14 апрель

14 апрель — Милади тәкъвимендә дүртенче айның ундүртенче көне. Ел ахырына кадәр 261 көн кала.

← апрель →
Дш	Сш	Чш	Пҗ	Җм	Шм	Як
	1	2	3	4	5	6
7	8	9	10	11	12	13
14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27
28	29	30
2025 ел

	Тарих порталы
	Вакыт порталы
	Бәйрәмнәр порталы

Дөнья тарихында бу көн:

Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар

Бенгаллы яңа ел бәйрәм итүләре, ঢাকা Дакка, Бангладеш.

Бхимрао Рамджи Амбе́дкар (14 апрель 1891 — 6 декабрь 1956), касталар системасына каршы көрәшнең әйдаманы, бәйсез Һиндстанның беренче юстиция министры һәм илнең конституциясен булдыручы шурасы башлыгы.

Кирибат (en), яки Сөтле дөге — Шри-Ланканың төп халкы булган Синхалларның яңа ел бәйрәменең төп ашамлыгы.

Көньяк Кореяда "Кара соус" нигезендә ясалган Яйангмеоң'ны (en) ашарга яратулары "Кара көненең" барлыкка килүен билгеләде.

Һиндстанның Пәнҗаб вилаятендә ਵਿਸਾਖੀ/Вайсахи яңа елы котлаулары дәвамында.

Халыкара

• Американ дәүләтләр оешмасы (en) — Америкалар көне (исп. Día de las Américas, ингл. Pan American Day).

Милли

• Ангола — Яшьләр көне (порт. Dia da Juventude, ингл. Youth Day).
• Бангладеш, Һиндстанның Көнбатыш Бенгал провинциясе — Бенгаллылар яңа елы (бенг. পহেলা বৈশাখ, ингл. Pohela Boishakh).
• Грузия — Грузин теле көне (гөрҗ. დედაენის დღე, ингл. Day of the Georgian Language).
• Мальдивлар — Дһивели теле көне (ингл. Dhivehi Language Day, dv).^[1]
• Непал, Һиндстанның Митила провинциясе — Митиллар яңа елы (ингл. Maithili New Year).
• Һиндстан — Амбедкар Җаянти (ингл. Ambedkar Jayanti, һинди अम्बेडकर जयंती), хокукчы, бар иҗтимагый класслар әгъзаләренең тигез хокуклары өчен көрәшүче, бәйсез Һиндстанның беренче юстиция министры, илнең конституциясен җитештергән шурасының башлыгы Б.Р. Амбедкар туган көнендә билгеләнүче бәйрәм.^[2]
• Шри-Ланка — Синхалларның яңа елы (синх. සිංහල අලුත් අවුරුද්ද, ингл. Sinhalese New Year).

Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

• АКШ:
  • Пекан көне (ингл. National Pecan Day).^[3].
  • Көлү көне (ингл. National Moment of Laughter Day).^[4].
• Бразилия — Саләмәтлек өлкәсендә эшләүче техник хезмәткәрләр көне (порт. Dia do Técnico em Serviço de Saúde.^[5]
• Испания — Испан республикасы көне (исп. Día de la República española).^[6]
• Көньяк Корея — Кара көне (кор. 블랙데이, ингл. Black Day).
• Көнбатыш Африка илләрендә яшәүче Манде халыклары (en) — НКо имләсе көне (ингл. N'Ko Alphabet Day).
• Панама — Панама полициясе көне исп. Día del Policía panameño).
• Польша — Өйсез кешеләр көне (пол. Dzień Ludzi Bezdomnych).
• Россия Федерациясе / Ярославль өлкәсе — Молога хәтере көне (рус. День памяти Мологи).^[7]
• Тамиллар (en) — Тамил яңа елы (там. தமிழ்ப் புத்தாண்டு, ингл. Puthandu).
• Украина — Эчке эшләр министрлыгының ЮХИДИ көне (укр. День ДАІ МВС України).^[8]
• Һиндстан:
  • Ассам штаты (en) — Рангали/Бохаг Биху (асс. ব'হাগ বিহু, ингл. Bohag Bihu), Ассамнарның яңа ел бәйрәме, дөге утырту вакыт килгәнен билгели.
  • Төньяк регионнары — Вайсахи (һинди बैसाखी, пәнҗ. ਵਿਸਾਖੀ, ингл. Vaisakhi), һиндлыларның тәкъвиме буенча яңа ел бәйрәм итүләре башлана. Аеруча Сикхлар (en) өчен әһәммиятле.^[9]
• Япония — Такаяма фестивале (яп. 高山祭, ингл. Takayama Festival).

Киң вакытлы халыкара чаралар

Вакыйгалар

«Титаник»

• 1849 — маҗар гыйсъянчылары Маҗарстанның / Австро-Венгрия империясеннән бәйсезлеге турында игълан итә.
• 1871 — - Алман империясендә парламент — рейхстаг оештырыла.
• 1912 — «Титаник» айсбергка бәрелде.
• 1969 — ТАССР Министрлар Шурасы карары белән Болгар шәһәрлеге нигезләрендә Болгар дәүләт тарихи-архитектура музей-тыюлыгы оештырыла.
• 1993 — КамАЗ двигательләр заводын нигезенә хәтле яндырган янгын башлана.

Туулар

Шулай ук карагыз: Төркем:14 апрель көнне туганнар

• 1821 — Николай Благовещенский,
• 1849 — Сергей Мосин,
• 1861 — Александру Балтагы,
• 1862 — Пётр Столыпин, Россия империясе дәүләт эшлеклесе.
• 1863 — Леонид Лахтин,
• 1870 — Нәриман Нәриманов, азәри язучысы, җәмгыять һәм сәясәт эшлеклесе.
• 1875 — Василий Анучин,
• 1891 — Бхимрао Амбедкар,
• 1897 — Карина Ари,
• 1900 — Гомәр Толымбай, татар язучысы.
• 1901 — Александра Тяжёва,
• 1905 — Георгий Смородин,
• 1907 — Миргарифан Азизов, ССРБ дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе, ТАССР Министрлар шурасы рәисе.
• 1907 — Николай Еругин,
• 1914 — Амо Сагиян,
• 1914 — Әхмәтҗан Касыйми, Көнчыгыш Төркистан президенты (1946-1949).
• 1918 — Юрий Ландо,
• 1920 — Ирина Ликсо,
• 1926 — Хисам Камалов, язучы, фронтовик шагыйрь, Тукай бүләге иясе.
• 1927 — Алан Макдиармид,
• 1928 — Агиш Гыйрфан, язучы, журналист.
• 1928 — Галимулла Әсхәдуллин, металл эшкәртүче, Социалистик Хезмәт Каһарманы (1974).
• 1929 — Рөстәм Касыев,
• 1930 — Таһир Нурмөхәммәтов, татар тәрҗемәчесе.
• 1931 — Рада Нигъмәтуллина, татар хатын-кызларыннан беренче рәссам — сынчы.
• 1932 — Мөнир Агишев,
• 1937 — Киңәш Җусупов,
• 1937 — Марс Юлдашев,
• 1941 — Рәшит Әхмәтҗанов, татар шагыйре.
• 1945 — Айрат Хәтмулла, радиожурналист.
• 1947 — Фәрит Гыйльми, язучы.
• 1950 — Ирек Сабиров, татар язучысы.
• 1951 — Грег Винтер,
• 1952 — Елена Зарецкая,
• 1952 — Зөлфия Сафиуллина,
• 1955 — Рөстәм Гаделшин,
• 1956 — Мәдинә Тимерҗанова,
• 1957 — Виктор Вексельберг,
• 1957 — Илгиз Гыйләҗев,
• 1957 — Нәфис Ибраһимов,
• 1962 — Лилия Садриева,
• 1962 — Рөстәм Исхаков,
• 1964 — Елена Бикколова,
• 1975 — Валерий Чижов,
• 1976 — Нияз Игъламов,
• 1982 — Илдар Дадин, сәяси активист, элек — сәяси тоткын.
• 1986 — Андрей Степанов,

Вафатлар

Шулай ук карагыз: Төркем:14 апрель көнне вафатлар

• 1682 — Аввакум Петров,
• 1759 — Георг Фридрих Һәндель, алман композиторы.
• 1820 — Леви Линкольн,
• 1848 — Хачатур Абовян,
• 1860 — Эдуард Эверсман,
• 1888 — Николай Миклухо-Маклай, танылган этнограф һәм сәяхәтче.
• 1910 — Михаил Врубель, рәссам, сынчы.
• 1930 — Владимир Маяковский, рус совет шагыйре.
• 1935 — Эмми Нөтер, математика галиме.
• 1936 — Николай Лихачёв,
• 1938 — Хәбибулла Габитов,
• 1942 — Леонид Кулик,
• 1952 — Константин Орлов,
• 1963 — Борис Яковлев,
• 1969 — Гүзәл Сөләйманова,
• 1973 — Динис Исламов, язучы, журналист.
• 1973 — Сергей Сказкин,
• 1980 — Джанни Родари, итальян язучысы.
• 1982 — Кузьма Наякшин,
• 1986 — Симона де Бовуар, француз язучысы, феминист хәрәкәтенең идеологы.
• 1993 — Григорий Кондратьев,
• 1987 — Алексей Леонтьев,
• 2006 — Сәлимхан Әхмәтханов,
• 2008 — Зинаида Кочемасова,
• 2008 — Кави Латыйп, татар язучысы, фронтовик шагыйрь.
• 2010 — Пётр Прихожан, шагыйрь.
• 2010 — Юрий Узиков,
• 2011 — Вильям Липском,
• 2011 — Рафаэль Мостафин, татар әдибе, тәнкыйтьче.
• 2018 — Дора Васильева,
• 2018 — Фәния Чанышева,
• 2019 — Владимир Житлов,
• 2019 — Дмитрий Набоков,