Суботнікі

Субо́тнікі^[1] — вёска ў Беларусі, на правым беразе ракі Гаўі. Цэнтар сельсавету Іўеўскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 698 чалавек. Знаходзяцца за 18 км на поўнач ад Іўя, за 9 км ад чыгуначнай станцыі Гаўя, на аўтамабільнай дарозе Іўе — Салечнікі.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Суботнікі (неадназначнасьць).

Суботнікі лац. Subotniki
Касьцёл Сьвятога Ўладзіслава
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гарадзенская
Раён:	Іўеўскі
Сельсавет:	Суботніцкі
Вышыня:	156 м н. у. м.
Насельніцтва:	698 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1595
Паштовы індэкс:	231341
СААТА:	4229843151
Нумарны знак:	4
Геаграфічныя каардынаты:	54°5′36″ пн. ш. 25°45′1″ у. д.
Суботнікі на мапе Беларусі ± Суботнікі Суботнікі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Суботнікі — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны).

Назва

Асноўныя артыкулы: Суда і Бода

На думку географа Вадзіма Жучкевіча, тапонім Суботнікі ўтварыўся ад назвы дня тыдня — суботы^[2].

Адзначалася старажытнае германскае імя Sutbodus, вытворнае ад германскіх іменных асноваў -SUD- і -BOD- (разам зь імём Subaldus, вытворным ад асноваў -SUD- і -BALD-)^[3], а таксама прозьвішча Субатовіч (Subotowicz)^[4].

Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: Соботникъ (1553 год)^[5].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Сучасную назву Суботнікі носяць з 1545 году, да таго звычайна ўпамінаюцца (яшчэ зь Вітаўтавых часоў) як Геранёны Манівідавы (паводле імя Войцеха Манівіда). Ад свайго заснаваньня паселішча ўваходзіла ў склад Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва.

У 1636 годзе на сродкі князя Альбрэхта Радзівіла ў Геранёнах Драўляных збудавалі драўляны касьцёл (не захаваўся).

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Суботнікі апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе сталі цэнтрам воласьці Ашмянскага павету Віленскай губэрні. На 1885 год у мястэчку было 44 двары, дзеялі касьцёл і капліца, працавалі школа (56 хлопчыкаў і 4 дзяўчынкі), бровар, крама і карчма, штогод праводзілася 2 кірмашы. На 1890 год тут было 39 двароў, працавалі млын і бровар — уласнасьць Умястоўскіх^[6].

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Суботнікі занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

• Старая графіка Суботнікаў
• 
  Стары касьцёл, 1898 г.
• 
  Праект касьцёла, 1897 г.
• 
  Праект касьцёла, 1897 г.
• 
  Сынагога, 1900 г.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Суботнікі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары Суботніцкай воласьці атрымалі Пасьведчаньні Народнага Сакратарыяту БНР^[7]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Суботнікі ўвайшлі ў склад Беларускай ССР^[8]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году яны апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Валожынскага (з 1926 году — Лідзкага) павету Наваградзкага ваяводзтва. У гэты час тут было 99 двароў.

У верасьні 1939 году Суботнікі ўвайшлі ў Беларускую ССР, дзе з 12 кастрычніка 1940 году сталі цэнтрам сельсавету Іўеўскага раёну. За часамі Другой сусьветнай вайны у 1941—1944 гадох вёска знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

На 2000 год у Суботніках было 316 двароў, на 2001 год — 309. У 2000-я гады вёска атрымала афіцыйны статус «аграгарадку».

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Новы касьцёл, каля 1900 г.
• 
  Касьцельная вуліца, 1916 г.
• 
  Адміністрацыя гміны, 1930 г.
• 
  Новая школа, 1939 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1882 год — 523 чал.^[9]; 1885 год — 445 чал.; 1890 год — 347 чал.
• XX стагодзьдзе: 1905 год — 711 чал.; 1921 год — 542 чал.; 1999 год — 769 чал.; 2000 год — 776 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2001 год — 780 чал.^[10]; 2010 год — 698 чал.

Інфраструктура

У Суботніках працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, лякарня, бібліятэка, дом культуры, пошта.

Забудова

Вуліцы і пляцы

Афіцыйная назва	Гістарычная назва
Першамайская вуліца	Касьцельная вуліца (усходняя частка) Геранёнская вуліца (заходняя частка)
Хомчыка вуліца	Віленская вуліца

У Суботніках таксама існавалі Жэмласлаўская, Згарэліцкая і Ліпнішкаўская вуліцы^[11].

Турыстычная інфармацыя

Касьцёл Сьвятога Ўладзіслава

Славутасьці

• Касьцёл Сьвятога Ўладзіслава (1904—1907)
• Могілкі каталіцкія

Асобы

• Валянціна Курсевіч (нар. 1965) — дзяржаўная дзяячка Беларусі
• Зянон Пазьняк (нар. 1944) — беларускі палітык і грамадзкі дзяяч, археоляг, мастацтвазнавец, пісьменьнік і паэт
• Янка Пазьняк (1887—1939) — беларускі грамадзка-культурны дзяяч, выдавец і публіцыст
• Кастусь Травень (нар. 1947) — беларускі літаратар