Teneso

Teneso (antaŭe: Ununseptio) estas kemia elemento en la perioda tabelo kiu havas la simbolon Ts kaj la atomnumeron 117.

At ↑ Ts livermorio ← teneso → oganesono • prognozite[1]: [Rn] 5f14 6d10 7s2 7p5 292 Ts 117 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
kemia elemento • sinteza elemento • kemia elemento
halogeno
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero	teneso (tennessum), Ts, 117
CAS-numero	54101-14-3
Loko en perioda tabelo	17-a grupo, 7-a periodo, bloko p
Karakteriza grupo	Halogenoj
Atomaj ecoj
Atomradiuso	prognozite[2]: 138 pm
Kovalenta radiuso	prognozite[2]: 156-157 pm
Elektrona konfiguracio	prognozite[1]: [Rn] 5f14 6d10 7s2 7p5
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo	prognozite: 2, 8, 18, 32, 32, 18, 7
Oksidiĝa nombro	prognozite[1]: −1, +1, +3, +5
Fizikaj ecoj
Materia stato	prognozite[1][2]: solida
Denseco	prognozite[2]: 7.1-7.3 g/cm3
Degelpunkto	prognozite[1]: 350-550 °C (623-823 K)
Bolpunkto	prognozite[1]: 610 °C (883 K)
Diversaj
Joniga energio	prognozite[1]: Ts→Ts++e-: 742.9 kJ/mol prognozite[2]: Ts+→Ts2++e-: 1785.0-1920.1 kJ/mol
Izotopoj
Izotopo Naturapero t1/2 radioaktiveco de disfalo Energio de disfalo MeV Produkto de radioaktiva disfalo 291Ts[3] artefarita ~10 milisekundoj α 11,9 287Mc SF 292Ts[3] artefarita ~50 milisekundoj α 11,6 288Mc SF 293Ts[4] artefarita 22 (+8−4) milisekundoj α 11,0 289Mc 294Ts[5] artefarita 51 (+41−16) milisekundoj α 10,81 290Mc SF
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Ĝi estis eltrovita en januaro 2010 de JINR^[6] kaj estas sinteze preparita elemento^[7][8].

Malsuprenirante grupon 17, la metaleco de la elementoj pliiĝas; ekzemple, jodo jam elmontras metalan aspekton en la solida stato, kaj astato estas atendita esti metalo^[9]. Kiel tia, ekstrapolo bazita sur periodaj tendencoj antaŭdirus tenesino esti sufiĉe volatila metaloido^[10].

Kreo per fuzio

• ²⁴⁹₉₇Bk + ⁴⁸₂₀Ca → ²⁹⁷₁₁₇??^* → ²⁹⁴₁₁₇?? + 3 ¹₀n
• ²⁴⁹₉₇Bk + ⁴⁸₂₀Ca → ²⁹⁷₁₁₇??^* → ²⁹³₁₁₇?? + 4 ¹₀n

Nomo

La 8-an de junio 2016 la IUTAK anoncis, ke la nomo teneso estis proponita.^[11] La nomo estas omaĝo al la usona ŝtato Tenesio. La 30-an de novembro 2016 la IUTAK aprobis la nomon "teneso" kaj la simbolon "Ts".^[12]