Уладзімер
мужчынскае асабовае імя (Владимир) From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Уладзіме́р (Валадзімер, Валдымэр, Вальдымэр, Валдымір) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
Валдмер, Валдэмар або Волдымар (Waldmer, Valdemar, Woldimar) і Мервалд (Meruald) — імёны германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) паходзіць ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'[2], а аснова -мер- (-мар-, -мір-) (імёны ліцьвінаў Мервін, Маргела, Нетымер; германскія імёны Mervinus, Mergell, Nitimerus) — ад гоцкага і бургундзкага meris 'славуты, выбітны'[3].
Папулярнае тлумачэньне імя Ўладзімер (Уладзімір) даецца ў «Слоўніку асабовых уласных імёнаў», выдадзеным у 2011 годзе: ад славянскіх асноваў з значэньнем 'валодаць' і 'мір'[4]. Нямецка-расейскі філёляг Макс Фасмэр зьвязваў першую частку імя з царкоўнаславянскім владь 'улада', тады як другую частку лічыў роднаснай гоцкаму -mērs ('вялікі'), старажытнагрэцкаму ἐγχεσίμωρος ('славуты кап'ём'), старажытнаірляндзкаму mór, már ('вялікі'). Такім парадам, ён тлумачыў імя Ўладзімер як «вялікі ў сваёй уладзе»[5]. Меркаваньне пра паходжаньне другой часткі імя з германскіх моваў падтрымліваюць мовазнаўцы Андрэй Залізьняк[6], Фёдар Усьпенскі(be) і Ганна Літвіна(ru) ды іншыя[7].
Гісторык Павал Урбан у сваёй кнізе «Старажытныя ліцьвіны» зьвяртае ўвагу на тое, што германскі тэрмін wald (-old) адпавядае праславянскаму *voldъ — корань для 'валадарыць, панаваць', тым часам германскае mar, mer і стараславянскае меръ, миръ тлумачацца як 'вялікі, дужы, магутны, моцны, слаўны'. Такім парадкам, імя Ўладзімер значыла «Вялікі ўладай», «Слаўны ўладай»[8].
Скандынаўскія і ісьляндзкія пісьмовыя помнікі пасьлядоўна атаясамліваюць рускае імя Ўладзімер (пачынаючы ад Уладзімера Сьвятаславіча) з германскім імём Вальдэмар (лац. Valdimerus)[9].
У Прусіі бытавала імя Вальдымір: Woldemyr (1400 год)[10].
Германскае імя Woldemer бытавала ў XV ст. у Рызе[11].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: per Woldemarum filium Algherden (7 лістапада 1367 году)[12]; изгнаша oть себя Псковичи князя Литовского Володимера Торопецкого (Пскоўскі першы летапіс)[13]; князь Тимохвеи Володимеровичь (19 чэрвеня 1473 году)[14]; Mikołaj Włodymier (6 студзеня 1700 году)[15]; Jozefata Woldymer (1814 год)[16]; Józefa Wołodymir (1819 год)[17]; Józef Wałdymer (1841 год)[18]; Brygida Woldymerówna (1849 год)[19].
Носьбіты
- Уладзімер Сьвятаславіч (каля 960/963 — 1015) — князь кіеўскі
- Уладзімер Полацкі (1140-я — 1216) — князь полацкі
- Уладзімер Альгердавіч (~1331 — па 1398) — князь кіеўскі, сын вялікага князя літоўскага Альгерда
- Уладзімер Пічэта (1878—1947) — беларускі і расейскі гісторык
- Уладзімер Дубоўка (1901—1976) — беларускі літаратар
- Уладзімер Караткевіч (1930—1984) — беларускі літаратар
- Уладзімер Высоцкі (1938—1980) — музыка і актор
- Уладзімер Арлоў (нар. 1953) — беларускі гісторык і літаратар
- Уладзімер Зяленскі (нар. 1978) — украінскі палітык і актор
Валдыміры (Wołdymir) — літоўскі шляхецкі род зь мястэчка Даўгелішкаў[20].
На 1909 год існаваў фальварак Вальдэмарава ў Наваградзкім павеце Менскай губэрні[21].
Remove ads
Глядзіце таксама
Крыніцы
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads