Генерал арміі (СССР)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Генерал арміі.

Генерал арміі — персанальнае воінскае званне ва Узброеных Сілах СССР, ніжэй за воінскае званне Маршал Савецкага Саюза і вышэй за званне генерал-палкоўнік.

Генерал арміі
Краіна	СССР
Створана	7 мая 1940
Скасавана	1991
Старэйшае званне	маршал роду войск
Малодшае званне	генерал-палкоўнік

Гісторыя звання

Воінскае званне «генерал арміі» стала вышэйшым з чатырох генеральскіх званняў, уведзеных у Чырвонай Арміі 7 мая 1940 года. Яго не існавала ў дарэвалюцыйнай Расіі.

Першымі генераламі арміі сталі камкор Г. К. Жукаў, камандармы 2-га рангу К. А. Мерацкоў і І. У. Цюленеў; да пачатку войны да іх дадаліся генерал-палкоўнікі І. Р. Апанасенка (камандуючы Далёкаўсходнім фронтам) і Д. Р. Паўлаў (камандуючы войскамі Заходняй асобай ваеннай акругі). Як і званне Маршала Савецкага Саюза, званне генерала арміі не прысвойвалася нікому ад пачатку вайны аж да студзеня 1943 года, калі новыя знакі адрознення па гэтым воінскім званні — пагоны з чатырма зоркамі — атрымаў А. М. Васілеўскі. У далейшым званне генерала арміі да заканчэння вайны было прысвоена яшчэ 18 военачальнікам. 10 военачальнікаў, якія атрымалі падчас Вялікай Айчыннай званне генерала арміі, сталі пасля Маршаламі Савецкага Саюза (з іх шасцёра — яшчэ ў час вайны). Сярод генералаў арміі — такія праслаўленыя палкаводцы, як загінулыя на вайне М. Ф. Ватуцін і І. Д. Чарняхоўскі, а таксама начальнік Генштаба, кавалер ордэна «Перамога» А. І. Антонаў.

У перыяд Вялікай Айчыннай вайны генералы арміі звычайна камандавалі франтамі, Г. К. Жукаў недоўгачасовы час быў галоўнакамандуючым Заходнім стратэгічным кірунакам. І. Р. Апанасенка і К. А. Мерацкоў нядоўгі час займалі пасады намеснікаў камандуючых франтамі (Варонежскага і Заходняга адпаведна), а К. А. Мерацкоў, акрамя таго, камандаваў 33-й арміяй Заходняга фронту.

У завяршальны перыяд вайны генералы арміі займалі, за некаторым выключэннем, пасады намеснікаў камандуючых франтамі (выключэнні — І. Я. Пятроў, прызначаны ў сакавіку 1945 года начальнікам штаба 1-га Украінскага фронту, а таксама генералы арміі А. І. Яроменка і М. А. Пуркаеў, якія скончылі вайну на пасадзе камандуючых франтамі).

Пасля скасавання званняў ваенна-палітычнага складу (1942) і спецыяльных званняў дзяржбяспекі (1945) асобы вышэйшага складу ў іх атрымалі генеральскія званні. Першым генералам арміі-палітпрацаўніком (дакладней, членам ваеннага савета) стаў у 1944 годзе М. А. Булганін; у ліпені 1945 года генералам арміі стаў камісар дзяржаўнай бяспекі 1 рангу У. М. Мяркулаў.

Пасля вайны, і асабліва з пачатку 1970-х гадоў, званне генерала арміі нярэдка прысвойваецца ўжо не за асаблівыя заслугі, як у гады вайны, а па факце знаходжання на пэўнай пасадзе. Так, прысваенне воінскага звання генерала арміі ішло за прызначэннем на наступныя пасады ва Узброеных Сілах СССР, а таксама ў МУС СССР і КДБ СССР:

• намеснік Міністра абароны
• начальнік Галоўнага Палітычнага ўпраўлення Савецкай Арміі і Ваенна-Марскога Флоту
• начальнік Галоўнага разведвальнага ўпраўлення — намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл
• старшыня КДБ
• першы намеснік старшыні КДБ
• Міністр унутраных спраў (не ва ўсіх выпадках)
• начальнік Галоўныя ўпраўленні Памежных войскаў КДБ
• начальнік Галоўныя ўпраўленні Унутраных войскаў МУС
• камандуючы войскамі ваеннай акругі

Акрамя таго, з 1970-х гадоў становіцца звычайным прысваенне гэтага звання палітпрацаўнікам і супрацоўнікам органаў дзяржаўнай бяспекі (раней такія прыклады былі адзінкавымі). Названыя прычыны прыводзяць да росту колькасці асоб, якія атрымліваюць гэта званне ў мірны час: калі з 1950 па 1969 год званне генерала арміі атрымалі толькі 39 чалавек, то з 1970 па 1991 — ужо 64. Пачынаючы з 1967 года ўжо не абыходзіцца ніводнага года без прысваення звання генерала арміі. Трохі павялічваецца сярэдні ўзрост генералаў арміі (на час прысваення) — з 57 гадоў (1950—1960-я) да 59 гадоў (1970—1980-я).

Усяго званне «генерал арміі» за 1940—1991 гады было прысвоена 133 военачальнікам, большая частка якіх займала камандныя пасады, значная колькасць — таксама штабныя і тылавыя. З іх 31 военачальніку пасля было прысвоена званне Маршала Савецкага Саюза, а яшчэ аднаму — У. Ф. Талубка — званне Галоўнага маршала артылерыі. Самым маладым генералам арміі быў І. Д. Чарняхоўскі, які атрымаў званне за тры дні да свайго 38-годдзя, самым пажылым у момант прысваення — намеснік старшыні КДБ Г. К. Цынёў, якому званне было прысвоена ў 71-гадовым узросце. Даўжэй за ўсіх меў гэта званне І. У. Цюленеў — 38 гадоў, самы нядоўгі час, 12 дзён, быў генералам арміі У. Я. Калпакчы, які атрымаў званне 5 мая 1961 года, а 17 мая загінуў. А. М. Васілеўскаму 16 лютага 1943 года, усяго праз 29 дзён пасля звання генерала арміі (18 студзеня 1943 г.), было прысвоена званне Маршала Савецкага Саюза.

Адпаведныя званні

У родах войскаў званню генерала арміі з 1943 гады адпавядалі званні маршала авіяцыі, маршала артылерыі, маршала бранятанкавых войскаў, маршала інжынерных войскаў, маршала войскаў сувязі. У 1984 годзе апошнія тры і ў 1993 годзе першыя два званні былі скасаваны.

У Ваенна-Марскім Флоце ў 1940—1945 і з 1962 адпаведным званнем з’яўлялася званне адмірала флоту; у 1945—1962 гадах звання, які адпавядае генералу арміі, у ВМФ не існавала.

Знакі адрознення

Знакі адрознення генерала арміі былі ўстаноўлены загадам Народнага камісара абароны № 212 ад 13 ліпеня 1940 года: пяць пазалочаных зорачак на чырвоных пятліцах; на рукавах вышытая вялікая залатая зорка, абрамленая чырвоным кантам, і адзін шаўрон (вугольнік) з шырокага 32-мм залатога галуна, а ў верхняй частцы — з чырвонага сукна — шырынёй 10 мм.

У студзені 1943 года гэтыя знакі адрознення былі адменены і ўведзены знакі адрознення на пагонах — 4 зоркі па вертыкальнай восі пагона.

У 1974—1997 гадах замест пагонаў з чатырма зоркамі былі генералам арміі былі ўстаноўлены пагоны з адной зоркай (большай, чым для астатніх генералаў, але меншай, чым для Маршалаў Савецкага Саюза) і агульнавайсковай эмблемай, а на гальштуку пры параднай форме адзення насілася Маршальская Зорка малога ўзору. Паказаныя змены ставілі мэтай пераадолець «няроўнасць» паміж генераламі арміі і роўнымі ім па статусе маршаламі родаў войскаў.

Узоры знакаў адрозненняў Генерал арміі у СССР:

Званне	РСЧА СССР				Савецкая армія УС СССР
Пятлічны знак шаўрон пагон
	Камандарм 1-га рангу (1935—1940)			Пятлічны знак да паўсядзённага абмундзіраванню (1940—1943)	Пагон, да параднага абмундзіраванню (1943—1955)	… паўсядзённы (1955—1974)	… парадная (1955—1974)	… паўсядзённы (1974—1991)	… парадная (1974—1991)

Храналагічны спіс генералаў арміі

     Жывыя

№	ПІБ	Дата прысваення	Пасада на момант прысваення	Заўвагі
1	Георгій Канстанцінавіч Жукаў (1896—1974)	4 чэрвеня 1940	камандуючы войскамі Кіеўскай адмысловай ваеннай акругі	Маршал Савецкага Саюза з 18 студзеня 1943 г.
2	Кірыл Апанасавіч Мерацкоў (1897—1968)	4 чэрвеня 1940	намеснік Народнага камісара абароны СССР па баявой падрыхтоўцы і ваенна-навучальным установам	Маршал Савецкага Саюза з 26 кастрычніка 1944 г.
3	Іван Уладзіміравіч Цюленеў (1892—1978)	4 чэрвеня 1940	камандуючы войскамі Маскоўскай ваеннай акругі
4	Іосіф Радзівонавіч Апанасенка (1890—1943)	22 лютага 1941	камандуючы Далёкаўсходнім фронтам	загінуў 5.08.1943 г. на фронце
5	Дзмітрый Рыгоравіч Паўлаў (1897—1941)	22 лютага 1941	камандуючы войскамі Заходняй адмысловай ваеннай акругі	рэпрэсаваны, расстраляны, рэабілітаваны
6	Аляксандр Міхайлавіч Васілеўскі (1895—1977)	18 студзеня 1943	начальнік Генеральнага штаба РСЧА, намеснік народнага камісара абароны СССР	Маршал Савецкага Саюза з 16 лютага 1943 г.
7	Мікалай Фёдаравіч Ватуцін (1901—1944)	12 лютага 1943	камандуючы Паўднёва-Заходнім фронтам	памёр ад ран
8	Радзівон Якаўлевіч Маліноўскі (1898—1967)	28 красавіка 1943	камандуючы Паўднёва-Заходнім фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 10 верасня 1944 г.
9	Канстанцін Ксавер’евіч Ракасоўскі (1896—1968)	28 красавіка 1943	камандуючы Цэнтральным фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 29 чэрвеня 1944 г.
10	Іван Сцяпанавіч Конеў (1897—1973)	26 жніўня 1943	камандуючы Стэпавым фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 20 лютага 1944 г.
11	Маркіян Міхайлавіч Папоў (1902—1969)	26 жніўня 1943, 3 жніўня 1953	камандуючы Бранскім фронтам; камандуючы войскамі Таўрычаскай ваеннай акругі	паніжаны да генерал-палкоўніка 20 красавіка 1944 г.
12	Аляксей Інакенцьевіч Антонаў (1896—1962)	27 жніўня 1943	1-ы намеснік начальніка Генеральнага штаба РСЧА
13	Андрэй Іванавіч Яроменка (1892—1970)	27 жніўня 1943	камандуючы Калінінскім фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 11 сакавіка 1955 г.
14	Васіль Данілавіч Сакалоўскі (1897—1968)	27 жніўня 1943	камандуючы Заходнім фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 3 ліпеня 1946 г.
15	Фёдар Іванавіч Талбухін (1894—1949)	21 верасня 1943	камандуючы Паўднёвым фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 12 верасня 1944 г.
16	Іван Яфімавіч Пятроў (1896—1958)	9 кастрычніка 1943, 26 кастрычніка 1944	камандуючы Паўночна-Каўказскім фронтам; камандуючы 4-м Украінскім фронтам	паніжаны да генерал-палкоўніка 4 лютага 1944 г.
17	Андрэй Васільевіч Хрулёў (1892—1962)	7 лістапада 1943	начальнік Тылу РСЧА
18	Іван Хрыстафоравіч Баграмян (1897—1982)	17 лістапада 1943	камандуючы 1-м Прыбалтыйскім фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 11 сакавіка 1955 г.
19	Леанід Аляксандравіч Говараў (1897—1955)	17 лістапада 1943	камандуючы Ленінградскім фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 18 чэрвеня 1944 г.
20	Іван Данілавіч Чарняхоўскі (1906—1945)	26 чэрвеня 1944	камандуючы 3-м Беларускім фронтам	загінуў на фронце
21	Георгій Фёдаравіч Захараў (1897—1957)	28 ліпеня 1944	камандуючы 2-м Беларускім фронтам
22	Іван Іванавіч Масленнікаў (1900—1954)	28 ліпеня 1944	камандуючы 3-м Прыбалтыйскім фронтам
23	Максім Аляксеевіч Пуркаеў (1894—1953)	26 кастрычніка 1944	камандуючы Далёкаўсходнім фронтам
24	Мікалай Аляксандравіч Булганін (1895—1975)	17 лістапада 1944	намеснік Народнага камісара абароны СССР	Маршал Савецкага Саюза з 3 лістапада 1947 г., паніжаны да генерал-палкоўніка 26 лістапада 1958 г.
25	Мацвей Васільевіч Захараў (1898—1972)	29 мая 1945	камандуючы 2-м Украінскім фронтам	Маршал Савецкага Саюза з 8 мая 1959 г.
26	Усевалад Мікалаевіч Мяркулаў (1895—1953)	9 ліпеня 1945	Народны камісар дзяржаўнай бяспекі СССР	расстраляны 23 снежня 1953 г., пазбаўлены званні 31 снежня 1953 г.
27	Уладзімір Васільевіч Курасаў (1897—1973)	12 лістапада 1948	галоўнакамандуючы Цэнтральнай групай войскаў (Аўстрыя)
28	Герман Капітонавіч Маландзін (1894—1961)	12 лістапада 1948	намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР
29	Васіль Іванавіч Чуйкоў (1900—1982)	12 лістапада 1948	1-ы намеснік галоўнакамандуючага Групай савецкіх войскаў у Германіі	Маршал Савецкага Саюза з 11 сакавіка 1955 г.
30	Сяргей Мацвеевіч Штаменка (1907—1976)	12 лістапада 1948, 19 лютага 1968	начальнік Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР; 1-ы намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР, начальнік штаба Аб’яднаных узброеных сіл дзяржаў-удзельнікаў Варшаўскага дагавора	паніжаны да генерал-лейтэнанта 15 ліпеня 1953 г., генерал-палкоўнік з 26 лістапада 1956
31	Сяргей Сямёнавіч Бірузоў (1904—1964)	3 жніўня 1953	галоўнакамандуючы Цэнтральнай групай войскаў (Аўстрыя)	Маршал Савецкага Саюза з 11 сакавіка 1955 г.
32	Андрэй Антонавіч Грэчка (1903—1976)	3 жніўня 1953	галоўнакамандуючы Групай савецкіх акупацыйных войскаў у Германіі	Маршал Савецкага Саюза з 11 сакавіка 1955 г.
33	Міхаіл Сяргеевіч Малінін (1899—1960)	3 жніўня 1953	1-ы намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР
34	Кірыл Сямёнавіч Маскаленка (1902—1985)	3 жніўня 1953	камандуючы войскамі Маскоўскай ваеннай акругі	Маршал Савецкага Саюза з 11 сакавіка 1955 г.
35	Мікалай Іванавіч Крылоў (1903—1972)	18 верасня 1953	1-ы намеснік камандуючага войскамі Далёкаўсходняй ваеннай акругі	Маршал Савецкага Саюза з 28 красавіка 1962 г.
36	Павел Іванавіч Батаў (1897—1985)	10 сакавіка 1955	камандуючы войскамі Прыкарпацкай ваеннай акругі
37	Кузьма Мікітавіч Галіцкі (1897—1973)	8 жніўня 1955	камандуючы Паўночнай групай войскаў (Польшча)
38	Аляксандр Васілевіч Гарбатаў (1891—1973)	8 жніўня 1955	камандуючы войскамі Прыбалтыйскай ваеннай акругі
39	Аляксей Сямёнавіч Жадаў (1901—1977)	8 жніўня 1955	галоўнакамандуючы Цэнтральнай групай войскаў (Аўстрыя)
40	Міхаіл Ільіч Казакоў (1901—1979)	8 жніўня 1955	камандуючы войскамі Уральскай ваеннай акругі
41	Аляксандр Аляксандравіч Лучынскі (1900—1990)	8 жніўня 1955	камандуючы войскамі Туркестанскай ваеннай акругі
42	Іван Аляксандравіч Сяроў (1905—1990)	8 жніўня 1955	старшыня Камітэта дзяржаўнай бяспекі пры Савеце Міністраў СССР	паніжаны да генерал-маёра 12 сакавіка 1963 г.
43	Іван Іванавіч Фядзюнінскі (1900—1977)	8 жніўня 1955	камандуючы войскамі Закаўказскай ваеннай акругі
44	Станіслаў Гіляравіч Паплаўскі (1902—1973)	12 жніўня 1955	намеснік Міністра нацыянальнай абароны Польскай Народнай Рэспублікі
45	Піліп Іванавіч Голікаў (1900—1980)	8 мая 1959	начальнік Галоўнага палітычнага ўпраўлення Савецкай Арміі і Ваенна-Марскога Флоту	Маршал Савецкага Саюза з 6 мая 1961 г.
46	Павел Аляксеевіч Курачкін (1900—1989)	8 мая 1959	начальнік Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзэ
47	Дзмітрый Данілавіч Лелюшэнка (1901—1987)	8 мая 1959	камандуючы войскамі Уральскай ваеннай акругі
48	Павел Фёдаравіч Баціцкі (1910—1984)	5 мая 1961	камандуючы войскамі Маскоўскай акругі ППА	Маршал Савецкага Саюза з 15 красавіка 1968 г.
49	Уладзімір Дзмітрыевіч Іваноў (1900—1968)	5 мая 1961	1-ы намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР
50	Уладзімір Якаўлевіч Калпакчы (1899—1961)	5 мая 1961	начальнік Галоўныя ўпраўленні баявой падрыхтоўкі Сухапутных войскаў
51	Валянцін Антонавіч Пянькоўскі (1904—1969)	5 мая 1961	камандуючы войскамі Далёкаўсходняй ваеннай акругі
52	Якаў Рыгоравіч Крэйзер (1905—1969)	27 красавіка 1962	камандуючы войскамі Далёкаўсходняй ваеннай акругі
53	Іса Аляксандравіч Пліеў (1903—1979)	27 красавіка 1962	камандуючы войскамі Паўночна-Каўказскай ваеннай акругі
54	Іван Ігнацьевіч Якубоўскі (1912—1976)	27 красавіка 1962	галоўнакамандуючы Групай савецкіх войскаў у Германіі	Маршал Савецкага Саюза з 12 красавіка 1967 г.
55	Аляксей Аляксеевіч Епішаў (1908—1985)	11 мая 1962	начальнік Галоўнага палітычнага ўпраўлення Савецкай Арміі і Ваенна-Марскога Флоту,	павышаны ў званні з генерал-маёраў
56	Афанасій Паўланцьевіч Белабародаў (1903—1990)	22 лютага 1963	камандуючы войскамі Маскоўскай ваеннай акругі
57	Андрэй Лаўрынавіч Гетман (1903—1987)	13 красавіка 1964	камандуючы войскамі Прыкарпацкай ваеннай акругі
58	Пётр Кірылавіч Кашавой (1904—1976)	13 красавіка 1964	камандуючы войскамі Кіеўскай ваеннай акругі	Маршал Савецкага Саюза з 15 красавіка 1968 г.
59	Андрэй Трафімавіч Стучэнка (1904—1972)	13 красавіка 1964	камандуючы войскамі Закаўказскай ваеннай акругі
60	Іван Рыгоравіч Паўлоўскі (1909—1999)	12 красавіка 1967	намеснік Міністра абароны СССР
61	Сяргей Леанідавіч Сакалоў (1911—2012)	12 красавіка 1967	1-ы намеснік Міністра абароны СССР	Маршал Савецкага Саюза з 17 лютага 1978 г.
62	Васіль Піліпавіч Маргелаў (1909—1990)	25 кастрычніка 1967	камандуючы Паветрана-дэсантнымі войскамі
63	Іосіф Іракліевіч Гусакоўскі (1904—1995)	19 лютага 1968	начальнік Галоўныя ўпраўленні кадраў Міністэрства абароны СССР
64	Сямён Паўлавіч Іванаў (1907—1993)	19 лютага 1968	камандуючы войскамі Сібірскай ваеннай акругі
65	Пётр Мікалаевіч Лашчанка (1910—1992)	19 лютага 1968	галоўны ваенны саветнік у Аб’яднанай Арабскай Рэспубліцы
66	Мікалай Рыгоравіч Ляшчанка (1910—2000)	19 лютага 1968	камандуючы войскамі Туркестанскай ваеннай акругі
67	Георгій Іванавіч Хетагураў (1903—1975)	19 лютага 1968	камандуючы войскамі Прыбалтыйскай ваеннай акругі
68	Сяргей Сцяпанавіч Марахін (1911—1972)	22 лютага 1968	1-ы намеснік начальніка Тылу Узброеных сіл СССР
69	Пётр Аляксеевіч Белік (1909—1980)	21 лютага 1969	камандуючы войскамі Забайкальскай ваеннай акругі
70	Віктар Георгіевіч Кулікоў (1921—2013)	29 красавіка 1970	галоўнакамандуючы Групай савецкіх войскаў у Германіі	Маршал Савецкага Саюза з 14 студзеня 1977 г.
71	Уладзімір Фёдаравіч Талубка (1914—1989)	29 красавіка 1970	камандуючы войскамі Далёкаўсходняй ваеннай акругі	Галоўны маршал артылерыі з 25 сакавіка 1983 г.
72	Афанасій Фёдаравіч Шчаглоў (1912—1995)	29 красавіка 1970	1-ы намеснік Галоўнакамандуючага войскамі ППА краіны
73	Пётр Іванавіч Івашуцін (1909—2002)	22 лютага 1971	намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР — начальнік Галоўнага разведвальнага ўпраўлення
74	Яўген Піліпавіч Іваноўскі (1918—1991)	2 лістапада 1972	галоўнакамандуючы Групай савецкіх войскаў у Германіі
75	Аляксандр Мікалаевіч Камароўскі (1906—1973)	2 лістапада 1972	намеснік Міністра абароны СССР па будаўніцтве і раскватараванню войскаў
76	Сямён Канстанцінавіч Куркоткін (1917—1990)	2 лістапада 1972	намеснік Міністра абароны СССР — начальнік Тылу Узброеных сіл СССР	Маршал Савецкага Саюза з 25 сакавіка 1983 г.
77	Аляксей Іванавіч Радзіеўскі (1911—1979)	2 лістапада 1972	начальнік Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзэ
78	Васіль Іванавіч Пятроў (1917—2014)	15 снежня 1972	камандуючы войскамі Далёкаўсходняй ваеннай акругі	Маршал Савецкага Саюза з 25 сакавіка 1983 г.
79	Еўдакім Ягоравіч Мальцаў (1910—1981)	4 лістапада 1973	начальнік Ваенна-палітычнай акадэміі імя У. І. Леніна
80	Мікалай Васільевіч Агаркаў (1917—1994)	4 лістапада 1973	1-ы намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР	Маршал Савецкага Саюза з 30 кастрычніка 1977 г.
81	Іван Ягоравіч Шаўроў (1916—1992)	4 лістапада 1973	начальнік Ваеннай акадэміі Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР імя К. Я. Варашылава
82	Леанід Ільіч Брэжнеў (1906—1982)	22 сакавіка 1974	Генеральны сакратар ЦК КПСС, Старшыня Савета абароны СССР	Маршал Савецкага Саюза з 7 мая 1976 г.
83	Іван Мікалаевіч Шкадаў (1913—1991)	29 красавіка 1975	начальнік Галоўныя ўпраўленні кадраў Міністэрства абароны СССР
84	Сямён Пятровіч Васягін (1910—1991)	19 лютага 1976	член Ваеннага Савета — начальнік Палітычныя ўпраўленні Сухапутных войскаў
85	Дзмітрый Фёдаравіч Усцінаў (1908—1984)	29 красавіка 1976	Міністр абароны СССР	Маршал Савецкага Саюза з 30 ліпеня 1976 г.
86	Юрый Уладзіміравіч Андропаў (1914—1984)	10 верасня 1976	старшыня Камітэта дзяржаўнай бяспекі пры Савеце Міністраў СССР
87	Мікалай Анісімавіч Шчолакаў (1910—1984)	10 верасня 1976	Міністр унутраных спраў СССР	пазбаўлены званні 6 лістапада 1984
88	Анатоль Іванавіч Грыбкоў (1919—2008)	29 кастрычніка 1976	1-ы намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР — начальнік штаба Аб’яднаных узброеных сіл дзяржаў-удзельнікаў Варшаўскага дагавора
89	Іван Майсеевіч Трацяк (1923—2007)	29 кастрычніка 1976	камандуючы войскамі Далёкаўсходняй ваеннай акругі
90	Аляксандр Цярэнцьевіч Алтунін (1921—1989)	16 лютага 1977	намеснік Міністра абароны СССР — начальнік Грамадзянскай абароны СССР
91	Іван Аляксандравіч Герасімаў (1921—2008)	28 кастрычніка 1977	камандуючы войскамі Кіеўскай ваеннай акругі
92	Уладзімір Леанідавіч Говараў (1924—2006)	28 кастрычніка 1977	камандуючы войскамі Маскоўскай ваеннай акругі
93	Аляксандр Міхайлавіч Маёраў (1920—2008)	28 кастрычніка 1977	камандуючы войскамі Прыбалтыйскай ваеннай акругі
94	Валянцін Іванавіч Варэннікаў (1923—2009)	17 лютага 1978	камандуючы войскамі Прыкарпацкай ваеннай акругі
95	Вадзім Аляксандравіч Матросаў (1917—1999)	13 снежня 1978	начальнік Галоўныя ўпраўленні памежных войскаў Камітэта дзяржаўнай бяспекі СССР
96	Сямён Кузьміч Цвігун (1917—1982)	13 снежня 1978	1-ы намеснік старшыні Камітэта дзяржаўнай бяспекі СССР
97	Георгій Карпавіч Цынёў (1907—1996)	13 снежня 1978	намеснік старшыні Камітэта дзяржаўнай бяспекі СССР
98	Міхаіл Міхайлавіч Казлоў (1917—2004)	2 лютага 1979	начальнік Ваеннай акадэміі Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР імя К. Я. Варашылава
99	Генадзь Іванавіч Абатураў (1915—1996)	19 лютага 1979	галоўны ваенны саветнік пры Міністру нацыянальнай абароны Сацыялістычнай Рэспублікі В’етнам
100	Сяргей Фёдаравіч Ахрамееў (1923—1991)	23 красавіка 1979	1-ы намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР	Маршал Савецкага Саюза з 25 сакавіка 1983 г.
101	Рыгор Іванавіч Салманаў (1922—1993)	29 кастрычніка 1979	камандуючы войскамі Забайкальскай ваеннай акругі
102	Іван Кірылавіч Якаўлеў (1918—2002)	7 мая 1980	начальнік Галоўныя ўпраўленні ўнутраных войскаў Міністэрства ўнутраных спраў СССР
103	Міхаіл Мітрафанавіч Зайцаў (1923—2009)	4 лістапада 1980	галоўнакамандуючы Групай савецкіх войскаў у Германіі
104	Пётр Георгіевіч Лушаў (1923—1997)	2 лістапада 1981	камандуючы войскамі Маскоўскай ваеннай акругі
105	Міхаіл Іванавіч Сарокін (1922—2005)	2 лістапада 1981	галоўны ваенны саветнік у Афганістане
106	Віталь Міхайлавіч Шабанаў (1923—1995)	2 лістапада 1981	намеснік Міністра абароны СССР па ўзбраенні
107	Юрый Паўлавіч Максімаў (1924—2002)	16 снежня 1982	камандуючы войскамі Туркестанскай ваеннай акругі
108	Дзмітрый Сямёнавіч Сухарукаў (1922—2003)	16 снежня 1982	камандуючы Паветрана-дэсантнымі войскамі
109	Віталь Васільевіч Федарчук (1918—2008)	17 снежня 1982	Міністр унутраных спраў СССР
110	Валерый Аляксандравіч Белікаў (1925—1987)	4 лістапада 1983	камандуючы войскамі Прыкарпацкай ваеннай акругі
111	Віктар Міхайлавіч Чэбрыкаў (1923—1999)	4 лістапада 1983	старшыня Камітэта дзяржаўнай бяспекі СССР
112	Дзмітрый Цімафеевіч Язаў (1924—2020)	6 лютага 1984	камандуючы войскамі Сярэднеазіяцкай ваеннай акругі	Маршал Савецкага Саюза з 28 красавіка 1990 г.
113	Фядот Піліпавіч Крыўда (1923—1998)	31 кастрычніка 1984	галоўны ваенны саветнік пры Міністру нацыянальнай абароны Сацыялістычнай Рэспублікі В’етнам
114	Мікалай Паўлавіч Емахонаў (1921—2014)	10 красавіка 1985	1-ы намеснік старшыні Камітэта дзяржаўнай бяспекі СССР
115	Аляксей Дзмітрыевіч Лізічаў (1928—2006)	19 лютага 1986	начальнік Галоўнага палітычнага ўпраўлення Савецкай Арміі і Ваенна-Марскога Флоту
116	Іван Макаравіч Валошын (1923—1990)	7 мая 1986	галоўнакамандуючы войскамі Далёкага Усходу
117	Барыс Васільевіч Сняткоў (1925—2006)	7 мая 1986	камандуючы войскамі Ленінградскай ваеннай акругі
118	Станіслаў Іванавіч Поснікаў (1928—2012)	3 лістапада 1986	камандуючы войскамі Забайкальскай ваеннай акругі
119	Піліп Дзянісавіч Бабкоў (1925—2019)	30 лістапада 1987	1-ы намеснік старшыні Камітэта дзяржаўнай бяспекі СССР
120	Уладзімір Аляксандравіч Кручкоў (1924—2007)	27 студзеня 1988	намеснік старшыні Камітэта дзяржаўнай бяспекі СССР — начальнік Першага галоўнага ўпраўлення
121	Уладзімір Міхайлавіч Архіпаў (1933—2004)	16 лютага 1988	камандуючы войскамі Маскоўскай ваеннай акругі
122	Мікалай Іванавіч Папоў (1930—2008)	16 лютага 1988	камандуючы войскамі Туркестанскай ваеннай акругі
123	Канстанцін Аляксеевіч Кочатаў (нар. 1932)	29 красавіка 1988	камандуючы войскамі Закаўказскай ваеннай акругі
124	Анатоль Уладзіміравіч Бяцехцін (1931—2012)	4 лістапада 1988	1-ы намеснік галоўнакамандуючага Сухапутнымі войскамі
125	Уладзімір Мікалаевіч Лобаў (нар. 1935)	15 лютага 1989	начальнік штаба Аб’яднаных узброеных сіл дзяржаў-удзельнікаў Варшаўскага дагавора — першы намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР
126	Міхаіл Аляксеевіч Маісееў (нар. 1939)	15 лютага 1989	начальнік Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР — першы намеснік Міністра абароны СССР
127	Уладзімір Міхайлавіч Шуралёў (1935—2020)	15 лютага 1989	прадстаўнік галоўнакамандуючага Аб’яднанымі ўзброенымі сіламі дзяржаў-удзельнікаў Варшаўскага дагавора ў Нацыянальнай народнай арміі ГДР
128	Махмут Ахметавіч Гарэеў (1923—2019)	14 лістапада 1989	галоўны ваенны саветнік пры Вярхоўным галоўнакамандуючым узброенымі сіламі Дэмакратычнай Рэспублікі Афганістан
129	Уладлен Міхайлавіч Міхайлаў (1925—2004)	24 кастрычніка 1990	намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных сіл СССР — начальнік Галоўнага разведвальнага ўпраўлення
130	Мікалай Фёдаравіч Грачоў (1930—2013)	6 лютага 1991	галоўны ваенны саветнік пры Вярхоўным галоўнакамандуючым узброенымі сіламі Дэмакратычнай Рэспублікі Афганістан
131	Віктар Фёдаравіч Ермакоў (нар. 1935)	6 лютага 1991	начальнік Галоўныя ўпраўленні кадраў Міністэрства абароны СССР
132	Юрый Аляксеевіч Яшын (1930—2011)	29 красавіка 1991	намеснік Міністра абароны СССР — старшыня Дзяржаўнай тэхнічнай камісіі
133	Канстанцін Іванавіч Кобец (1939—2012)	24 жніўня 1991	начальнік сувязі Узброеных сіл СССР — намеснік начальніка Генеральнага штаба Узброеных сіл СССР; міністр абароны РСФСР

Гл. таксама

• Генерал арміі
• Генерал арміі (Расія)