Кейстут (імя)

Кейстут, Кестут (Гестут, Кістут, Гештот) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Keast + суфікс з элемэнтам -т- (-t-)
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Гестут, Кестут, Кістут, Гештот
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Кейстут»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Гаст або Гест, пазьней Кіст (Gast, Gestr^[1], Gest^[2][3], Keast^[4]) — імя германскага паходжаньня^[5]. Іменная аснова -гаст- (-каст-, -гест-) (імёны ліцьвінаў Гестар, Каштарт, Гаштольд; германскія імёны Gaster, Kastert, Gastald) паходзіць ад гоцкага і германскага gasts 'госьць, вандроўнік'. Антрапанімічны суфікс-пашыральнік -ут- (-ut-) адзначаецца як у германскіх, так і ў славянскіх мовах^[6].

Яшчэ ў Раўданскім рукапісе, апублікаваным Тэадорам Нарбутам, імя Кейстут тлумачылася як «спрытнюга» (fortelnik), што засьведчыла традыцыйнасьць разуменьня германскага паходжаньня гэтага імя^[7]. Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае ўсходнегерманскую этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Кейстут паходзіць ад прагерманскага і праславянскага keist-, ад якога славянскае кисть, дыялектавае расейскае кистать 'неахайна рабіць штосьці', данскае keite 'левая рука', keitet 'ляўшун', таксама 'няспрытны, неахайны'; у мове ліцьвінаў, відаць, наадварот азначала 'спрытны, увішны'^[7].

З нагоды летувіска-балтыйскіх этымалёгіяў імя Кейстут лінгвіст і літаратуразнаўца-мэдыявіст Аляксандар Бразгуноў зьвяртае ўвагу на тое, што сучаснае летувіскае напісаньне «Kęstutis» ёсьць гістарычна непраўдзівым, бо ня ўлічвае, што ў асноўнай летапіснай форме імя Кейстут пасьля «е» стаіць «й», а летувіскі «ę» гістарычна быў насавым, што адлюстроўваецца ў форме чацьвертай асобы цяперашняга часу kęsti 'цярпець, зносіць', ад якога ў рэчышчы палітыкі летувізацыі выводзяць імя — kenčia 'трывае, зносіць'^[8].

У 1389 годзе ў Праскім унівэрсытэце навучаўся Bartholomaeus Keynstot^[9].

У Прусіі бытавала імя Gaystut / Geistut^[10].

У Польшчы ў 1534 годзе адзначалася прозьвішча Gostot^[11].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: От князя от Кестутя и от князя от Либорта у Торунь к местычемъ (па 1341 годзе)^[12][13]; Оже я князь Еоунутии, и Кистютии, и Любартъ^[14] (1352 год)^[15]; Nos Kynstutus^[a] dux. lythwanorum (14 жніўня 1358 году)^[17]; Kenstutte (7 лістапада 1367 году^[18], 29 верасьня 1379 году^[19][20]); Се язъ князь великии Олгердъ со своимъ братомъ, со княземъ Кестутьемъ^[14] (1372 год^[21])^[22]; Nobilibus viris Oligerdo Magno et Kenstuto ac Lubardo fratribus ducibus Lituanorum (23 кастрычніка 1373 году)^[23]; filium Chestudi, ducis Lituanorum (29 верасьня 1377 году)^[24]; rex Keynstuthe (27 лютага 1380 году)^[25]; Kinstudti filius (14 чэрвеня 1384 году)^[26]; Kinstudti filio (1 студзеня 1386 году)^[27]; vnser vater herczog Kinstutt^[28] (Мэмарыял Вітаўта, 1390 год); Kynstut^[29], Kinstut^[30], Kynstud^[31], Kinstoud^[32] (Хроніка Віганда); Keinstut (Хроніка Лівоніі Германа Вартбэрга)^[33]; Kyestuti, Kyerstruch^[b] або Кестоутіи, Кестутіи^[c] (Летапісец вялікіх князёў літоўскіх); Waydoth, Kenstotten sone (Хроніка Дэтмара зь Любеку)^[34]; Kinstod (Хроніка Ёгана фон Посільге)^[35]; Kynstodus (па 1409 годзе)^[36]; Kinstot… Kynstotte… Kynstot (да 1416 году)^[37]; Кейстутей^[38] або Кестутій^[39] (Наўгародзкі чацьверты летапіс); Кестутей^[40] або Кестютей^[41] (Сафійскі першы летапіс); пры великомъ князи Кестути (31 жніўня 1449 году)^[42]; пры великом князи Кгестути (5 лютага 1494 году)^[43]; Кестутей Гедимановичь^[14][44] (Ніканаўскі летапіс); Богданъ Кестуцевичъ (1528 год)^[45]; Sawonko Kistiutowicz (1551 год)^[46]; Петрукъ Кестутевичъ (24 красавіка 1580 году)^[47]; Кестут (Хроніка літоўская і жамойцкая)^[48]; Michał Walentynowicz Kieystut… nieboszczyk oyciec iego Walenty Kieystut (16 траўня 1661 году)^[49]; Michał Giesztot (1816 год)^[50].

Носьбіты

• Кейстут (1297—1382) — вялікі князь літоўскі
• Багдан Кестуцевіч — упіцкі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году

Кейстуты Гедзіміны (Kiejstut Gedymin) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні^[51].

Гедзіміны (Giedymin) або Кейстут-Гедзіміны (Kiejstut-Giedymin) гербу Пагоня — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету^[52].

Заўвагі

1. Напрыклад, старажытнае германскае імя Geisaricus запісвалася і як Gesericus, Gisiricus, і як Ginsiricus, Gensiricus^[16]
2. Паводле Origo regis Jagyelo et Wytholdi ducum Lithuanie
3. Паводле Віленскага сьпісу