Войда
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Войда (Войд), Вайдо, Вайда (Вад, Вэйда, Вэйт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
Вайда, Вейда або Вейта (Waido, Weido, Weita) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова вайд- (вейд-) паходзіць ад гоцкага waida 'поле, паша'[2] або ад асновы -від- (-вайд-)[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Вайдзіка (Вадэйка), Вайдзіла (Вайдэль, Вайдэла, Вадыла, Вадзела), Вайдзень, Войдаўт, Вэйдэр, Вейдман (Вейдэман). Адзначаліся германскія імёны Vadiko, Wadila (Weidel, Wadelo, Watilo, Wadel), Waddin, Weidelt, Weidher, Weidman (Weideman).
Адпаведнасьць імя Вайда германскаму імю Waido (Weido) сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[5].
Імя Войда гістарычна бытавала ў Польшчы: Woydo (1414, 1462, 1466 і 1481 гады), Voydo (1455 і 1470 гады), Voyda (1458 і 1478 гады), Woyda (1478 год)[6]. Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Wejdan, Wejdnar[7].
У Прусіі бытавалі імёны: Wadicke[b] (1540 год), Wadel[c] (1385 год), Waddune / Wodune (1291 год), Weidemunt / Wedemund (1411 год), Arwide / Arwida / Arwayde / Erwayde[d] (1341, 1387, 1393, 1396, 1402 і 1408 гады)[12]. Апроч таго, у Прусіі адзначалася прозьвішча Weide[13], у ваколіцах Мэмэлю — Tarwid / Tarweid[e][15].
Прозьвішчы Вайда (Wajda), Вайдуловіч (Wajdułowicz), Вайдольт (Wajdolt) гістарычна бытавалі сярод львоўскіх мяшчанаў[16].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: quendam bayorem nomine Wayden (Хроніка Віганда)[17]; prouido Alberto dicto Voydo… ipsius Alberti Voydo (1 красавіка 1455 году)[18]; у Волкиницъкомъ повете… с сеножатьми… зъ Воидишки (31 траўня 1503 году)[19]; Добъко Воидовичъ[20], Воитех Воидович[21], Воидовая удова… Брониш Воидович[22], Воидо[23], Воидо Якубовичъ[24], Якубъ Воидовичъ[25], Петръ Воидовичъ[26], Воидо Миколаевичъ[27] (1528 год); зъ села Гусувки Воида Якубовича (1535 год)[28]; Воитовщину (1537 год)[29]; Maciey z Andrzeiem Woydowicz (2 траўня 1558 году)[30]; Якубъ Войдовичъ[31], Янъ Маковъский Войдовичъ[32], Станиславъ, Войдовъ сынъ[33], Юри Войдовичъ Маковски[34] (1567 год); Mikołay Wayda (20 лістапада 1604 году)[35]; Mikołay Wayda (1624 год)[36]; Васко Вайда (1649 год)[37]; plac mieyski Daniela Waydy (1680 год)[38]; JM pana Weydziewicza ex-sędziego grodzkiego mińskiego… JM pana Weydziewicza, sędziego grodzkiego mińskiego (1784 год)[39]; Fribesowa Gydalja z Wojdziewiczów (5 студзеня 1828 году)[40][f].
Remove ads
Носьбіты
- Добка Войдавіч — тавянскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Войцех Войдавіч — анікштаўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Броніш Войдавіч — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Войда — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Войда Якубавіч — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Якуб Войдавіч — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Пётар Войдавіч — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Войда Мікалаевіч — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Якуб Войдавіч — баярын Мельніцкага павету Падляскага ваяводзтва, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1567 году
- Ян Макоўскі Войдавіч — баярын Мельніцкага павету, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1567 году
- Юры Войдавіч Макоўскі — баярын Мельніцкага павету, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1567 году
- Марцін Марцінавіч Вайдовіч — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў паміж 1589 і 1590 гадамі[60]
- Лявон Вад — жыхар вёскі Пярэжыру (каля Ігумену), які ўпамінаецца ў 1701 годзе[61]
Вайды (Wajda) — прыгонныя зь вёсак Алянцу, Ардзяі, Студзянцу, Ялажычаў і Дзёхаўкі (Ашмянскі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[62][63].
Вайдзевічы — літоўскі шляхецкі род[64].
Вэйды (Weyda) — літоўскі шляхецкі род зь Віцебскага ваяводзтва[65].
Вэйтовічы (Weytowicz) — літоўскі шляхецкі род[66].
На 1906 год існавала вёска Вейдэры ў Рэжыцкім павеце Віцебскай губэрні[67] (адзначалася старажытнае германскае імя Weidher[1]).
На гістарычнай Ваўкавышчыне існуе вёска Войдзевічы.
Remove ads
Заўвагі
- Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -вайд- зь летувіскай мовы váidytis 'паказвацца; здавацца'[4] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведнага слова з такімі значэньнямі ў летувіскіх слоўніках)
- Адзначалася старажытнае германскае імя Vadiko[8]
- Адзначалася старажытнае германскае імя Tarwidh[14]
- Таксама:
- Вайдут (адзначалася старажытнае германскае імя Widut[41]): Waydutten dorfe (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[42];
- Войдзіш (адзначалася германскае імя Weydisch[43][44]): Петръ Войдишевичъ (1567 год)[45];
- Войдаг (адзначалася германскае імя Wedig[46]): Woydagi (1744 год)[47];
- Вайдзівіл (адзначалася германскае імя Wieduwild[46]): Воидивиловичомъ Васил а Ромеико, два чоловеки (1440—1492 гады)[48], Рачко Войтвиловичъ свою отчину… тому Войтвилу (8 траўня 1466 году)[49], Ego quidem nobilis Voydzyvyl Jathylovycz Chonyevyęz (1486 год)[50], земли пустовскии… у Церинскои волости… Воидивиловщизнуданину… Воидвиловъщыну (9 лістапада 1517 году)[51];
- Вайдвін (адзначалася старажытнае германскае імя Widuin[52]): земль пустовъских у воеводстве Троцкомъ, у Курклевъскои волости на имя Воидвиновъщину (30 кастрычніка 1536 году)[53];
- Вайдгін (адзначалася германскае імя Wedigen[54]): Ростово а Мировичы, што небощыкъ Олехно Воидкгиновичъ держалъ (22 кастрычніка 1503 году)[55];
- Вайдзімін: купил отец нашъ у Воидимина Ноневича, а тому Воидимину (10 ліпеня 1496 году)[56], Родъ Войдъминовъ отъ Каплици (1567 год)[57], з роду Воидминов от Каплицы Ганусу Петьковичу (15 верасьня 1568 году)[58];
- Вейдмонт: на тэрыторыі цяперашняй Летувы фіксавалася прозьвішча Вейдмонт у летувізаванай форме[59]
Крыніцы
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads