Негарэлае

Негарэ́лае^[2] — пасёлак у Беларусі, на рацэ Ператуці. Уваходзіць у склад Негарэльскага сельсавету Койданаўскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2009 год — 982 чалавекі^[1]. Знаходзіцца за 10 км на паўднёвы захад ад Койданава, за 48 км ад Менску. Чыгуначная станцыя на лініі Менск — Баранавічы; аўтамабільныя дарогі на Менск, Койданаў, Баранавічы, Узду, Стоўпцы.

Негарэлае лац. Nieharełaje
Першыя згадкі:	XVI стагодзьдзе
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Койданаўскі
Сельсавет:	Негарэльскі
Вышыня:	181 м н. у. м.
Насельніцтва:	982 чал. (2009)[1]
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1716
Паштовы індэкс:	222710
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	53°36′38″ пн. ш. 27°4′14″ у. д.
Негарэлае на мапе Беларусі ± Негарэлае Негарэлае
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае княства Літоўскае

Упершыню Негарэлае ўпамінаецца ў ХVI стагодзьдзі як перасадкавая і паштовая станцыя на конным гасьцінцы Менск — Наваградак, у Менскім павеце. У 1588 годзе Негарэлае ўвайшло ў склад Койданаўскага графства Радзівілаў. На 1620 год у вёсцы быў 41 двор.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Негарэлае апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Койданаўскай воласьці. На 1794 год у маёнтку было 272 двары, 3 вінакурні, 2 млыны.

Па здушэньні вызвольнага паўстаньня ў 1831 годзе расейскія ўлады адабралі Негарэлае ў Радзівілаў. Маёнтак перайшоў да Ю. Абрамовіча, у 1879 годзе — да Эмэрыка Чапскага. У лістападзе 1871 годзе празь Негарэлае прайшла Маскоўска-Берасьцейская чыгунка, адкрылася чыгуначная станцыя. З 1908 годзе ў вёсцы працавала расейская народная вучэльня.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Негарэлае абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР. У 1921—1939 гадох Негарэлае выконвала ролю савецкай пагранічнай станцыі з заставай і мытняй. 17 ліпеня 1924 году вёска ўвайшла ў склад Койданаўскага раёну. 23 сакавіка 1932 году Негарэлае стала цэнтрам сельсавету Койданаўскага раёну, 27 верасьня 1938 году — атрымала афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу. У Другую сусьветную вайну з 28 чэрвеня 1941 да 6 ліпеня 1944 мястэчка знаходзілася пад нямецкай акупацыяй.

30 кастрычніка 2009 году Негарэлае перадалі зь ліквідаванага Негарэльскага пасялковага савету ў Негарэльскі сельсавет, а статус населенага пункту панізілі зь мястэчка да пасёлку^[3].

Насельніцтва

Дэмаграфія

Пагранічны пераход паміж ПР і СССР

• XX стагодзьдзе: 1998 год — 1,3 тыс. чал.^[4]; 1999 год — 1114 чалавек
• XXI стагодзьдзе: 2006 год — 1 тыс. чал.^[5]; 2009 год — 982 чалавекі^[1] (перапіс)

Адукацыя

У Негарэлым працуюць сярэдняя і музычная школы.

Культура

Дзеюць бібліятэка і кінатэатар.

Эканоміка

Завод з вырабу вульляў.

Турыстычная інфармацыя

Інфраструктура

З 1988 году дзее музэй гісторыі станцыі Негарэлае.

Славутасьці

• Гістарычная забудова (ХІХ ст.; фрагмэнты)
• Чыгуначная станцыя (1871)