cover image

Unuiĝinta Reĝlando

konstitucia monarkio en Norda Eŭropo / From Wikipedia, the free encyclopedia

La Unuiĝinta Reĝlando de Granda Britio kaj Nord-Irlando, kutime konata kiel Unuiĝinta Reĝlando (UR), BritioBritujo[noto 1], estas ŝtato en Okcidenta Eŭropo, sur la insuloj Granda Britio kaj Irlando (norda parto), kune kun kelkaj insuletoj. Ĝi prezentas politikan union de Anglio, Skotlando, Kimrio kaj Nord-Irlando. Ligitaj al la Unuiĝinta Reĝlando estas la Manikinsuloj kaj Manksinsulo.

Disambig-dark.svg Tiu ĉi artikolo temas pri la Unuiĝinta Reĝlando de Granda Britio kaj Nord-Irlando. Por aliaj signifoj, vidu Unuiĝinta Reĝlando (apartigilo) kaj Britio (apartigilo).
Quick facts: Bazaj informoj, Politiko, Ekonomio, Akvejoj, ...
Unuiĝinta Reĝlando de Granda Britio kaj Nord-Irlando
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

Flago-de-Britio.svg

Royal_Coat_of_Arms_of_the_United_Kingdom_%281952-2022%29.svg

Detaloj Detaloj
Nacia himno: God Save the King
Nacia devizo: 'Dieu et mon droit (fr)
(Dio kaj mia rajto)
Situo
Bazaj informoj
Ĉefurbo Londono
Oficiala(j) lingvo(j) angla lingvo, kimra lingvo, skotgaela lingvo, skota lingvo, kornvala lingvo, irlanda lingvo, ulsterskota lingvo, brita signolingvo
Uzata(j) lingvo(j) Angla
Plej ofta(j) religio(j) Anglikanoj (45,4%), Katolikoj (15,1%), Ateistoj (34,4%), Islamanoj (1,7%), aliaj (3,4%)
Areo 244,820 km²
- % de akvo 1,34 %
Horzono
(somere +1)
Interreta domajno .uk
Landokodo GBR
Telefona kodo 44
Plej alta punkto Ben Nevis
Plej malalta punkto The Fens
Politiko
Politika sistemo Konstitucia monarĥio
Ŝtatestro Reĝo Karlo la 3-a (ekde 2022)
Ĉefministro Rishi Sunak
Parlamento Ĉambro de Lordoj kaj Ĉambro de Komunuloj
Nacia tago
Sendependiĝo Starigita en 1801
Ekonomio
Valuto Brita pundo (GBP)
Esperanto-movado
Landa E-asocio Esperanto-Asocio de Britio kaj Junularo Esperantista Brita
Palace_of_Westminster_from_the_dome_on_Methodist_Central_Hall.jpg

AkvejojNorda maro, Atlantiko

Koordinatoj54° 36′ 0″ N,  0′ 0″ U (mapo)54.6-2
Plej alta punktoBen Nevis [+]
Plej malalta punktoThe Fens [+]
Areo242 495,406794 km² (24 249 541 ha) [+]
Loĝantaro67 326 569 [+] (2021)
HorzonoUTC±00:00, GMT, Okcidenteŭropa Tempo, UTC+02:00, UTC-08:00, UTC+01:00, UTC-04:00, UTC-03:00, UTC±00:00, UTC-02:00, UTC+01:00, UTC-04:00, UTC+02:00, UTC-05:00, UTC+06:00, Eŭropo/Londono [+]

Unuiĝinta Reĝlando (Britio)
Unuiĝinta Reĝlando (Britio)
DEC
ButtonRed.svg
Map
Unuiĝinta Reĝlando

Commons-logo.svgVikimedia Komunejo:  United Kingdom [+]
En TTT: Oficiala retejo [+]
Wikidata-logo.svg
Information_icon.svg
vdr
Close

La Britaj Insuloj, nuntempe kelkfoje nomataj la Insuloj de la Nord-Atlantiko (IONA), konsistas el Britio, Irlando, Manksinsulo kaj multaj aliaj insuletoj ĉirkaŭaj. La Manikinsuloj apud Francio apartenas al la reĝoj de Anglio kiel dukoj de Normandio, sed ili ne estas partoj de la Unuiĝinta Reĝlando.

En la jaro 1921, la plejmulto de Irlando sendependiĝis kiel la Respubliko de Irlando, kaj nun nur ses provinceroj, aŭ graflandoj (The Six Counties) en la nordorienta parto de la insulo daŭre apartenas al la Unuiĝinta Reĝlando.

La insulo Britio mem (Great BritainBritain angle) havas areon da 229.893 km², kaj estas la 9a plej granda insulo en la mondo. Ĝia areo estas 244.100 km² kun laŭtaksa populacio en 2020 de 67 milionoj. La ĉefurbo estas Londono. La regnestrino estas la reĝino Elizabeth la 2-a, sed la efektivan politikan potencon havas la parlamento. La nuntempa ĉefministro estas Liz Truss, kaj la registaro estas de la la Konservativa Partio.

Pro sia mara potenco kaj sia industria produktado, la Unuiĝinta Reĝlando establis la tutmondan Britan imperion, kiu antaŭ 1945 havis koloniojn en ĉiuj kontinentoj (escepte de Antarkto). Antaŭe, preskaŭ kvarono de la mondloĝantaro loĝis en la vasta Brita imperio. Hodiaŭ, la imperio preskaŭ ne ekzistas, sed multaj el la iamaj kolonioj restas membroj de la malplifortega internacia asocio, la Komunumo de Nacioj (Commonwealth of Nations angle, antaŭe British Commonwealth of Nations).