъя чемпионаты уҙғарыла[34].
Апрель
- 2 апрель
- 3 апрель — Санкт-Петербург метрополитенендә теракт була. Һөҙөмтәлә 14 кеше һәләк була[40], 51 кеше йәрәхәтләнә[41].
- 16 апрель — Төркиәлә парламент идара итеү формаһынан президент республикаһына күсеү тураһында конституцион референдум уҙғарыла[42].
- 23 апрель — Францияла президент һайлауҙарының 1-се туры уҙғарыла[43].2-се турға Эммануэль Макрон (Алға! партияһы) һәм Марин Ле Пен (Милли Фронт) сыға[44].
- 29 апрель — Кубала АН-26 пасажир самолеты ҡолай. 39 пассажир һәм экипаж ағзалары һәләк була[45].
Май
- 4 май — Башҡортостандың Белорет районында еңел Robinson вертолеты һәләкәткә осрай, өс кеше һәләк була[46].
- 5—21 май — Германияла һәм Францияла шайба менән хоккей буйынса донъя чемпионаты уҙғарыла[47][48].
- 7 май — Францияла президент һайлауҙарының 2-се туры уҙғарыла[49]. Эммануэль Макрон еңеү яулай[50].
- 9 май — Көньяҡ Кореяла президент һайлауҙары уҙа. Президент итеп Мун Чжэ Ин һайлана[51].
- 9—13 май — Украинаның баш ҡалаһы Киевта «Евровидение» йыр конкурсы уҙа[52]. Португалия йырсыһы Сальвадор Собрал еңеү яулай[53]
- 19 май — Иранда президент һайлауҙары уҙғарыла[54]. Ғәмәлдәге президент Хәсән Рухани еңеү яулай[55].
- 19—21 май — Художестволы гимнастика буйынса Европа чемпионаты үтә (Будапешт, Венгрия)[56].
- 21 май — Ливанда парламент һайлауҙары уҙа[57].
- 22 май — Манчестерҙың (Бөйөк Британия) «Манчестер Арена» стадионында терракт була. 23 кеше һәләк була, 120 кеше йәрәхәтләнә[58].
- 23—27 май — Өфөлә лә боулдеринг буйынса Рәсәй чемпионаты, тиҙлектә һәм ауырлыҡта бөтә Рәсәй ярыштары уҙғарыла[59]
- 23 май—2 июнь — Өфөлә Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрында Рудольф Нуриев исемендәге ХХI Халыҡ-ара балет сәнғәте фестивале үткәрелә[60].
- 26—27 май — Италияның Сицилия утрауында G7 саммиты уҙғарыла[61].
- 28 май — Шри-Ланкала һыу баҫыу һәм ишелмәләр. 177 кеше һәләк була, 109 кеше хәбәрһеҙ юғала[62].
- 29 май — Мәскәү ҡалаһында һәм Мәскәү өлкәһендә көслө ҡойон ваҡытында 16 кеше һәләк була, 100-ҙән ашыу кеше йәрәхәтләнә[63].
Июнь
- 3 июнь — Лесотола парламент һайлауҙары уҙа[64].
- 7 июнь — Тәһранда (Иран) парламент бинаһында һәм Хомейни мавзолейында икеләтә теракт була. 12 кеше һәләк була, 42 кеше йәрәхәтләнә[65][66].
- 8 июнь — Бөйөк Британияла ваҡытынан алда парламент һайлауҙары уҙа[67].
- 10 июнь — 10 сентябрь — Ҡаҙағстандың баш ҡалаһы Астанала Expo 2017 халыҡ-ара махсуслаштырылған күргәҙмә уҙғарыла[68].
- 11 июнь — Францияла парламент һайлауҙары (1-се тур) уҙа[69].
- 12—16 июнь — Өфө амфитеатрында «Евразия йөрәге» — «Heart of Eurasia» халыҡ-ара сәнғәт фестивале үткәрелә[70].
- 17 июнь — 2 июль — Рәсәйҙә FIFA конфедерациялар кубогы уҙғарыла[71].
- 18 июнь
- 26 июнь — Монголияла президент һайлауҙары (1-се тур) уҙа[73].
Июль
- 26 июнь — Монголияла президент һайлауҙары (2-се тур) уҙа[74]. Демократик паритияһынан кандидат Халтмаагийн Баттулга еңеү яулай[75].
- 7—8 июль — Германияның Гамбург ҡалаһында G20 саммиты уҙғарыла[76].
- 14—30 июль — Венгрияның баш ҡалаһы Будапештта спорттың һыу төрҙәре буйынса 17-се донъя чемпионаты уҙғарыла[77].
- 16 июль — Венесуэлала оппозиция тарафынан уҙғарылған халыҡ референдумы уҙғарыла[78].
- 17 июль — Һиндостанда президент һайлауҙары уҙа. Рам Натх Ковинд еңеү яулай[79].
- 23—29 июль — Ҡытай Халыҡ Республикаһының Шэньчжэнь ҡалаһында XIX Халыҡ-ара ботаника конгрессы уҙғарыла[80].
Август
- 4 август — Руандала президент һайлауҙары уҙа[81].
- 5—13 август — Бөйөк Британияның баш ҡалаһы Лондонда еңел атлетика буйынса донъя чемпионаты уҙғарыла[82].
- 8 август — Кенияла дөйөм һайлауҙар уҙғарыла[83].
- 19—30 август — Тайвандең баш ҡалаһы Тайбэйҙа йәйге Универсиада уҙғарыла[84].
- 21 август — ҡояштың тулы тотолоуы, уның тулы фазаһын АҠШ территорияһында күҙәтергә мөмкин буласаҡ[85].
Сентябрь
- 7—14 сентябрь — Өфөлә VI «Туғанлыҡ» халыҡ-ара төрки телле театрҙар фестивале үтә[86].
- 11 сентябрь — Норвегияла парламент һайлауҙары уҙа[87]. Хакимлыҡ итеүсе үҙәк-уң коалицияһы 169 урынлы парламентта 88 мандат ала. Эрна Сульберг премьер-министр булып ҡала[88].
- 13 сентябрь
- Сингапурҙа президент һайлауҙары уҙа. Ил президенты итеп тәүге тапҡыр ҡатын-ҡыҙ Халима Якоб һайлана[89].
- Халыҡ-ара олимпия комитеты 2024 йылғы йәйге олимпия уйындарын үткәреү хоҡуғын Парижға (Франция), ә 2028 йылғы уйындарҙы — Лос-Анджелесҡа (АҠШ) тапшырҙы[90].
- 17—27 сентябрь — Төркмәнстандың баш ҡалаһы Ашҡабадта ябыҡ биналарҙа V Азия уйындары уҙғарыла[91].
- 19 сентябрь — Мексикала 7,1 магнитудалы ер тетрәүе була. 370 кеше һәләк була һәм 6000 ашыу кеше йәрәхәтләнә[92].
- 23 сентябрь — Яңы Зеландияла парламент һайлауҙары уҙа[93].
- 24 сентябрь — Германияла парламент һайлауҙары уҙа[94].
- 25 сентябрь — Ираҡ Курдистанының хакимиәте бойондороҡһоҙлоҡ тураһында референдум уҙғара[95][96].
Октябрь
- 10 октябрь — Либерияла президент һайлауҙары уҙа[97]. Президент итеп элекке футболсы Джордж Веа һайлана[98].
- 14 октябрь — Сомалиның баш ҡалаһы Могадишола теракт сериялары була, 350-нән ашыу кеше һәләк була[99].
- 14—22 октябрь — Рәсәй Федерацияһының Сочи ҡалаһында XIX Бөтә донъя йәштәр һәм суденттар фестивале уҙғарыла[100].
- 15 октябрь
- Ҡырғыҙстанда президент һайлауҙары уҙа. Социал-демократик партияһынан кандидат Сооронбай Жээнбеков президент итеп һайлана.
- Австрияла мөҙҙәттән алда парламент һайлауҙары уҙа[101].
- 20—21 октябрь — Чехияла парламент һайлауҙары уҙа[102].
- 22 октябрь
- Словенияла президент һайлауҙары уҙа[103].
- Японияла мөҙҙәттән алда дөйөм парламент һайлауҙары уҙа[104]. Либерал-демократик партия һәм «Комэйто» партияһы коалицияһы еңеү яулай[105].
- 27 октябрь
- Каталония властары Испаниянан айырылыуын белдерҙе.
- Ҡаҙағстан президенты ҡаҙаҡ телен кириллицанан латин графикаһына күсереү тураһында указға ҡул ҡуйҙы[106].
- 27—29 октябрь — Японияның Китакюсю ҡалаһында VII Сёга халыҡ-ара форумы уҙғарыла[107].
Ноябрь
- 7 ноябрь — 1917 йылғы Октябрь инҡилабының 100-йыллығы көнөндә Киләсәктәге коммунистарға адресланған хат асыласаҡ[108].
- 8—9 ноябрь — Силәбелә XIV Рәсәй — Ҡаҙағстан төбәк-ара иҡтисади форумы үтә[109].
- 8 — 10 ноябрь — Вьетнамда АТЭС саммиты үтә[110].
- 13 ноябрь — Словенияла президент итеп йәнә Борут Пахор һайлана[111]
- 15 ноябрь — Хабаровск крайында L-410 пасажир самолеты һәләкәткә осрай[112].
- 19 ноябрь — Чилила президент һайлауҙары (1-се тур) уҙа[113].
- 21 ноябрь — Зимбабве президенты Роберт Мугабе отставкаға китә.
- 24 ноябрь — Эммерсон Мнангагва Зимбабве президенты вазифаһын үтәй башлай[114].
Декабрь
- 17 декабрь — Чилила президент һайлауҙары (2-се тур) уҙа[115].
Remove ads
Тыуғандар
Вафат булғандар
Категория:2017 йылда вафат булғандар
- 11 ғинуар — Йәнбәков Рәмил Әхмәт улы, башҡорт шағиры һәм журналисы, йәмәғәт эшмәкәре. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2002).
- 25 ғинуар — Ҡадиров Рафаэль Рәзим улы, рәсәй хоккей арбитры.
- 25 ғинуар — Әхмәдов Рим Билал улы, башҡорт яҙыусыһы һәм тәржемәсеһе, журналист, сценарий авторы, үләндәр менән дауалаусы.
- 18 март — Ғимаев Сергей Наил улы, совет хоккейсыһы һәм тренеры, комментатор. Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры.
- 16 апрель — Баннов Геннадий Ефимович, рус яҙыусыһы.
- 26 апрель — Юлдашбаев Әмир Мырҙағәли улы, ғалим дәүләт эшмәкәре, философия фәндәре кандидаты.
- 2 май — Тимершин Рәдиф Мәхмүт улы, башҡорт шағиры, сатирик һәм юморист, тәржемәсе.
- 4 май — Шафиҡова Кәүсәриә Фиҙаи ҡыҙы, башҡорт шағиры, йырҙар авторы.
- 24 май — Гарустович Геннадий Николаевич, тарихсы-археолог, тарих фәндәре кандидаты.
- 6 июнь — Ҡаҙаҡбаев Мөхәмәтйән Абдулла улы, халыҡ йырсыһы, йыраусы, сәсән.
- 15 июнь — Ибраһим Әбүләйеш, мысыр химигы, эшҡыуары һәм менеджеры.
- 16 июнь — Гельмут Коль, Германияның федераль канцлеры (1982—1998), Европа һәм Германияның берләшеү процессында һәм һалҡын һуғыш тамамланыуында ҙур роль уйнай.
- 28 июнь — Шөғәйепов Вәкил Шакир улы, башҡорт милли музыка ҡоралдарын эшләү һәм реставрациялау оҫтаһы.
- 14 июль — Ғөбәйҙуллин Камил Ғөбәй улы, рәссам-график, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Рәсәй Федерацияһының (2002) һәм Башҡортостан Республикаһының (1997) атҡаҙанған рәссамы.
- 27 июль — Хәниә Фәрхи, йырсы, Башҡортостандың һәм Татарстандың халыҡ артисы.
- 9 август — Мулдашев Альберт Әкрəм улы, ботаник, биология фәндәре кандидаты.
- 10 сентябрь — Мәрҙәншина Ләйлә Хәниф ҡыҙы, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1959), Башҡорт АССР-ының атҡаҙан нефсеһе (1976)
- 29 октябрь — Маргарет Ингеборг Эрсен-Раш, төркиәтсе, башҡорт тел белгесе.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
 |
2017 йыл Викимилектә |
|---|---|
 |
2017 йыл Викияңылыҡтарҙа |
Иҫкәрмәләр
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads