Макар Краўцоў

Мака́р Краўцо́ў (сапр. Мака́р Мацьве́евіч Касьцевіч (Косьцевіч), іншыя псэўданімы: Язэп Сьвятазар^[1]; 18 жніўня 1891 — пасьля 1939) — беларускі пісьменьнік, паэт, перакладчык, публіцыст, грамадзка-палітычны дзяяч. Аўтар словаў гімну БНР «Мы выйдзем шчыльнымі радамі». Дзядзька беларускага паэта Міхася Васілька.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Касьцевіч.

Макар Краўцоў лац. Makar Kraŭcoŭ
Макар Мацьвеевіч Касьцевіч
Макар Краўцоў
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Макар Мацьвеевіч Косьцевіч
Псэўданімы	Макар Краўцоў, Язэп Сьвятазар
Нарадзіўся	18 жніўня 1891 Баброўня, Гарадзенскі павет, Гарадзенская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	каля 1939 СССР
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	публіцыст, перакладнік, паэт, журналіст, палітык
Мова	беларуская мова
Значныя творы	«Мы выйдзем шчыльнымі радамі»
Макар Краўцоў у Вікісховішчы

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Краўцоў.

Жыцьцяпіс

Макар Косьцевіч (зьлева) у войску

Макар Краўцоў

Група беларускіх пісьменьнікаў, 1920 г.
Зьлева направа сядзяць: Макар Краўцоў, Францішак Аляхновіч, Зьмітрок Бядуля, Аляксандьр Уласаў, Алесь Гарун, Янка Купала; стаяць: Альберт Паўловіч, Міхась Чарот, Уладзіслаў Галубок, Язэп Фарботка

Нарадзіўся ў вёсцы Баброўня Гарадзенскага павету ў заможнай сялянскай сям’і. Скончыў царкоўна-прыходзкую школу ў вёсцы Галавачы (Гарадзенскі павет), Сьвіслацкую настаўніцкую сэмінарыю (1910). Настаўнічаў на Гарадзеншчыне.

Удзельнік Першай сусьветнай вайны з 1915 году, пасьля вайсковай вучэльні ваяваў у расейскім войску на Паўночна-Заходнім фронце.

У міжваеннай Польшчы

З 1921 году жыў і працаваў у Вільні. Працаваў у Радашкавіцкай беларускай гімназіі (1922—1923). Рэдагаваў часопіс «Саха» у 1923 годзе.

У 1926 годзе арыштаваны польскімі ўладамі.

З 1927 году актыўна ўдзельнічаў у працы Беларускага навуковага таварыства.

Сябра Галоўнай управы Таварыства беларускай школы ў 1936—1937 гадах. Арганізоўваў у родных мясьцінах беларускія канцэрты, спэктаклі. У 1930-х гадах адышоў ад літаратурнай творчасьці. Быў беспрацоўным.

У Савецкай Беларусі

Макар Краўцоў, 1930-я гг.

Пасьля ўзьяднаньня Заходняй Беларусі з БССР з кастрычніка 1939 году працаваў у рэдакцыі газэты «Віленская праўда».

У канцы 1939 году арыштаваны разам зь іншымі дзеячамі беларускага вызваленчага руху (Антонам Луцкевічам, Янкам Пазьняком, Сяргеем Буслом, Вінцэнтам Грышкевічам, Удзімерам Самойлам і іншымі).

Дакладныя зьвесткі пра абставіны сьмерці М. Краўцоўва не высьветлены. Паводле некаторых сьведчаньняў, ён быў закатаваны ў часе допытаў у савецкай турме ў Беластоку^[2].

Памяць

У 2015 годзе Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны выдала паштоўку ў гонар 125-годзьдзя пісьменьніка.

Творчасьць

Літаратурнаю дзейнасьць пачаў у 1918 годзе. Выступаў пад псэўданімамі Дзын-Дзылін, Звончык, Макар, Язэп Сьветазар, Picolo, Smreczyński; крыпт. З-ык, К.М., Кр. М., М.К.

Друкаваўся ў газэтах «Вольная Беларусь», «Звон», «Беларусь», «Беларуская крыніца», «Родны край», часопісах «Рунь», «Маланка», «Беларуская культура», «Шлях моладзі» і іншых.

Аўтар літаратуразнаўчых артыкулаў пра творчасьць Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча, Уладзімеіра Жылкі, Канстанцыі Буйло, Цёткі і іншых. Аўтар успамінаў пра сучасьнікаў, дзеячаў нацыянальна-вызвольнага руху Івана Луцкевіча, Аляксандра Астрамовіча, Пётры Крачэўскага, Алеся Гаруна, а таксама пра Ўсебеларускі зьезд 1917 году.

Пераклаў на беларускую мову творы Мікалая Гогаля, Максіма Горкага, Міхаіла Зошчанкі, Аляксандра Купрына, Міхаіла Лермантава, Адама Міцкевіча, Льва Талстога, Генрыка Сянкевіча, Тараса Шаўчэнкі і інш. Пераклаў з польскай мовы Вэрсальскі трактат^[4].

Аўтар словаў гімну БНР «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».

Творы

М. К. Беларускі хор. / Францішак Аляхновіч // Беларускае жыцьцё : часопіс. — Менск: 9 лютага 1920. — № 3(25). — С. 4—5. Краўцоў, Макар. Разгон (Успамін). / Францішак Аляхновіч // Беларускае жыцьцё : часопіс. — Менск: 11 сакавіка 1920. — № 7(29). — С. 6—7. Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. (Рэфэрат, чытаны ў Лодзі 8 лістапада 1920 г.). // Беларускі звон : тыднёвая часопісь. — 1921, 7 кастрычніка. — № 15. — С. 4, 5. Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. (Рэфэрат, чытаны ў Лодзі 8 лістапада 1920 г.). // Беларускі звон : тыднёвая часопісь. — 1921, 14 кастрычніка. — № 16. — С. 2, 3. Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. (Рэфэрат, чытаны ў Лодзі 8 лістапада 1920 г.). // Беларускі звон : тыднёвая часопісь. — 1921, 21 кастрычніка. — № 17. — С. 4, 5. Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. (Рэфэрат, чытаны ў Лодзі 8 лістапада 1920 г.). // Беларускі звон : тыднёвая часопісь. — 1921, 28 кастрычніка. — № 18. — С. 4, 5. Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. (Рэфэрат, чытаны ў Лодзі 8 лістапада 1920 г.). // Беларускі звон : тыднёвая часопісь. — 1921, 4 лістапада. — № 19. — С. 4, 5, 6. Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. (Рэфэрат, чытаны ў Лодзі 8 лістапада 1920 г.). // Беларускі звон : тыднёвая часопісь. — 1921, 11 лістапада. — № 20. — С. 2, 3. Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. (Рэфэрат, чытаны ў Лодзі 8 лістапада 1920 г.). // Беларускі звон : тыднёвая часопісь. — 1921, 18 лістапада. — № 21. — С. 2, 3. Краўцоў — аўтар выданай у Вільні працы пра гісторыю БНР «Рада Беларускай Народнай Рэспублікі» (1921). Świetazar. «Maja Lira» K. Swajaka. / T. Wojciechowič // Biełaruskaja Krynica. Tydniowaja sialianskaja hazeta : газэта. — Wilno: «Pogon», 5 studnia 1926. — № 1. — С. 4, 5. Я. Сьветазар. Новы Багдановіч. (Літэратурны нарыс) / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 17 студзеня 1926. — № 2. — С. 2, 3. Сьветазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). І «Жалейка». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 28 лютага 1926. — № 8. — С. 2, 3, 4. Сьветазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). ІІ «Гусьляр». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 21 сакавіка 1926. — № 10. — С. 2. Сьветазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). ІІІ «Шляхам жыцьця». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 7 траўня 1926. — № 15. — С. 2, 3. Я. Сьветазар. Мімалётнае. / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 31 ліпеня 1926. — № 23. — С. 1. Я. Сьвятазар. Туга. / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 30 верасьня 1926. — № 31. — С. 1. Сьвятазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). 1. Творства лірыка эпіцкае. IV «Спадчына». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 7 кастрычніка 1926. — № 32. — С. 2, 3. Сьвятазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). 1. Творства лірыка эпіцкае. IV «Спадчына». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 14 кастрычніка 1926. — № 33. — С. 2, 3. Я. Сьвятазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). 1. Творства лірыка эпіцкае. IV «Спадчына». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 4 лістапада 1926. — № 36. — С. 2.

Я. Сьвятазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). 1. Творства лірыка эпіцкае. IV «Спадчына». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 24 лістапада 1926. — № 39. — С. 2, 3. Я. Сьвятазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства). 1. Творства лірыка эпіцкае. IV «Спадчына». / Ст. Вольскі // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 27 лістапада 1926. — № 40. — С. 2. Язэп Сьвятазар. Паэтыцкая творчасьць Натальлі Арсеньневай. (Крытычны нарыс). // Беларуская хата : газэта. — 1926. — № 3. — С. 6—8. Я. Сьвятазар. Поэтыцкае творства Янкі Купалы. (Дзеля 20-х угодкаў ягонага літэратурнага творства 1905—1925). 1. Творства лірыка эпіцкае. IV «Спадчына». / Л. Міцька // Сялянская ніва : газэта. — Вільня: Орган Беларускага Сялянскага Саюзу, 15 сьнежня 1926. — № 45. — С. 2, 3. Язэп Сьветазар. Песьнярка каханьня. (Аб любоўным элемэнце ў творчасьці Канстанцыі Буйло). // Досьвіткі : ілюстраваны літэр-мастацкі Беларускі месячнік. — 1927, красавік. — № 1. — С. 9—11. Язэп Сьветазар. Канстанцыя Буйло, як імпрэсыяністка. (Крытычны нарыс). // Беларуская слова : газэта. — 1927. — № 11 (40). — С. 2. 3. Язэп Сьветазар. Лермантаў па беларуску. (Крыху увагаў аб першым беларускім перакладзе «Дэмона»). // Беларуская слова : газэта. — 1927. — № 34 (63). — С. 2. 3. Краўцоў, Макар.. Настулька. Аповесьць. // Зборнік «Роднага краю» на 1934 год. — Вільня: Таварыства Беларускае асьветы, 1935. — С. 3—47. Краўцоў, Макар. Памяць аб праф. Карскім. (Да 5-тых угодкаў яго сьмерці). // Родны край : часопіс. — 1936, 22 красавіка. — № 5 (93). — С. 2, 3. Краўцоў, Макар. Памяць аб праф. Карскім. (Да 5-тых угодкаў яго сьмерці). // Родны край : часопіс. — 1936, 8 чэрвеня. — № 6 (94). — С. 2, 3. Краўцоў, Макар. Памяць аб праф. Карскім. (Да 5-тых угодкаў яго сьмерці). // Родны край : часопіс. — 1936, 19 чэрвеня. — № 7 (95). — С. 2, 3. Краўцоў Макар. У дні Слуцкага Паўстаньня. // Родны край : газэта. — 1936, 29 лістапада. — № 17 (105). — С. 3. Краўцоў, Макар. 20 гадоў назад (Успамін пра Усебеларускі з’езд 1917 г.). // Шлях моладзі : грамадзка-палітычны і літаратурна-мастацкі часопіс. — 5 лютага 1938. — № 4 (120). — С. 2—4. Краўцоў, Макар. 20 гадоў назад (Успамін пра Усебеларускі з’езд 1917 г.). // Шлях моладзі : грамадзка-палітычны і літаратурна-мастацкі часопіс. — 26 лютага 1938. — № 6 (122). — С. 2—4. Краўцоў, Макар. Разгон (Успамін); 20 гадоў назад (Успамін пра Усебеларускі з’езд 1917 г.). / Прадмова й падрыхтоўка да друку Аляксандры Гесь // Спадчына : часопіс. — Мінск: 1996. — № 1. — С. 181—194. Макар Краўцоў (Касцевіч). Вершы, проза, крытыка, публіцыстыка, успаміны. / укладаньне, прадмова Лявона Юрэвіча. — Мінск: Кнігазбор, 2021. — 216 с. — ISBN 978-985-7227-93-8 Пераклады на беларускую мову: «Алеся» Аляксандра Купрына «Мцыры» Міхаіла Лермантава (1924)[5] «Расказы аб вялікіх падзеях розных часоў і народаў» Мікалая Рубакіна (1924) «Дэман» Міхаіла Лермантава (1926)[6] «Бартэк-пераможнік» Генрыка Сянкевіча (1926) Максім Горкі. «Чалавек. » / Францішак Умястоўскі // Беларуская культура: месячная літэратурна-грамадзская часопісь : часопіс. — Вільня: 1927. — № 2—3. — С. 88—92. «Сьляпы музыка» Уладзімера Караленкі (1928) «Прынц і жабрак» Марка Твэна (1928) «Для дзяцей» Лява Талстога (1928) «Тарас Бульба» Мікалая Гогаля (1929)