Plutonium

'S e eileamaid cheimigeach a tha ann am plutonium le samhla Pu agus àireamh atamach 94. 'S e actanach agus meatailt rèidio-bheò is iom-obrachail a tha ann. Tha a cheimigeachd coltach ri uranium.^[1]

Plutonium
Peilearan plutonium
Clàr pillteach H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og ↓ * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Buadhan
Samhla	Pu
Àireamh	94
Ùine	7
Bloca	f
Seòrsa	Actanach
Buadhan stuthach
Dath	Airgead-liath
Teothachd leaghaidh	912.5 K ​(639.4 °C, ​1182.9 °F)
Teothachd goilidh	3505 K ​(3228 °C, ​5842 °F)
Buadhan atamach
Tomad atamach/Da	(244) neo-sheasmhach
Comh-dhealbhadh atamach	[Rn] 5f6 7s2
Cor ogsaideachaidh	+1, +2, +3, +4, +5, +6, +7, +8
1mh lùth aidheonachaidh/kJ mol–1	587.4
v t e

Tha dath eadar-dhealaichte air gach còir ogsaideachadh plutonium. Tha Pu³⁺ purpaidh, Pu⁴⁺ geal-dhonn, PuO₂⁺ pinc, PuO₂²⁺ pinc-orainds agus PuO₅³⁻ gorm.^[2]

Plutonium ann an eadar-sgaoilidhean uisge.

Eachdraidh

Ann an 1940 rinn Glenn T. Seaborg, Edwin McMillan, Joseph W. Kennedy, agus Arthur Wahl plutonium-238 le greasadair-mhìrean ann am Berkeley. Bhuail iad deuteronan air uranium. Chaidh ainmicheadh air a' phlanaid Pliùtò, mar neiptiunium agus uranium.

Cleachdadh

Cleachdar plutonium ann an saidealan mar bhun-lùth^[3] agus plutonium-239 ann am buill-airm niùclasach.

Bith-eòlas

Càrnar plutonium anns a' chreatlach agus san grùthan. 'S e as adhbhar do dh'aillse-chnàmha.