Սակավարյունություն

Սակավարյունություն
Տեսակ	հիվանդության կարգ և ախտանիշ կամ նշան
Բժշկական մասնագիտություն	արյունաբանություն
	Anemias Վիքիպահեստում

Սակավարյունություն (հուն․՝ αναιμία ` սակավարյունություն), անեմիա, արյան կարմիր բջիջների (էրիթրոցիտներ) կամ հեմոգլոբինի ընդհանուր քանակի նվազումը^[1]^[2], արյան թթվածինը կապելու տարողության նվազումը^[3]։ Երբ անբավարարությունը դանդաղ է առաջանում, ախտանիշները հաճախ կարող են անորոշ լինել և ներառում են հոգնածություն, թուլություն, դժվարաշնչություն^[4]։ Անեմիան, որը արագ է առաջանում, ունի բազում ախտանիշներ, որոնք կարող են ներառել շփոթվածություն, ուշագնացության զգացում, գիտակցության կորուստ և ծարավի զգացողություն^[4]։ Անեմիան պետք է արտահայտված լինի՝ նախքան անձը զգալիորեն կգունատվի։ Կախված հիմնական հիվանդության պատճառից՝ կարող են լինել նաև լրացուցիչ ախտանիշներ^[4]։

Արագ փաստեր Սակավարյունություն, Տեսակ ...

Անեմիայի երեք հիմնական տեսակները պայմանավորված են արյան կորստի, արյան կարմիր բջիջների արտադրության նվազեցման և կարմիր բջիջների ավելացման հետ^[4]։ Արյան կորստի պատճառներից են վնասվածքները, ստամոքս-աղիքային արյունահոսությունները և այլն^[4]։ Արտադրության նվազեցման պատճառները ներառում են երկաթի դեֆիցիտը, վիտամին B12-ի պակասը, թալասեմիան և ոսկրածուծի մի շարք նեոպլազիաները^[4]։ Անեմիայի պատճառներից են նաև մանգաղաձև բջջային անեմիան, մալարիան և որոշ աուտոիմուն հիվանդություններ^[4]։ Անեմիան դասակարգվում է նաև կարմիր բջիջների չափերի հիման վրա^[4]։ Եթե բջիջները փոքր են, դա միկրոցիտար անեմիա է^[4]։ Եթե դրանք մեծ են, ապա դա մակրոցիտար անեմիա է, իսկ եթե դրանք նորմալ են, նորմոցիտար անեմիա է^[4]։ Տղամարդկանց մոտ ախտորոշվում է, երբ հեմոգլոբինի քանակը նվազում է 130-140 գ/լ-ից, իսկ կանանց դեպքում այն պետք է լինի 120-130 գ/լ-ից պակաս (12-13 գ/դլ)^[4]^[4]^[5]։

Մարդկանց առանձին խմբեր, օրինակ՝ հղի կանայք, կանխարգելման համար ստանում են երկաթ պարունակող հաբեր^[4]^[6]։ Սննդային հավելումն՝ առանց կոնկրետ պատճառը պարզելու, խորհուրդ չի տրվում^[4]։ Օգտագործվում է միայն, եթե առկա են անեմիային բնորոշ արյան փոփոխություններ և ախտանիշներ։ Նրանք, ովքեր չունեն ախտանիշներ, հաբեր խորհուրդ չի տրվում, եթե հեմոգլոբինի քանակը ցածր չէ 60–80 գ/լ-ից(6–8 գ/դլ)^[4]^[7]։ Դեղորայքը, որը խթանում է էրիթրոպոեզը, խորհուրդ է տրվում միայն ծանր անեմիայի դեպքում։ Անեմիան տարածված է ամբողջ աշխարհում^[4]։ Երկաթ դիֆիցիտային անեմիա ունի շուրջ 1 միլիոն մարդ^[8]։ 2013 թվականին, մոտ 183 000 մարդ մահացել է երկաթ դիֆիցիտային անեմիայից, 1990 թվականին՝ 213 000։ Այն ավելի տարածված է կանանց, քան տղամարկանց մոտ^[9], հղիության ընթացքում, երեխաների և տարեցների մոտ^[4]։ Անեմիան մեծացնում է բժշկական ծախսերը և նվազեցնում մարդկանց աշխատունակությունը^[5]։ «Անեմիա» հասկացությունը փոխառնված է հին հունարեն՝ ἀναιμία anaimia բառից, որը նշանակում է արյան պակաս՝ ἀν- an՝ «չ» և αἷμα haima՝ «արյուն»^[10]։

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Տարիք և սեռ	Շեմ Hb(գ/լ)	Շեմ Hb(գ/%)
Երեխաներ (3ամս. - 5 տար.)	110	11,0
Երեխաներ (5-12 տար.)	115	11,5
Երեխաներ(12-15 տար.)	120	12,0
Տղամարդիկ(>15 տար.)	130-160	13,0-16,0
Կանայք(>15 տար.)	120-140	12,0-14,0
Հղի կանայք	110	11,0

երկիր	մարդ
Մալդիվներ	30
Հնդկաստան	28
Գաբոն	27
Նիգերիա	26
Բենին	26
Մալի	26
Կամբոջա	25
Հայիթի	25
Սենեգալ	25
Բուրկինա Ֆասո	24

	Երկրներ	Դեպքերի քանակ	Բնակչություն	Տոկոս	100,000-ի հաշվով
1	Հնդկաստան	187000	1366417754	0.000137	13.7
2	Մալի	2590	19658031	0.000132	13.2
3	Գաբոն	284	2172579	0.000131	13.1
4	Բենին	1540	11801151	0.000130	13.0
5	Սենեգալ	2110	16296364	0.000129	12.9
6	Հայիթի	1440	11263770	0.000128	12.8
7	Կամբոջա	2100	16486542	0.000127	12.7
8	Նիգերիա	25500	200963599	0.000127	12.7
9	Բուրկինա Ֆասո	2490	20321378	0.000123	12.3
10	Գվինեա Բիսաու	230	1920922	0.000120	12.0
11	Սիերա Լեոնե	927	7813215	0.000119	11.9
12	Գվինեա	1500	12771246	0.000117	11.7
13	Մյանմա	6320	54045420	0.000117	11.7
14	Մոզամբիկ	3500	30366036	0.000115	11.5
15	Տոգո	906	8082366	0.000112	11.2
16	Մալդիվներ	58.9	530953	0.000111	11.1
17	Նեպալ	3150	28608710	0.000110	11.0
18	Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն	520	4745185	0.000110	11.0
19	Մավրիտանիա	479	4525696	0.000106	10.6
20	Բութան	79.4	763092	0.000104	10.4
21	Նիգեր	2420	23310715	0.000104	10.4
22	Պակիստան	22400	216565318	0.000103	10.3
23	Բանգլադեշ	16800	163046161	0.000103	10.3
24	Չադ	1640	15946876	0.000103	10.3
25	Լիբերիա	507	4937374	0.000103	10.3
26	Անգոլա	3260	31825295	0.000102	10.2
27	Աֆղանստան	3810	38041754	0.000100	10.0
28	Հորդանան	1000	10101694	0.000099	9.9
29	Հասարակածային Գվինեա	134	1355986	0.000099	9.9
30	Կամերուն	2550	25876380	0.000099	9.9
31	Սոմալի	1490	15442905	0.000096	9.6
32	Բուրունդի	1040	10864245	0.000096	9.6
33	Մադագասկար	2510	26969307	0.000093	9.3
34	Գանա	2680	28833629	0.000093	9.3
35	Ադրբեջան	923	10047718	0.000092	9.2
36	Սողոմոնյան Կղզիներ	60.7	669823	0.000091	9.1
37	Սուդան	3810	42813238	0.000089	8.9
38	Բոտսվանա	205	2303697	0.000089	8.9
39	Սիրիա	1510	17070135	0.000088	8.8
40	Տաջիկստան	816	9321018	0.000088	8.8
41	Պապուա Նոր Գվինեա	761	8776109	0.000087	8.7
42	Մալայզիա	2760	31949777	0.000086	8.6
43	Շրի Լանկա	1840	21323733	0.000086	8.6
44	Հարավային Սուդան	945	11062113	0.000085	8.5
45	Ալժիր	3640	43053054	0.000085	8.5
46	Ջիբութի	82.1	973560	0.000084	8.4
47	Լիբիա	567	6777452	0.000084	8.4
48	Կոմորյան Կղզիներ	71	850886	0.000083	8.3
49	Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն	4850	58558270	0.000083	8.3
50	Թունիս	967	11694719	0.000083	8.3
51	Ինդոնեզիա	22300	270625568	0.000082	8.2
52	Էսվատինի	94.4	1148130	0.000082	8.2
53	Կիրիբատի	9.62	117606	0.000082	8.2
54	Գայանա	63.4	782766	0.000081	8.1
55	Ֆիջի	71	889953	0.000080	8.0
56	Մարոկկո	2850	36471769	0.000078	7.8
57	Թուրքիա	6510	83429615	0.000078	7.8
58	Ուգանդա	3440	44269594	0.000078	7.8
59	Լիբանան	530	6855713	0.000077	7.7
60	Մալավի	1430	18628747	0.000077	7.7
61	Զամբիա	1370	17861030	0.000077	7.7
62	Զիմբաբվե	1100	14645468	0.000075	7.5
63	Բահրեյն	123	1641172	0.000075	7.5
64	Քենիա	3920	52573973	0.000075	7.5
65	Արևելյան Թիմոր	94.5	1293119	0.000073	7.3
66	Լեսոթո	155	2125268	0.000073	7.3
67	Իրաք	2830	39309783	0.000072	7.2
68	Վանուատու	21	299882	0.000070	7.0
69	Վանուատու	21	299882	0.000070	7.0
70	Թուրքմենստան	416	5942089	0.000070	7.0
71	Ղազախստան	1290	18551427	0.000070	7.0
72	Դոմինիկյան Հանրապետություն	739	10738958	0.000069	6.9
73	Սաուդյան Արաբիա	2330	34268528	0.000068	6.8
74	Ուզբեկստան	2200	32981716	0.000067	6.7
75	Նամիբիա	166	2494530	0.000067	6.7
76	Տոնգա	7.26	110940	0.000065	6.5
77	Մավրիկիոս	75.4	1198575	0.000063	6.3
78	Վրաստան	249	3996765	0.000062	6.2
79	Թաիլանդ	4170	69037513	0.000060	6.0
80	Պարագվայ	423	7044636	0.000060	6.0
81	Սեյշելյան կղզիներ	5.83	97739	0.000060	6.0
82	Եթովպիա	6610	112078730	0.000059	5.9
83	Սամոա	11.6	197097	0.000059	5.9
84	Ալբանիա	167	2880917	0.000058	5.8
85	Կոլումբիա	2890	50339443	0.000057	5.7
86	Բելիզ	22.4	390353	0.000057	5.7
87	Օման	280	4974986	0.000056	5.6
88	Պերու	1780	32510453	0.000055	5.5
89	Բոսնիա և Հերցեգովինա	179	3301000	0.000054	5.4
90	Քուվեյթ	228	4207083	0.000054	5.4
91	Պանամա	230	4246439	0.000054	5.4
92	Սուրինամ	30.9	581372	0.000053	5.3
93	Ճամայկա	155	2948279	0.000053	5.3
94	Սերբիա	458	8772235	0.000052	5.2
95	Ռումինիա	975	19364557	0.000050	5.0
96	ԱՄԷ	491	9770529	0.000050	5.0
97	Բուլղարիա	351	7000119	0.000050	5.0
98	Ռուսաստան	7220	145872256	0.000049	4.9
99	Հոնդուրաս	480	9746117	0.000049	4.9
100	Գրենադա	5.36	112003	0.000048	4.8
101	Բելառուս	447	9452411	0.000047	4.7
102	Էստոնիա	61.7	1325648	0.000047	4.7
103	Անտիգուա և Բարբուդա	4.47	97118	0.000046	4.6
104	Բրունեյ	19.7	433285	0.000045	4.5
105	Հունգարիա	440	9684679	0.000045	4.5
106	Լատվիա	86.6	1906743	0.000045	4.5
107	Էկվադոր	785	17373662	0.000045	4.5
108	Սլովենիա	93.4	2078654	0.000045	4.5
109	Տրինիդադ և Տոբագո	62.6	1394973	0.000045	4.5
110	Խորվաթիա	184	4130304	0.000045	4.5
111	Կուբա	497	11333483	0.000044	4.4
112	Կատար	124	2832067	0.000044	4.4
113	Հայաստան	129	2957731	0.000044	4.4
114	Բրազիլիա	9200	211049527	0.000044	4.4
115	Ռուանդա	550	12626950	0.000044	4.4
116	Նիկարագուա	281	6545502	0.000043	4.3
117	Լեհաստան	1620	37887768	0.000043	4.3
118	Լիտվա	115	2759627	0.000042	4.2
119	Մեքսիկա	5290	127575529	0.000041	4.1
120	Ուկրաինա	1820	43993638	0.000041	4.1
121	Չեռնոգորիա	25.1	627987	0.000040	4.0
122	Բարբադոս	11.4	287025	0.000040	4.0
123	Մոնղոլիա	124	3225167	0.000038	3.8
124	Ճապոնիա	4800	126860301	0.000038	3.8
125	Չինաստան	54000	1433783686	0.000038	3.8
126	Ուրուգվայ	125	3461734	0.000036	3.6
127	Կոստա Ռիկա	180	5047561	0.000036	3.6
128	Կիպրոս	41.3	1179551	0.000035	3.5
129	Հունաստան	336	10473455	0.000032	3.2
130	Ֆիլիպիններ	3450	108116615	0.000032	3.2
131	Սինգապուր	183	5804337	0.000032	3.2
132	Մալթա	13.3	440372	0.000030	3.0
133	Արգենտինա	1350	44780677	0.000030	3.0
134	Սալվադոր	193	6453553	0.000030	3.0
135	Իսրայել	254	8519377	0.000030	3.0
136	Իսպանիա	1390	46736776	0.000030	3.0
137	Պորտուգալիա	301	10226187	0.000029	2.9
138	Բելգիա	339	11539328	0.000029	2.9
139	Շվեդիա	292	10036379	0.000029	2.9
140	Իռլանդիա	141	4882495	0.000029	2.9
141	Ավստրիա	257	8955102	0.000029	2.9
142	Իտալիա	1700	60550075	0.000028	2.8
143	Նիդերլանդներ	469	17097130	0.000027	2.7
144	Նորվեգիա	146	5378857	0.000027	2.7
145	Դանիա	153	5771876	0.000027	2.7
146	Շվեյցարիա	217	8591365	0.000025	2.5
147	Լյուքսեմբուրգ	15.4	615729	0.000025	2.5
148	Նոր Զելանդիա	114	4783063	0.000024	2.4
149	Գերմանիա	1980	83517045	0.000024	2.4
150	Իսլանդիա	8.03	339031	0.000024	2.4
151	Կանադա	882	37411047	0.000024	2.4
152	Ֆրանսիա	1480	65129728	0.000023	2.3
153	Ֆինլանդիա	124	5532156	0.000022	2.2
154	Չիլի	420	18952038	0.000022	2.2
155	Գվատեմալա	350	17581472	0.000020	2.0
156	Ավստրալիա	499	25203198	0.000020	2.0

Սակավարյունություն

Նշաններ և ախտանիշներ

Պատճառներ

Պատճառահետևանքային կապ

Արյան կարմիր բջիջների բարձրացած քայքայում

Արյան կորուստ

Հեղուկով ծանրաբեռնում

Աղիքային բորբոքում

Ախտորոշում

Սահմանումներ

Անեմիայի բնորոշում

Թեսթինգ

Կարմիր բջիջների չափեր

Արտադրություն ընդդեմ ոչնչացմանը կամ կորուստ

Միկրոցիտար անեմիա

Մեգալոբլաստիկ անեմիա

Նորմոցիտար անեմիա

Դիմորֆիկ անեմիա

Հեյնցի մարմնիկների անեմիա

Հիպերանեմիա

Ռեֆրակտեր անեմիա

Արյան փոխներարկում

Բուժում

Ներքին ընդունման երկաթի դեղամիջոցներ

Հարմարսողական երկաթ

Արյան փոխներարկում

Էրիթրոպոեզի խթանիչներ

Հիպերբարիկ օքսիգենացիա

Համաճարակաբանություն

Պատմություն

Ծանոթագրություններ

Wikiwand - on