Уладзімер Альгердавіч

Уладзі́мер Альгердавіч (каля 1331 — па 1398) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, князь кіеўскі (1362—1394), князь капыльскі (1395 — па 1398). Першы кіеўскі князь з дынастыі Гедзімінавічаў.

Уладзімер Альгердавіч лац. Uładzimier Algierdavič / Alhierdavič
Уладзімер Альгердавіч (уяўны партрэт), 1578 г.
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	каля 1331
Памёр	па 1398
Бацька	Альгерд

Імя

Асноўны артыкул: Уладзімер

Валдмер, Валдэмар або Волдымар (Waldmer, Valdemar, Woldimar) — імя германскага паходжаньня^[1]. Іменная аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) паходзіць ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'^[2], а аснова -мер- (-мар-, -мір-) (імёны ліцьвінаў Мервін, Маргела, Нетымер; германскія імёны Mervinus, Mergell, Nitimerus) — ад гоцкага і бургундзкага meris 'славуты, выбітны'^[3].

Варыянты імя князя ў гістарычных крыніцах: Володимеръ Ольгердовичь^[4] (1362—1392 гады)^[5]; Задвинскии ратныи грамоты со Володимером (7 лістапада 1367 году)^[6]; per Woldemarum filium Algherden (7 лістапада 1367 году)^[7]; Володимеръ Олгордовичь (Сафійскі першы летапіс)^[8].

Біяграфія

Уладзімер Альгердавіч (уяўны партрэт). А. Тарасевіч, 1675 г.

Адзін з старэйшых сыноў вялікага князя літоўскага Альгерда ад першага шлюбу зь віцебскай князёўнай Марыяй.

Відаць, быў пастаўлены ў Кіеве па перамозе Вялікага Княства Літоўскага над татарамі-манголамі ў бітве на Сініх Водах, калі Кіеўскае княства перайшло пад уладу ВКЛ^[9]. На кіеўскім стальцы праводзіў самастойную палітыку, тытулаваўся вялікім князем кіеўскім, біў уласную манэту^[10]. Гэта былі першыя манэты, адбітыя на тэрыторыі ВКЛ^[11].

Па ўзыходжаньні на польскі сталец Ягайлы Ўладзімер падпісаў у 1386, 1388 і 1389 гадох тры дакумэнты пра сваю васальную залежнасьць і адданасьць каралю, каралеве Ядзьвісі і Кароне.

Па Востраўскім пагадненьні 1392 году, калі Вітаўт стаў вялікім літоўскім князем, ягоны хаўрусьнік Скіргайла запатрабаваў падпарадкаваньня Кіеўскага княства сабе. Калі Ўладзімер не падпарадкаваўся, Вітаўт рушыў да Дняпру, узяў Жытомір і Оўруч, а Скіргайла — Чаркасы ды Зьвянігарад (1393 год). Аднак неўзабаве было заключанае замірэньне, бо пачалася вайна з крыжакамі. Але ўжо ў 1395 годзе Вітаўт і Скіргайла падышлі да самога Кіеву. Уладзімер не чыніў ім аніякага супраціву. Замест Кіеву ён атрымаў Капыль (на Случчыне) з палоскай зямлі ад верхавінаў Нёману ракой Случчу да Прыпяці і ўздоўж яе.

Ажаніўся зь нейкай Ганнай^[a], меў сыноў Алельку, Івана і Андрэя. Ад Алелькі пайшлі слуцкія князі Алелькавічы; ад Івана пайшлі князі Бельскія.

Апошні раз упамінаецца ў 1398 годзе як сьведка ўмовы Вітаўта з Тэўтонскім ордэнам. Далейшы лёс невядомы. Перад сьмерцю прыняў схіму^[b].

Заўвагі

1. Кіева-Пячэрскі памяньнік (паз. 147)
2. Кіева-Пячэрскі памяньнік (паз. 132)