Antonio Durán "Morris"

Antonio Segundo Durán Moreiras, máis coñecido como "Morris", nado en Vigo o 9 de xullo de 1959, é un actor galego. Cunha carreira interpretativa que abrangue case 50 anos, traballou en máis dun cento de obras audiovisuais e é un dos rostros máis célebres e recoñecidos do cine, a televisión e o teatro en Galicia.^[1] Fíxose especialmente popular polos papeis de Antón Santos na serie Pratos combinados e Delmiro Ferreira en Padre Casares, personaxes que interpretou ao longo de 14 e 16 tempadas respectivamente.

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Morris.

Antonio Durán "Morris"

(2018)
Biografía
Nacemento	(es) Antonio Segundo Durán Moreiras 9 de xullo de 1959 (66 anos) Vigo, España
Outros nomes	Morris
Actividade
Ocupación	actor, presentador, actor de dobraxe
Período de actividade	1978 -
Familia
Parella	Enma Pino
Premios
(2020)  Premio Mestre Mateo á mellor interpretación masculina protagonista, premiado polo traballo Ons (2017)  Premio Mestre Mateo á mellor interpretación masculina secundaria, premiado polo traballo Dhogs (2014)  Premio Mestre Mateo á mellor interpretación masculina secundaria, premiado polo traballo Códice (2014)  Premio Mestre Mateo á mellor interpretación masculina protagonista, premiado polo traballo A esmorga (2011)  Premio Mestre Mateo á mellor interpretación masculina protagonista, premiado polo traballo Doentes (2006)  Premio Mestre Mateo á mellor interpretación masculina secundaria, premiado polo traballo O partido

É o actor que máis veces foi nomeado aos Premios Mestre Mateo, cun total de 20 candidaturas, sendo nomeado en 16 das 17 primeiras edicións. Gañou dito galardón en seis ocasións, aos que suma entre outros un Premio Feroz polo seu papel do narcotraficante arousán Manuel Charlín en Fariña, e catro Premios María Casares pola súa actividade teatral.

Traxectoria

Naceu no barrio vigués de Teis, no seo dunha familia de orixe ourensá, sendo seu pai natural de Monforte de Lemos e súa nai dos Peares.^[1][2] Estudou no colexio Labor, onde recibiu o alcume de Morris, como unha variación do seu segundo apelido, Moreiras.^[3] Durante a súa xuventude utilizou Morris tamén como o seu pseudónimo como militante da Liga Comunista Revolucionaria.^[4]

O seu interese pola actuación naceulle no instituto, cando unha profesora de francés lle propuxo participar na obra de teatro de Castelao Os vellos non deben de namorarse, que interpretaron o Día das Letras Galegas.^[4] A continuación formou parte dun grupo teatral de Teis e en 1978 fundou xunto a Ernesto Chao e Manuel Pombal a compañía Artello Teatro.^[5] Con este grupo representou numerosas obras, tendo especial éxito con Celtas sen filtro, de Xosé Luís Méndez Ferrín, estreada en 1983.^[6] En 1984 participou na creación do Centro Dramático Galego.^[2]

A mediados da década de 1980 adentrouse no audiovisual, aparecendo nas curtametraxes Os homes e a noite, de Antonio Caeiro, e Só para nenos, de Milagros Bará. O seu debut televisivo produciuse en 1986, no programa da Televisión de Galicia dirixido por Manuel Rivas O mellor, onde realizaba unha parodia dun "home do tempo.^[1] No resto da década traballou noutros programas da TVG como A tumba aberta, de Xaime Fandiño; A ver que vái ser esto, no que realizaba gags humorísticos xunto a Manuel Manquiña parodiando a programación da canle; ou S.O.S., un espazo dirixido por Chichi Campos no que coincidiu tamén con Manquiña, ademais de con Geluca Roca e Xosé Manuel Maseda.^[7] Traballou tamén como actor de dobraxe, sendo especialmente icónico o seu traballo poñendo voz ao Mestre Mutenroi en As bólas máxicas e na súa continuación, Dragon Ball Z.^[8]

Ao mesmo tempo, continuaba cunha intensa actividade teatral no Centro Dramático Galego, con obras como Almas perdidas, xunto a Alfonso Agra e o propio Manquiña, Galicia S.L., con Ernesto Chao, Rosa Álvarez, Luma Gómez, Mabel Rivera, Marisa Soto e Tuto Vázquez entre outros, ou As alegres casadas, co mesmo grupo de actores.^[9][10] Convertido na figura máis coñecida da escena teatral galega,^[11] en 1990 realizou a súa primeira incursión no cine, interpretando a un camareiro no filme Continental, de Xavier Villaverde.^[12] Durante eses anos participou na primeira serie galega de ficción, Servicio de urxencias, traballou nos sketchs humorísticos do concurso da TVG A reoca, e presentou os programas Fatal, fatal, fatal, Olé os teus vídeos e A familia mudanza.

Especialmente popular fíxoo o seu traballo na serie Pratos combinados, a primeira comedia de situación da TVG, estreada o 1 de decembro de 1995 e na que interpretaba a Antón Santos, cuñado do protagonista Miro Pereira (Ernesto Chao). A serie foi o primeiro grande éxito de audiencia da canle galega e emitiuse durante 14 tempadas, catapultando á fama aos seus actores. Polo seu traballo nesta serie recibiu os seus primeiros tres nomeamentos aos Premios Mestre Mateo, todos na categoría de mellor actor protagonista. Paralelamente ao seu traballo nesta serie, tivo pequenos papeis en producións de fóra de Galicia, como nas series de éxito Periodistas, Los Serrano e Los hombres de Paco, ou os filmes Matías, juez de línea e Atilano, presidente.

En 2002 púxose por primeira vez ás ordes do director Fernando León de Aranoa, cunha pequena aparición no aclamado filme Os luns ó sol, rodado en boa parte no seu Vigo natal. Tres anos despois volveu traballar nun filme de Aranoa, interpretando a un maltratador.^[13] No ano 2007 recolleu o seu primeiro Mestre Mateo, na categoría de mellor actor secundario, grazas ao seu traballo no filme O partido, dirixido por Juan Calvo.^[14] Entre 2007 e 2009 formou parte do elenco de humoristas do programa Air Galicia, xunto a cómicos como Evaristo Calvo, Isabel Risco, Federico Pérez, Marcos Pereiro, Patricia Vázquez ou o seu amigo Manquiña, e foi nomeado novamente aos Mestre Mateo.^[15] Ademais, recibiu da Xunta de Galicia o Premios Chano Piñeiro, xunto ao arxentino de orixe galega Eduardo Blanco.^[16]

En 2008 meteuse na pel de Delmiro Ferreira, o alcalde comunista da ficticia vila de Louredo na serie Padre Casares. A produción, na que foi un dos actores principais xunto a Pedro Alonso e Gonzalo Rei Chao, converteuse no espazo líder de audiencia en Galicia e alongouse durante 16 tempadas, ata setembro de 2015. Por este papel foi nomeado ata cinco veces aos Premios Mestre Mateo como mellor actor protagonista, aínda que non conseguiu levar o premio.^[14]

Paralelamente participou nesa época en episodios das series Sin tetas no hay paraíso, La que se avecina e Matalobos, ao tempo que se incrementaba notablemente a súa actividade no cine, aparecendo en numerosas películas, entre elas Os mortos van á presa, a premiada Cela 211, Amador (o seu terceiro traballo con Aranoa), Retornos, Os fenómenos ou Somos xente honrada. Ademais, entre 2011 e 2012 representou a obra de teatro O florido pénsil, xunto a Federico Pérez, Alfonso Agra, Josito Porto y Xosé Manuel Olveira "Pico".^[17]

En 2012 gañou o seu segundo Mestre Mateo, polo seu papel de Cañete no filme Doentes, de Gustavo Balza.^[14] En 2014 interpretou ao Milhomes no filme de Ignacio Vilar A esmorga, adaptación da obra homónima de Eduardo Blanco Amor, compartindo protagonismo con Miguel de Lira e o vasco Karra Elejalde. O seu traballo no filme valeulle o Premio Mestre Mateo ao mellor actor protagonista, ao que sumou nesa mesma edición o galardón na categoría de mellor actor secundario por Códice, miniserie que recreaba o roubo do Códice Calixtino na Catedral de Santiago de Compostela.^[18] Foi nomeado tamén nas edicións de 2015 e 2016, polos seus papeis nas series Hospital Real e Pazo de familia, e gañou o seu quinto galardón na edición de 2017, Por Dhogs, de Andrés Goteira.^[19]

No 2018 estreouse en Antena 3 a serie Fariña, baseada no célebre libro homónimo do xornalista Nacho Carretero e na que Morris deu vida a Manuel Charlín. A súa recreación do histórico narcotraficante arousán, valeulle o Premio Feroz ao mellor actor secundario de televisión.^[20] Nos seguintes anos continuou traballando intensamente no mundo audiovisual, en series como Néboa, Alta mar, Amar es para siempre ou Beguinas, así como nos filmes A estación violenta, El aviso, El pacto, María Solinha ou El verano que vivimos. Na 19ª edición dos Premios Mestre Mateo gañou o seu sexto galardón pola súa interpretación en Ons, e en 2025 foi nomeado por vixésima vez, por Honeymoon.^[21]

Vida persoal

Dende 1986 mantivo unha relación sentimental coa pianista e compositora tudense Enma Pino, que foi a súa parella ata o seu falecemento en 2014.^[22]

Morris, á saída da presentación de Os mortos van á présa en Ribadeo en 2009.

Filmografía

Cine

• Continental (1990), de Xavier Villaverde. Como Barman Continental.
• Matías, juez de línea (1996), de Santiago Aguilar e Luis Guridi. Como Lázaro, o carpinteiro.
• Atilano, presidente (1998), de Santiago Aguilar e Luis Guridi. Como Policía.
• The last patrol (1999), de Cora Peña. Como coronel Ramsey.
• Os luns ó sol (2002), de Fernando León de Aranoa. Como Director de Banco.
• Máis ca irmáns (2005), de Ramón Costafreda. Como Concelleiro. Telefilme.
• Princesas (2005), de Fernando León de Aranoa. Como Funcionario.
• A Atlántida (2005), de Belén Macías. Telefilme.
• Pataghorobí (2005), de Ricardo Llovo. Como Aurelio. Telefilme.
• O partido (2006), de Juan Calvo. Como Ramiro. Telefilme.
• O menor dos males (2007), de Antonio Hernández. Como Hugo Patiño.
• Mataharis (2007), de Icíar Bollaín.
• A mariñeira (2007), de Antón Dobao.
• Os mortos van á présa (2008), de Ángel de la Cruz. Como Don Daniel.
• O tesouro (2008), de Manuel Martín Cuenca. Como Coté. Telefilme.
• Mà morta, truca a la porta! (2008), de Ramón Costafreda. Telefilme.
• Cela 211 (2009), de Daniel Monzón. Como Borrego.
• O club da calceta (2009), de Antón Dobao. Telefilme.
• Amador (2010), de Fernando León de Aranoa. Como Samuel.
• Retornos (2010), de Luis Avilés Baquero. Como cabo.
• Tarancón, el quinto mandamiento (2010), de Antonio Hernández. Como Santiago Carrillo. Telefilme.
• Doentes (2011), de Gustavo Balza. Como Cañete.
• El mundo que fue y el que es (2011), de Pablo Llorca. Como Daniel Duarte.
• El sueño de Iván (2011), de Roberto Santiago. Como Ichikawa.
• 23-F: La película (2011), de Chema de la Peña. Como Luis Caruana Gómez de Barreda.
• Emilia Pardo Bazán, a condesa rebelde (2011), de Zaza Ceballos. Como Manolo. Telefilme.
• Sinbad (2011), de Antón Dobao. Como Primitivo. Telefilme.
• Lo que ha llovido (2011), de Antonio Cuadri. Como Antón. Telefilme.
• Invasor (2012), de Daniel Calparsoro. Como home do bar.
• Vacas, porcos e zapatos de tacón (2012), de Manuel A. Espiñeira. Como Moncho. Telefilme.
• Somos xente honrada (2013), de Alejandro Marzoa. Como Emilio.
• A esmorga (2014), de Ignacio Vilar. Como Milhomes.
• Os fenómenos (2014), de Alfonso Zarauza. Como Benítez.
• Pieles (2017), de Eduardo Casanova. Como Simón.
• Dhogs (2017), de Andrés Goteira. Como o taxista.
• A estación violenta (2017), de Anxos Fazáns. Como Dante.
• Que baje Dios y lo vea (2018), de Curro Velázquez. Como Padre Cienfuegos.
• El aviso (2018), de Daniel Calparsoro. Como Dr. Alberto Vizcay.
• El pacto (2018), de David Victori. Como intruso e irmán do intruso.
• María Solinha (2020), de Ignacio Vilar. Como Inquisidor Xeral.
• Ons (2020), de Alfonso Zarauza. Como Vicente.
• El verano que vivimos (2020), de Carlos Sedes. Como Sebastián Fernet.
• Canallas (2022), de Daniel Guzmán. Como Francisco.
• La Piedad (2022), de Eduardo Casanova. Como Roberto.
• Honeymoon (2023), de Enrique Otero. Como Mario.
• La voz del sol (2023), de Carol Polakoff. Como Antonio.
• El bus de la vida (2024), de Ibon Cormenzana. Como Santi.

Series de televisión

Personaxes fixos

• Servicio de urxencias (1989). TVG.
• Pratos combinados (1995-2006). Como Antón Santos. TVG.
• Air Galicia (2007-2009). Como varias personaxes. TVG.
• Zapping Comando (2006). Como varios personaxes. TVG.
• Padre Casares (2008-2015). Como Delmiro Ferreira Iglesias. TVG.
• Piratas (2011). Telecinco.
• Luna, el misterio de Calenda (2012-2013). Como Gerardo. Antena 3.
• Códice (2014). Como Xosé María. TVG.
• Hospital Real (2015). Como Dr. Sebastián Devesa. TVG.
• Pazo de familia (2016). TVG.
• O final do camiño (2016). Como Odamiro. TVG e La 1.
• Fariña (2018). Como Manuel Charlín. Antena 3.
• Os mariachi (2018-2019). Como Manuel Charlín. TVG.
• Néboa (2020). Como Antón. La 1.
• Alta mar (2019-2020). Como o detective Varela. Netflix.
• Amar es para siempre (2022-2023). Como Joaquín Luján. Antena 3.
• Beguinas (2024). Como Padre Lasarte. Antena 3.
• Celeste (2024). Como Carmelo. Movistar Plus+.
• Animal salvaje (2025). Netflix.

Personaxes episódicos

• Periodistas (1998). Como xeólogo. Telecinco.
• Un mundo de historias. Como Castelao. TVG.
• Pequeno Hotel (2001). TVG.
• Los Serrano (2003). Como pai dun alumno. Telecinco.
• Libro de familia. Como Saavedra. TVG.
• Los hombres de Paco (2005). Como José María. Antena 3.
• Tirando a dar (2006). Telecinco.
• Matrimonio con hijos (2006). Cuatro.
• El comisario (2006). Como Gustavo Huerta e Zallas. Telecinco.
• O show dos Tonechos (2007). Como Castelao. TVG.
• R.I.S, Científica (2007). Como Esteban Salazar. Telecinco.
• Efectos secundarios (2007). TVG.
• Sin tetas no hay paraíso (2008). Como Gafas. Telecinco.
• La que se avecina (2008). Telecinco.
• Matalobos (2012). Como preso. TVG.
• Luci (2014). Como Arcadio. TVG.
• Augasquentes (2016). Como Onofre Blanco. TVG
• El ministerio del tiempo (2016). Como Padre Víctor. La 1.
• Gente hablando (2020). Como Fernando. Atresmedia.
• 30 monedas (2020). Como Alonso. HBO.
• Hierro (2021). Como sicario. Movistar+.
• Desaparecidos (2022). Como sicario. Amazon Prime Video.
• El cuerpo en llamas (2023). Como Sellarés. Netflix.

Programas de televisión

• O mellor (1986). TVG.
• A tumba aberta (1987). TVG.
• S.O.S. (1988). Como presentador. TVG.
• A Reoca (1990). Como Don Armando. TVG.
• Fatal, fatal, fatal (1991). Como presentador. TVG.
• Olé os teus vídeos (1991-1992). Como presentador. TVG.
• Inocente, inocente (1993). Como presentador. TVG.
• A familia mudanza (1993). Como presentador. TVG.
• Máxima audiencia (2005). Colaborador. TVG.

Curtametraxes

• Os homes e a noite (1984), de Antonio Caeiro.
• Só para nenos (1985), de Milagros Bará. Como Leoncio.
• A todo tren (1995), de Lidia Mosquera.
• Amazonas 2000 (2000), de Óscar Suárez.
• O presidente (2002), de Xabier Jácome.
• La petición de mano (2004), de Ben Temple.
• La buena caligrafía (2004), de Álex Sampayo.
• Atopeite (2006), de Susana Pérez.
• Amigos invisíbeis (2007), de Pedro Alonso.
• Van de Sobra. Toda unha personaxe (2007), de José Ángel Regueiro Rojo.
• O coidador de gatos (2008), de Fernando Cortizo.
• Duelo (2010), de Víctor Pedreira. Como Alfredo.
• Unary (2015), de Luis Avilés. Como Lucas.
• Marusía (2019), de Pedro Sancho. Como Pedro.
• Non me espera ninguén (2020), de Amanda Ortega.
• A rabia (2022), de Al Díaz. Como Antonio.
• Adeus, Berta (2025), de Fernando Tato. Como pai.

Sonorización e dobraxe

• As bólas máxicas (1989), de Akira Toriyama. Como voz do Mestre Mutenroi.
• Dragon Ball Z (1990), de Akira Toriyama. Como voz do Mestre Mutenroi.
• A matanza caníbal dos garrulos lisérxicos (1993), de Antonio Blanco e Ricardo Llovo. Como voz de Rufo Machado.
• Doraemon (1994), de Fujiko Fujio. Como varios secundarios.
• Os vixilantes do Camiño (1999), de Ángel Izquierdo e Antonio Zurera.

Teatro

• Tararará Chispum (1978), Creación colectiva (Artello)
• Picnic (1979), de Fernando Arrabal (Artello)
• Nubes (1980), de Aristófanes (Artello)
• A cantante calva (1981), de Eugène Ionesco (Artello)
• Manda truco (1982), Creación colectiva (Artello)
• Celtas sen filtro (1983), Xose L. Méndez Ferrín e Artello (Artello)
• Woyzeck (1984), de Georg Büchner (Centro Dramático Galego)
• Gulliver F.M. (1985), de Antón Reixa (Centro Dramático Galego)
• O enfermo imaxinario (1986), de Molière (Centro Dramático Galego)
• Almas perdidas (1987), de Xosé Cermeño (Centro Dramático Galego)
• Gran venta X Aniversario (1988), Creación colectiva (Artello)
• As alegres casadas (1989), de W. Shakespeare (Centro Dramático Galego)
• Batea (1990), Creación colectiva (Artello)
• Saxo tenor (1992), de Roberto Vidal Bolaño (Teatro de Aquí)
• A matanza dos Seixas (1993), de Antonio Blanco (Artello)
• Ministros pola cara (1997), de Ernesto Caballero (Encuadre)
• Las galas del difunto (1998), de Valle-Inclán (Centro Dramático Galego)
• El embrujado (1998), de Valle-Inclán (Centro Dramático Galego)
• Si o vello Sinbad volvese ás illas... (1999), de Álvaro Cunqueiro (Centro Dramático Galego)
• Calígula (2000), de Albert Camus (Centro Dramático Galego)
• Espectros (2002), de Henrik Ibsen (Centro Dramático Galego)
• O florido pénsil (2011), de Andrés Sopeña (Eme2 e Tanttaka)
• O crédito (2015), de Jordi Galcerán (Eme2 e Tanttaka)
• Leituga (2018), de César Sierra (Eme2)
• Shock 1 (El cóndor y el puma) (2021), de Andrés Lima (Centro Drámatico Nacional)
• Shock 2 (La tormenta y la guerra) (2021), de Andrés Lima (Centro Drámatico Nacional)
• 1936 (2024), de Andrés Lima (Centro Drámatico Nacional)

Galardóns e nomeamentos

Premios Mestre Mateo

Ano	Categoría	Título	Resultado
2002	Mellor actor protagonista	Pratos combinados	Nomeado
2003	Mellor actor protagonista	Pratos combinados	Nomeado
2005	Mellor actor protagonista	Pratos combinados	Nomeado
2006	Mellor actor secundario	O partido	Gañador
2007	Mellor actor protagonista	Air Galicia	Nomeado
2008	Mellor actor protagonista	Padre Casares	Nomeado
	Mellor actor secundario	Os mortos van á présa	Nomeado
2009	Mellor actor protagonista	Padre Casares	Nomeado
2010	Mellor actor protagonista	Padre Casares	Nomeado
2011	Mellor actor protagonista	Doentes	Gañador
2012	Mellor actor protagonista	Padre Casares	Nomeado
2013	Mellor actor protagonista	Padre Casares	Nomeado
2014	Mellor actor protagonista	A esmorga	Gañador
	Mellor actor secundario	Códice	Gañador
2015	Mellor actor protagonista	Hospital Real	Nomeado
2016	Mellor actor secundario	Pazo de familia	Nomeado
2017	Mellor actor secundario	Dhogs	Gañador
2018	Mellor actor protagonista	Os mariachi	Nomeado
2020	Mellor actor protagonista	Ons	Gañador
2024	Mellor actor secundario	Honeymoon	Nomeado

Premios María Casares

Ano	Categoría	Título	Resultado
1998	Mellor actor protagonista	O Embruxado e Juanito Ventolera	Nomeado
2000	Mellor actor protagonista	Calígula	Nomeado
2011	Mellor actor protagonista	O florido pénsil	Nomeado
2015	Mellor actor protagonista	O crédito	Nomeado

Outros

• 1985: Premio na I Feira Internacional de Teatro de Ribadavia ao Mellor Actor Protagonista por Woyzeck
• 1987: Premio Compostela ao Mellor Actor Protagonista por Falstaff
• 2005: Premio da Televisión e do Cine de Galicia ao Mellor Actor. Revista Imaxe&Comunicación
• 2006: Premio da Televisión e do Cine de Galicia ao Mellor Actor. Revista Imaxe&Comunicación
• 2008: Premio Chano Piñeiro
• 2012: Premio de Honra Pedigree do Festival de Cans
• 2019: Premio Rebulir da Cultura Galega
• 2025: Vigués distinguido