Зихненско-неврокопска епархија

Зихненско-неврокопска епархија (грчки: Ιερά Μητρόπολη Ζιχνών και Νευροκοπίου) — епархија на Цариградската патријаршија, управувана од Грчката православна црква, со седиште во селото Зелјахово, Егејска Македонија.

Зихненско-неврокопска епархија Ιερά Μητρόπολη Ζιχνών και Νευροκοπίου
Епархија
Митрополијата во Зелјахово
Место
Земја	Егејска Македонија, Грција
Митрополит	Јеротеј
Седиште	Зелјахово
Информации
Катедрала	„Св. Ѓорѓи“ „Св. Димитриј“ (митрополска)
Матична црква	Цариградска патријаршија (под управа на Грчката православна црква)

Историја

Зихненската епископија е основана во IX век. Спомената е во документ на царот Лав VI Мудриот од IX век. Поради географсата положба била потчинета ту на Серската митрополија, ту на Филипската. Спомената е како архиепископија во соопштение на царот Андроник II Палеолог на 37-мото место меѓу архиепископиите на Цариградската патријаршија.^[1] Во април 1329 г. по заповед на царот Андроник III Палеолог патријархот Исаија ја издигнал во митрополија.^[2][3] За да биде обесштетена Серската митрополија на која ѝ припаѓала епархијата, кон неа е придодадена Неврокопската епископија одземена од Филипската митрополија. Прв митриполит станал дотогашниот епископ Јоаким Зихненски, основач на Серскиот манастир.^[2]

Во јули 1655 г. патријархот Јоаникиј II ја укинал Неврокопската епархија и ја споил со Зихненската. Во 1663 г. 70 села ја напуштиле епархијата и истата е споена со Драмско-филипската епархија, која го добила името Филипско-драмско-зихненско-неврокопска митрополија.^[4][5]

Неврокопската епархија е одделена од Филипско-драмско-зихненско-неврокопската во 1882 г. за време на патријархот Јоаким III и создадена е Неврокопско-разлошката архиепископија (Αρχιεπισκοπή Νευροκόπου και Ρασλοκίου).^[4][6] Во 1888 г. архиепископијата е издигната во митрополија.^[4]

Во 1924 г. од Филипско-драмско-зихненската митрополија е одвоена Зихненската епархија.^[5] Во 1951 г. Неврокопската митрополија е придодадена кон Зихненската. Од 2003 г. епархијата ја возглавува митрополитот Јеротеј.^[7]

Митрополити

Гравюра на Свети Јоаким митрополит Зихненски од книга на Исаија Серски (1864).

Зихненски митрополити

Име	Грчки	Години
Јоаким Зихненски	Ιωακείμ Ζιχνών	1288 – 1333
Софрониј Зихненски	Σωφρόνιος Ζιχνών	во 1355, бил Србин[8]
Матеј Зихненски	Ματθαίος Ζιχνών	1383 – 1388
Пахомиј	Παχώμιος	? – 1503
Григориј	Γρηγόριος	во 1528
Калист	Κάλλιστος	во 1561
Григориј	Γρηγόριος	во 1565; учествувал на Цариградскиот собор на кој е соборен патријархот Јоасаф II[9]
Александар Диланас	Αλέξανδρος Δηλανάς	1924 – 1943
Кирил Карбалиотис	Κύριλλος Καρμπαλιώτης	1943 – 1951

Зихненски титуларни епископи

Име	Грчки	Години
Теодосиј II	Θεοδόσιος	март 1821 – октомври 1827

Неврокопски митрополити

Име	Грчки	Години
Григорих Неврокопски	Γρηγόριος	1888 – 1891
Никифор Левантаридис	Νικηφόρος Λεβανταρίδης	1892 – 1894
Неофит Кидониевс	Νεόφυτος Κυδωνιεύς	1896 – 1900
Никодим Хаѕихристу	Νικόδημος Χατζηχρήστου	1900 – 1903
Теодорит Васмаѕидис	Θεοδώρητος Βασματζίδης	1903 – 1907
Дамаскин Мосхопулос	Δαμασκηνός Μοσχόπουλος	1907 – 1924
Филотеј Лукидис	Φιλόθεος Λουκίδης	1924 – 1935
Евгениј Теологу или Вакалис	Ευγένιος Θεολόγου ή Βακάλης	1945 – 1951
Василиј Комвопулос	Βασίλειος	1938 – 1941 (како драмски и неврокопски)
Георгих Папагеоргијадис	Γεώργιος Παπαγεωργιάδης	1942 – 1945
Агатангел Цаусис	Αγαθάγγελος Τσαούσης	1945 – 1951[4]

Зихненско-неврокопски митрополити

Име	Грчки	Години
Агатангел Цаусис	Αγαθάγγελος Τσαούσης	1951 – 1965
Никодим Валиндрас	Νικόδημος Βαληνδράς	1965 – 1974
Спиридон Киветос	Σπυρίδων Κυβετός	1974 – 2003
Јеротеј Цољакос	Ιερόθεος Τσολιάκος	2003 –

Парохиски цркви

Епархијата ги опфаќа следниве парохиски цркви:^[10]

Име	Грчки	Нас. место	Грчки	Година
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Зелјахово	Νέα Ζίχνη	1835
„Св. Јован Претеча“	Τιμίου Προδρόμου και Αγίου Νικολάου	Анџишта	Αγγίστα	XIX век
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Грачен	Αγιοχώρι	XIX век
„Св. Харалампиј“	Αγίου Χαραλάμπους	Оравиште	Άγιος Χριστόφορος	1830
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Клепушна	Αγριανή	1842
„Св. Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Алистратик	Αλιστράτη	1866
„Св. Павле“	Αγίου Αποστόλου Παύλου	Ениќој	Αμφίπολη	1924
„Св. Анастасија Узорешителница“	Αγίας Αναστασίας Φαρμακολύτριας	Анасташа	Αναστασία	XI - XII век
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Пршово	Ανθοχώρι	1952
„Св. Пантелејмон“	Αγίου Παντελεήμονος	Порна	Γάζωρος	1843
„Рождество на пресв. Богородица“	Γεννήσεως της Θεοτόκου	Граменци	Γραμμένη	1919
„Св. Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Долна Нушка	Δαφνούδι	1833
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Чепелџе	Δήμητρα	1926
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Волчишта	Δόμιρος	1880
„Св. Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Здравик	Δραβήσκος	1850
„Св. Преображение“	Μεταμορφώσεως του Σωτήρος	Здравик	Δραβήσκος	1927
„Живоносен Извор“	Ζωοδόχου Πηγής	Череплен	Ηλιοκώμη	1886
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Толос	Θολός	1922
„Св. Никола“	Αγίου Νικολάου	Горенци	Καλή Βρύση	пред 1804
„Св. Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Криводол	Καλλιθέα	XIX век
„Св. Илија“	Προφήτου Ηλιού	Кормишта	Κορμίστα	1835
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Витачишта	Κρηνίδα	1869
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Драчево	Λευκοθέα	XIX век
„Св. Недела“	Αγίας Κυριακής	Мандилево	Μανδήλι	1830
„Св. Бессребреници“	Αγίων Αναργύρων	Каратопрак	Μαυρόλοφος	1924
„Св. Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Локвица	Μεσολακκιά	1953
„Св. Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Рахово	Μεσορράχη	1830
„Св. Благовештение“	Ευαγγελισμού της Θεοτόκου	Крлуково	Μικρόπολη	о. 1903
„Воздвижение на Чесниот Крст“	Τιμίου Σταύρου	Крлуково	Μικρόπολη	1922
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Шемолтос	Μικρό Σούλι	1835
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Кочак	Μυρίνη	1870
„Пресв. Богородица Влахернска“	Παναγίας Βλαχερνών	Доксамбос	Μύρκινος	1930
„Св. Преображение“	Μεταμορφώσεως του Σωτήρος	Нова Бафра	Νέα Μπάφρα	1924
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Чанос	Νέα Πέτρα	1940
„Св. Три Светители“	Τριών Ιεραρχών	Нова Локвица	Νέα Μεσολακκιά	1975
„Св. Димитриј“	Αγίου Δημητρίου	Ново Фили	Νέα Φυλή	1924
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Провишта	Παλαιοκώμη	1925
„Воздвижение на Чесниот Крст“	Τιμίου Σταύρου	Провишта	Παλαιοκώμη	1830
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Калапот	Πανόραμα	1841
„Св. Никола“	Αγίου Νικολάου	Петелинос	Πεθελινός	1920
„Св. Димитриј“	Αγίου Δημητρίου	Голак	Περιχώρα	1928
„Св. Петка“	Αγίας Παρασκευής	Ќупќој	Πρώτη	1764
„Св. Архангели“	Παμμεγίστων Ταξιαρχών	Радулево	Ροδολίβος	1835
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Радулево	Ροδολίβος	1811
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Скрижово	Σκοπιά	1830
„Воздвижение на Чесниот Крст“	Τιμίου Σταύρου	Станица Анџишта	Σταθμός Αγγίστης	1970
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Станица Драчево	Σταθμός Λευκοθέας	1925
„Свети Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Баница	Συμβολή	1920
„Св. Троица“	Αγίας Τριάδος	Шилинос	Σφελινός	1830
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Тумба	Τούμπα	1700
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Ресилово	Χαριτωμένη	1920
„Св. Димитриј“	Αγίου Δημητρίου	Зрново	Κάτω Νευροκόπι	1840
„Св. Харалампиј“	Αγίου Χαραλάμπους	Блачен	Αχλαδιά	1924
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Дебрен	Αχλαδομηλιά	1924
„Св. Никола“	Αγίου Νικολάου	Трлис	Βαθύτοπος	1834
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Куманич	Δασωτό	1880
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Витово	Δέλτα	1924
„Св. Атанасиј“	Αγίου Αθανασίου	Везме	Εξοχή	1886
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Караќој	Κατάφυτο	1840
„Св. Теодор Тирон и Теодор Стратилат“	Αγίων Θεοδώρων	Долно Броди	Κάτω Βρόντου	1840
„Св. Јован Претеча“	Τιμίου Προδρόμου και Αγίου Νικολάου	Белотинци	Λευκόγεια	1836
„Св. Ѓорѓи“	Αγίου Γεωργίου	Горна Лакавица	Μικροκλεισούρα	1954
„Св. Пантелејмон“	Αγίου Παντελεήμονος	Оштица	Μικρομηλέα	1954
„Св. Димитриј“	Αγίου Δημητρίου	Елес	Οχυρό	1882
„Воведение на пресв. Богородица“	Εισοδίων της Θεοτόκου	Черешово	Παγονέρι	1807
„Успение на пресв. Богородица“	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Странен	Πέρασμα	1835
„Св. Никола“	Αγίου Νικολάου	Старчишта	Περιθώρι	1830
„Св. Константин и Елена“	Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης	Борово	Ποταμοί	1954
„Рождество на пресв. Богородица“	Γεννήσεως της Θεοτόκου	Волково	Χρυσοκέφαλος	1928

Манастири

Црквата „Св. Атанасиј“ во Алистратик, катедрала на Драмско-филипско-зихненската митрополија од 1753 до 1912 г.

Манастири
Нас. место	Грчки	Манастир	Грчки
Алистратик	Αλιστράτη	Алистратички манастир „Св. Недела“	Αγίας Κυριακής Αλιστράτης	женски
Волчишта	Δόμιρος	Волчишки манастир „Св. Петка“	Αγίας Παρασκευής Δομίρου	женски
Голак	Περιχώρα	Голачки манастир „Св. Мина“	Αγίου Μηνά Περιχώρας	женски
Ќупќој	Πρώτη	Ќупќојски манастир „Вознесение Христово“	Αναλήψεως Χριστού Πρώτης	женски
Тумба	Τούμπα	Тумбенски манастир „Св. Троица“	Αγίας Τριάδος Τούμπας	машки

Затворени манастири
Нас. место	Грчки	Манастир	Грчки
Калапот	Πανόραμα	„Св. Димитриј“	Αγίου Δημητρίου Πανοράματος

Литература

• Βασιλείου Λαούρδα, Η Μητρόπολις Νευροκοπίου 1900-1907. Εκθέσεις των μητροπολιτών Νικοδήμου και Θεοδωρήτου. Επιμελεία Βασιλείου Λαούρδα. Θεσσαλονίκη 1961. [Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. ΄Ιδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, 46]. 8ον, σ. ΧΧΙΙ+294 μετά πινάκων και εικόνων υπό Στίλπωνος Π. Κυριακίδου