Велгошти
село во Општина Охрид From Wikipedia, the free encyclopedia
село во Општина Охрид From Wikipedia, the free encyclopedia
Велгошти — најголемо село во Општина Охрид, во околината на градот Охрид, кое според неговата местоположба може да се смета и за предградие на самиот град.
Велгошти | |
Панорамски поглед на селото | |
Координати 41°7′57″N 20°50′12″E | |
Регион | Југозападен |
Општина | Охрид |
Област | Охридско |
Население | 3.141 жит. (поп. 2021)[1] |
Пошт. бр. | 6000 |
Повик. бр. | 046 |
Шифра на КО | 19006 |
Надм. вис. | 727 м |
Слава | Петковден Летен |
Мреж. место | Велгошти |
Велгошти на општинската карта Атарот на Велгошти во рамките на општината | |
Велгошти на Ризницата |
Првото споменување на името е во Слепченскиот кодик во XVI век.[2]
Најверојатно етимологијата на името „Велгошти“ е прасловенска и доаѓа од *velьjь = голем, и *gostъ = гостин или големи, значајни гости. Слични имиња на села и реки има во Русија (Велегощи, Вельгош), Чешка (Велихошт, Velihošt), Албанија (Велагошти, Velagošti) и Грција (Велигости, Βελιγοστή).
Меѓу првите жители на селото бил и сточарот Веле, кој одгледувал кози и овци. Покрај неговата колиба поминувал патот од Охрид за Ресен и кај него редовно навраќале трговци и други намерници. Меѓу себе, но и со други, велеле дека дека „Веле гоштева“, со што со тек на време дошло до денешната форма на селото „Велгошти“.[2]
Ова село се наоѓа во Охридското Поле, недалеку од самиот град Охрид, во североисточна насока, и од патот Охрид-Ресен, па затоа припаѓа на рурбалната зона на градот. Атарот на селото се издига до сртот на Петринска Планина, каде што се допира со подрачјето на Општина Ресен.[3] Селото е рамничарско-ридско, на надморска височина од 727 метри.[3]
Велгошти претставува најголемо село во Охридско. Се наоѓа во непосредна близина на градот Охрид. До крајот на Втората светска војна, сите куќи биле збиени и без некој особен ред во подножјето на стрмниот карпест отсек. Меѓутоа, во поново време, селото добило нови жители, чии куќи се изградени на рамнината покрај патот Охрид-Ресен. Поради тоа може да се каже дека е рамничарско село со современи куќи.[4]
Денес, селото припаѓа на приградската зона на градот Охрид. Поради ширењето на селото, истото ја загубило својата земјоделска функција. Најголемиот дел од жителите работат во индустријата.[4]
Во селото постојат пет маала: Давидовци (најстаро), Баракоа, Горно, Средно и Долно.[4]
Се наоѓа на подножјето на планината Петрино и е познато по природната околина. Поголемиот дел од населеното место е расположено на падините и во подножјето на ридовите: „На пљуска“, „Горни лозја“, „Црвени Камчиња“, „Олмец“, „Костeње“, „Турски Гробишта“ и „Чардак“. На запад, југозапад и на североисток селото е отворено кон Охридската Котлина.[2]
Поради тоа што селото е сместено на Коселскиот Расед, во селото може да се сретнат поствулкански појави, како што се мофетите.[5]
Постарите мештани кажуваат дека селото не се наоѓало на денешната положуба, туку во месностите Самој Куќи и В. Илинец. На овие места и денес се наоѓаат остатоци.[2]
Првите податоци за селото се објавени во книгата на Б. Нушиќ од 1894 година, кога во селото имало 200 куќи, од кои 20 турски. Тогаш, се споменуваат и старата црква „Св. Пантелејмон“ (позната и како „Св. Климент“) и два манастири. Над селото се наоѓал манастирот „Св. Илија“, додека на пониска положба се наоѓал манастирот „Св. Петка“, ѕидан од камен.[4]
Во XIX век, Велгошти било село во Охридската каза на Отоманското Царство.
За потребите на турското население, во селото постоела џамија, која денес е срушена. Од 1903 до 1912 година, сите Турци се иселиле во самиот град Охрид.[4]
Во текот на Илинденското востание, селото било запалено.[4] По пожарот, куќите биле обновени, но со послаб материјал. При земјотресот во 1911 година, куќите во селото повторно биле оштетени. Состојбата во селото била влошена и со отпочнувањето на Балканските војни и на Првата светска војна.[2]
Во манастирот „Св. Петка“ во селото на 6 јули 1901 година била создадена првата востаничка чета во Охридско.[2]
Атарот зафаќа простор од 17,8 км2. На него преовладуваат пасиштата на површина од 790,1 хектар, на шумите отпаѓаат 584,3 хектари, а на обработливото земјиште 359,3 хектари.[3]
Селото, во основа, има мешовита функција.[3]
До крајот на турската власт, мештаните живееле од тоа што сечеле дрвја на планината и нив ги продавале во градот Охрид. Исто така, чувале голем број на стока, особено овци и кози.[4]
По Втората светска војна, занимањата на селаните се промениле. Една половина од селото работи во градот Охрид, а другата половина отишла на печалба во странство.[4]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. селото имало 190 домаќинства и 540 жители.[6]
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Велгошти живееле 1.220 жители, од кои 1.190 Македонци христијани и 30 Македонци-муслимани.[7] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во Велгошти имало 1.140 жители, под врховенството на Бугарската егзархија.[8]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Велгоште е претставено како мешано македонско-албанско село во Охридската каза на Битолскиот санџак со 183 куќи.[9]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 1.050 Македонци.[10]
Селото е големо, со значителен пораст на бројот на населението. Во 1961 година, селото броело 1.558 жители, од кои 1.533 биле Македонци и 14 Албанци, а во 1994 година бројот се зголемил на 2.241 жител, од кои 2.210 биле Македонци, 8 Власи, 6 Срби и 3 Роми.[3]
Според пописот од 2002 година, во селото Велгошти живееле 3.060 жители, од кои 3.002 Македонци, 10 Власи, 8 Срби и 40 останати.[11]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живеел 3.141 жител, од кои 2.673 Македонци, 6 Албанци, 2 Турци, 6 Роми, 8 Власи, 6 Срби, 46 останати и 394 лица без податоци.[12]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 1.220 | 1.140 | 1.284 | 1.401 | 1.553 | 1.677 | 2.131 | 2.382 | 2.241 | 3.060 | 3.141 |
Селото Велгошти е македонско православно, со исклучок на еден муслиманско-торбешки род. Поради својата близина до Охрид селото константно добива нови жители и полека почнува да наликува на охридска населба. Во Велгошти населението може да се подели на староседелци, постари доселеници и понови доселеници.[4]
Родови во селото Велгошти се:
Торбешки род е: Торбеши (3 к.), доселени се од некое село во Струшко.
Селото влегува во рамките на Општина Охрид, која била проширена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.
Во периодот од 1996 до 2004 година, селото било дел од некогашната Општина Охрид.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото било сместено во големата општина Охрид.
Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било дел од тогашната општина Охрид.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Галичица, во која покрај селото Велгошти, се наоѓале и селата Велестово, Елшани, Лескоец, Љубаништа, Коњско, Пештани, Рамне, Скребатно, Трпејца и Шипокно. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Велгошти, во која влегувале селата Велгошти, Лескоец, Рамне и Скребатно.
Во селото постојат избирачките места бр. 1298, 1298/1 и 1305 според Државната изборна комисија, сместени во основното училиште.[18]
На претседателските избори во 2019 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 2.005 гласачи.[19]
Постари иселеници од селото се наоѓаат во охридското село Долно Лакочереј (Трајковци, 8 к.; Пидановци, 13 к. и Прдуловци, 20 к.).[4]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.