2015.

Godina From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Godina 2015 bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru (link pokazuje kalendar). Ostala je obilježena po rekordnom broju registriranih izbjeglica i raseljenih diljem svijeta, koje je doseglo brojku od 60 milijuna osoba, većinom iz država zahvaćenih ratovima (Sirija, Ukrajina, Nigerija, Irak, Pakistan, Afganistan, Jemen, Eritreja). Značajan broj sirijskih izbjeglica krenuo je u Europu preko Balkana, što je izazvalo europsku migrantsku krizu: kao posljedica iste, prvi put su u EU ponovno uvedene granične kontrole, dok su vlade Slovenije i Mađarske čak i podigle stotine kilometara bodljikave ili žilet žice, koje su pak dovele do značajnog broja ranjavanja i smrti životinja. Migranti su isto tako doveli do porasta islamofobije i konzervativnih struja, što je dovelo do toga da su čak i stranke krajnje desnice zabilježile povećane rezultate na izborima u Francuskoj krajem godine. Godinu su obilježili i razni teroristički napadi–osobito se ističu dva u Francuskoj: napad na redakciju lista Charlie Hebdo u januaru i napad u Parizu novembra, ali i napadi u Tunisu, Libanonu i Nigeriji–inspirirani širenjem nepriznate "Islamske države Iraka i Levanta" (ISIL); a donekle i napadi na istoku Ukrajine, inspirirani širenjem nepriznate "Novorusije". Rat u Siriji ušao je u četvrtu godinu, dok je rat u istočnoj Ukrajini ušao u fazu "zamrznutog sukoba". U borbu protiv ISIL-a uključila se i Francuska, Velika Britanija i Ruska Federacija, iako je ova koalicija ostala nesložna zbog toga što je Turska oborila ruski vojni zrakoplov koji je navodno kršio njen zračni prostor.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...
Za ostala značenja, vidi 2015. (razvrstavanje).
Kratke činjenice
2015:
1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12
Rođenja • Smrti

Na ekonomskom planu, globalna ekonomija se blago oporavila, iako je ostala krhka, a zabrinutost je izazvalo i usporavanje ekomonije Kine, kao i pad šangajske burze tijekom ljeta. S druge strane, Hrvatska je prvi put zabilježila pozitivni rast BDP-a te je time izašla iz recesije nakon sedam godina. Usprkos ratu na Bliskom istoku, cijena nafte spala je na 35$ po barelu, što je bila najniža vrijednost u zadnjih 11 godina. Održani su i parlamentarni izbori u Hrvatskoj, gdje je neočekivano došlo do pat pozicije pošto su i koalicije SDP-a i HDZ-a dobile jednak po broj mandatara. Američka svemirska letjelica New Horizons stigla je do Plutona, te prvi put na Zemlju poslala fotografije tog udaljenog i tajnovitog planetoida. U svjetska kina sitgao je Ratovi zvijezda: Sila se budi sedmi nastavak filmskog serijala Ratovi zvijezda, koji je slomio neke rekorde po broju prodanih ulaznica. Godina je označila i 20. obljetnicu operacije Oluja, što je pak ponovno dovelo do prepiranja između vlade Hrvatske i Srbije–Zagreb je održao vojni mimohod, dok je u Beogradu događaj ostao u sjećanju na žrtve–kao i 20. obljetnice masakra u Srebrenici, a čije je osuđivanje u Vijeću sigurnosti UN-a blokirala Ruska Federacija uloživši veto. 2015. bila je i godina u kojoj se odigrava radnja SF-filma Povratak u budućnost 2 (1989) te su tim povodom organizirani razni događaji kako bi se proslavila ta prigoda.

Ova godina je od UN označena kao:

  • Međunarodna godina svetlosti i tehnologija na osnovi svetlosti
Remove ads

Događaji

Januar/Siječanj

Thumb
Francusko veleposlanstvo u Berlinu obilježava Napad na Charlie Hebdo izjavom: "Ja sam Charlie"
Napad na autobus u Volnovahi, Ukrajina
Thumb
Aleksis Cipras
  • 21. 1. - Druga bitka za Donjecki aerodrom: posle skoro četvoromesečnih borbi, snage Donjecke NR su zauzele aerodrom grada Donjecka. U toku je Bitka za Debaljcevo.
  • 22. 1. - Evropska centralna banka objavila program "kvantitativnog olakšavanja" (quantitative easing) - kupovina obveznica za 60 milijardi eura mesečno, od marta 2015. do septembra 2016., radi suzbijanje deflacije u EU.[5]
  • 22. 1. - Rat u istočnoj Ukrajini: od granate poginulo 13 ljudi na trolejbuskoj stanici u Donjecku; ukrajinska vojska se povlači iz ostataka tamošnjeg aerodroma.
  • 23. 1. - Salman bin Abdulaziz Al Saud je novi kralj Saudi Arabije nakon smrti polubrata Abdullaha.
  • 24. 1. - Raketni napad na ukrajinski grad Mariupolj, preko 27 mrtvih.[6] UNHCR je brzo reagirao i dostavio žrtvama napada humanitarnu pomoć u obliku deka, postelja i konstrukcija za skloništa.[7]
  • 25. 1. - Vanredni parlamentarni izbori u Grčkoj: pobedila anti-austeritetna Syriza - Aleksis Cipras već sutradan postaje premijer (do 2019).
  • 26. 1. - Advokati u Srbiji se vratili na posao posle 4-mesečnog štrajka (izmenjen zakon o javnim beležnicima).
  • 27. 1. - Sukob policije i demonstranata u Prištini, preko 90 povređenih - pokret Samoopredeljenje traži smenu ministra Jablanovića (smenjen 3. 2.) i da "Trepča" bude javno preduzeće.
  • c. 31. 1. - Islamska Država ubila japanskog novinara Kenji Gotoa.

Februar/Veljača

Thumb
Kolinda Grabar-Kitarović, predsjednica RH 2015 - 2020
  • februar i ranije - Hiljade kosovskih Albanaca prelaze preko Srbije u Mađarsku i dalje u EU[8].
  • 3. 2. - Međunarodni sud pravde odbacio međusobne tužbe Hrvatske i Srbije za genocid; utvrđeno da su 1991. odn. 1995. počinjena genocidna djela[9].
  • 3. 2. - "Islamska Država" objavila snimak spaljivanja jordanskog pilota zarobljenog u decembru.
  • 8. 2. - Šestorica radnika iz Srbije stradala u požaru na sibirskom poluostrvu Jamal (dan žalosti 12. 2.).
  • 10. 2. - Delegacije Beograda i Prištine parafirale u Briselu sporazum o pravosuđu.
Thumb
Pregovarači u Minsku
  • 12. 2. - U Minsku dogovoren Paket mera za sprovođenje Minskih sporazuma (Minsk II): primirje od 15. 2., ukrajinska kontrola cele granice u Donbasu ali i ustavna decentralizacija do kraja godine (usvojeni zakon o specijalnom statusu je bio neprihvatljiv na obema stranama).
  • 14. 2. - Napadi na tribinu o slobodi govora i na sinagogu u Kopenhagenu - po jedna žrtva, napadač ubijen sutradan.
  • 14. 2. - Potvrđeno da je "Islamska Država" u Libiji ubila 21 egipatskog radnika, koptskih hrišćana, na šta će egipatsko vazduhoplovstvo odgovoriti udarima 16. 2..
  • 14/15. 2. - Zvanično stupa na snagu primirje u Ukrajini, prema dogovoru iz Minska (uz posredovanje Nemačke i Francuske) - mnogo kršenja.
  • 15. 2. - Inauguracija predsjednice Kolinde Grabar-Kitarović.
  • 18. 2. - "Novorusijski" pobunjenici ušli u Debaljcevo, čime su uspostavili vezu Donjeck-Lugansk.
  • 21. 2. - Uveče zemljotres kod Tuzle, četvorica nelegalnih rudara poginula na kopu Dubrave.
  • 22. 2. - 87. dodjela Oscara: Birdman (najbolji film) i The Grand Budapest Hotel po četiri nagrade od po devet nominacija, Whiplash tri od pet.
    • Turska vojska ulazi u sjever Sirije i premješta grobnicu Sulejmana Šaha, djeda Osmana I., oca Osmanskog carstva, bliže turskoj granici, kako bi ostatke zaštitili od ratnih razaranja. Damask protestira.[10]
  • 24. 2. - Blizu Leskovca se prevrnuo kombi sa 54 ilegalna migranta, 42 povređenih, neki teško.
  • 27. 2. - U Moskvi ubijen opozicioni političar Boris Nemcov.[11]

Mart/Ožujak

Thumb
Sedište Evropske centralne banke
  • 2. 3. - Iračka vojska i šiitska milicija, uz podršku Irana, započeli ofanzivu na Tikrit koji drži "Islamska Država" - zauzeće grada objavljeno 31. 3., mada je ostalo još džepova otpora.
  • 5. 3. - Ciklon Rea izazvao orkansku buru i velike padavine na Balkanu.
  • 5 - 8. 3. - Evropsko dvoransko prvenstvo u atletici u Pragu - medalje: Ivana Španović (SR, z), Asmir Kolašinac (SR, s).
  • 6. 3. - NASA-ina letjelica Dawn ušla u orbitu patuljaste planete 1 Ceres.
  • 8. 3. - Uveče zemljotres severno od Kosjerića, oštećeno oko 100 seoskih objekata.
  • 13. 3. - Beograd, popodne: dvogodišnja devojčica oteta na ulici, ubrzo pronađena na auto-putu, otmičari, francuski državljani uhapšeni.
  • 13. 3. - Uveče: kod Surčina se srušio helikopter koji je prevozio bolesnu bebu iz Novog Pazara - sedam mrtvih (dan žalosti 15. 3.).
  • 14. 3. - Ciklon Pam opustošio Vanuatu.
  • 17. 3. - Vanredni izbori u Izraelu, najviše glasova za Likud premijera Netanyahua.
  • 18. 3. - U Srbiji uhapšeno osam osoba povodom masakra u Srebrenici.
  • 18. 3. - Teroristički napad "Islamske Države" u tuniskom muzeju Bardo, ubijeno 19 turista i dvoje Tunižana.
  • 18. 3. - Otvaranje novog sedišta Evropske centralne banke u Frankfurtu okruženo neredima, desetine ranjenih i stotine uhapšenih.
Thumb
Let Germanwings 9525 (ranija slika aviona)
  • 20. 3. - Jemenska kriza: teroristički napad "Islamske Države" na dve šiitske džamije u Sani, 142+ mrtvih.
  • 20. 3. - Pomrčina Sunca, u sh. krajevima prekriveno oko 60% diska.
  • 22. 3. - Jemen: šiitski Houthi pobunjenici zauzimaju Taiz nakon čega arapske zemlje na čelu sa Saudi Arabijom vrše vazdušne udare na njih.
  • 24. 3. - Let Germanwings 9525: avion na liniji Barcelona - Düsseldorf srušen od strane kopilota u Francuske Alpe, 150 mrtvih.
  • 27. 3. - Fudbalska utakmica Crna Gora - Rusija prekinuta nakon dva incidenta.
  • 28. 3. - Druga bitka za Idlib: islamističke frakcije Ahrar al-Sham, Jund al-Aqsa i Al-Nusra Front zauzimaju Idlib od sirijskih vladnih snaga.[12]
  • 28 - 29. 3. - Izbori u Nigeriji, Muhammadu Buhari pobeđuje predsednika Goodluck Jonathana.
  • 29. 3. - Drugi krug departmanskih izbora u Francuskoj, veliki uspeh opozicione desnice.
  • 30. 3. - Žalbeno veće Haškog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju naredilo povratak Vojislava Šešelja u haški pritvor (bez rezultata).
  • 31. 3. - Formirani Vijeće ministara BiH (prem. Denis Zvizdić) i Vlada Federacije BiH (prem. Fadil Novalić).

April/Travanj

Thumb
Migranti na Mediteranu
Thumb
Pukotine na cesti nakon zemljotresa u Nepalu
  • 1. 4. - Slobodna sirijska armija zauzima granični prijelaz Nasib na sirijsko-jordanskoj granici
  • 2. 4. - U Lozani postignut okvirni dogovor o nuklearnim aktivnostima Irana.[13]
  • 2. 4. - Al-Šabab ubio najmanje 148 ljudi u napadu na univerzitet u Garissi, Kenija.
  • 11. 4. - Sastanak predsednikâ SAD i Kube Baracka Obame i Raula Castra na margini Samita Amerika u Panami.
  • 12. 4. - Zemljotres magnitude 4,3 po Rihteru na Jahorini.
  • 13. 4. - Zagrebački Županijski sud odlučio da gradonačelnik Milan Bandić može obavljati dužnost dok se brani sa slobode za aferu Agram.
  • 13. 4. i narednih dana - Brodolomi migranata na Sredozemnom moru, između Italije i Libije i kod Rodosa, preko 1.000 mrtvih. Ministri EU su zatim odobrili veće fondove za spasilačku Operaciju Triton.
  • april - Talas nasilja protiv stranaca u Južnoj Africi.
  • april - Zaštitnik građana u Srbiji Saša Janković u centru afere oko pištolja i samoubistva njegovog prijatelja 1993.
  • 20. 4. - Bitka za logor Jarmuk (2015): ISIL napada palestinski izbjeglički logor, južno od Damaska, pod pobunjeničkom kontrolom.[14][15] Palestinska pobunjenička frakcija Aknaf Bait al-Maqdis se nakon toga raspušta i pridružuje sirijskim vladinim snagama.
  • 21. 4. - Napad na Gošince: naoružana grupa s oznakama OVK nakratko zauzela karaulu Gošince na severu Makedonije.
  • 21. 4. - Vijeće EU za opšte poslove usvojilo Odluku o aktiviranju Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju s Bosnom i Hercegovinom, sedam godina od potpisivanja (stupa na snagu 1. juna).
  • 21. 4. - Japanski eksperimentalni voz serije L0 tipa maglev postigao brzinu od 603 km/h.
  • 23. 4. - Proslava 200-godišnjice Drugog srpskog ustanka u Takovu, dodeljene nove zastave brigadama Vojske Srbije.
  • 23. 4. - Povodom 100-godišnjice Jermenskog genocida, Jermenska apostolska crkva kanonizovala 1,5 miliona žrtava.
  • 25. 4. - Razorni zemljotres u Nepalu, stradala i mesta s popisa UNESCO-a i nekoliko planinara na Everestu. 8.891 mrtvih, oštećeno ili uništeno oko 600.000 stamenih jedinica. Organizacije za humanitarnu pomoć narednih šest mjeseci dostavljaju hranu za 1,4 milijuna osoba.[16]
  • 27. 4. - Napad na policijsku stanicu u Zvorniku, vehabijski radikal ubio jednog policajca i ranio dvojicu.
  • 27. 4. - Neredi i paljevine u Baltimoru nakon smrti mladog crnca od povreda zadobijenih u pritvoru.

Maj/Svibanj

Thumb
Nacrtana pruga u duginim bojama ispred biskupske konferencije u Zagrebu, 18. 5. 2015.
Thumb
Ping An International Finance Centre u Šenženu, 600m, 115 s/k.
  • maj - Objavljeno da je riba nevjesta (opah, Lampris guttatus) u potpunosti endotermna, tj. održava tjelesnu temperaturu iznad okolišne.
  • maj - Migrantska kriza u Andamanskom moru: Rohingye iz Burme i Bangladežani žele stići do Malezije, Tajlanda i Indonezije.
  • 17. 5. - "Islamska država" zauzela Ramadi, glavni grad iračke provincije Anbar.
  • 17. 5. - Veliki miting protivnika premijera Gruevskog u Skoplju, deo ostaje da kampuje; sutradan miting pristalica vlade.
  • 17. 5. - Sedmoro mrtvih u višestrukom porodičnom ubistvu u Martonošu kod Kanjiže.
  • 18. 5. - povodom Međunarodnog dana borbe protiv homofobije, na ulici ispred biskupske konferencije u Zagrebu nacrtana pruga u duginim bojama, s porukom "Ljubi bližnjeg svog". Ubrzo uklonjena.[17]
  • 21. 5. - ISIL zauzeo Tadmur u Siriji sa ostacima drevne Palmire. ISIL time uspostavlja kontrolu nad 50% teritorija Sirije.[18]
  • 22. 5. - Referendumom podržan prijedlog zakona o amandmanu na Ustav koji omogućuje istospolni brak u Irskoj.
Thumb
FIFA u središtu korupcionaškog skandala
  • 19 - 23. 5. - Eurosong 2015 u Beču, pobedio predstavnik Švedske. Bojana Stamenov iz Srbije 10, Knez iz Crne Gore 13, Hrvatska i BiH nisu učestvovale.
  • 23.5. - U Pločama podignut spomenik prvom predsjedniku Republike Hrvatske Franji Tuđmanu visok 2.5 m.[19]
  • 24. 5. - Konzervativac Andrzej Duda pobedio na izborima sadašnjeg predsednika Poljske Bronisława Komorowskog.
  • 26. 5. - počelo snimanje francusko-američkog akcijskog filma The Lake u Hrvatskoj. Producent je Luc Besson.
  • 27. 5. - Premijer Srbije Vučić u prvoj poseti Albaniji povodom okupljanja premijera regiona.
  • 29. 5. - Sepp Blatter dobio peti mandat na čelu FIFA, u senci hapšenja šest visokih zvaničnika organizacije u Švajcarskoj dva dana ranije - ali daje ostavku 2. juna.
    • - Prosvjedi veterana: manji sukob policije i veterana na Markovom trgu u Zagrebu, jedan broj je prethodno prenoćio u crkvi.
    • - Hrvatska službeno izašla iz recesije nakon sedam godina: Državni zavod za statistiku objavio da je bruto domaći proizvod (BDP) u proteklom kvartalu porastao za 0,5% na godišnjoj razini.[20]

Jun/Lipanj

Thumb
Kula OKO u Moskvi, najviša zgrada u Evropi do 2016.
  • 5. 6. - Najbolji rukometaš svih vremena Ivano Balić odigrao svoju posljednju utakmicu.
  • 6. 6. - Papa Franjo posjetio Sarajevo.
  • 7. 6. - Dovršeno gašenje analognog TV signala u Srbiji, digitalna televizija sledi standarde DVB-T2, MPEG-4.
  • 7. 6. - Izbori u Turskoj: stranka predsednika Erdoğana izgubila apsolutnu većinu.
  • 10. 6. - Naser Orić uhapšen u Švajcarskoj po poternici Srbije (izručen BiH 26. 6.).
  • 12. 6. - Tijekom utakmice Hrvatska-Italija na Poljudu primjećen kukasti križ na terenu.
  • 12 - 28. 6. - Prve Europske igre u Bakuu.
    • Američki dužnosnici glasuju za smanjivanje novčane pomoći sirijskim pobunjenicima za 20% i ukidanje financiranja pojedinih ekstremističkih skupina iz straha da nakon Assada Siriju ne preuzmu islamisti (ISIL, Al-Nusra Front i dr).[21]
  • 14. 6. - Poplava u Tbilisiju, 19+ mrtvih, deo životinja pobegao iz zoološkog vrta, tigar ubio čoveka 17. 6.
  • 16. 6. - Donald Trump objavio kandidaturu za predsednika SAD na izborima 2016..
  • 17. 6. - Mađarska vlada najavila gradnju ograde na granici sa Srbijom za sprečavanje ilegalnih migranata.
  • 17. 6. - Ugašen analogni TV signal u Crnoj Gori - digitalna televizija sledi standard DVB-T2.
  • 17. 6. - Ramuš Haradinaj zadržan u Sloveniji zbog srpske poternice (oslobođen dva dana kasnije).
  • 17. 6. - Rasista ubio devet ljudi u crnačkoj crkvi u Charleston, South Carolina.
  • 17. 6. - Odgođena državna matura za hrvatski jezik A i B razine zbog krađe testova u Zagrebu. Petero učenika je kasnije uhićeno zbog ovog postupka.[22]
  • 18. 6. - Izbori u Danskoj, pobeda opozicione desne koalicije.
  • 20. 6. - Svetsko prvenstvo u fudbalu do 20. godina na Novom Zelandu: Srbija 1, Brazil 2; Sergej Milinković-Savić dobio bronzanu loptu a Predrag Rajković zlatnu rukavicu.
  • 26. 6. - Grčka kriza: pregovori u Briselu završeni bez rezultata, premijer Cipras raspisao referendum o predlogu kreditora koji on naziva ucenom i poniženjem.
  • 27. 6. - Terorizam ID: 38 ubijenih u Tunisu u napadu na letovalište u Sousse-u, 27 mrtvih u šiitskoj džamiji u Kuvajtu, 1 ubijen u fabrici kod Lyona.
  • 27. 6. - Obergefell v. Hodges: Vrhovni sud SAD presudio da je istospolni brak ustavno pravo po Četrnaestom amandmanu, te da ga države ne mogu zabraniti i moraju priznati brakove sklopljene van države; presuda donesena sa 5-4 u glasovima (sudija Scalia je nazvao "sudskim pučem").
  • 28. 6. - Evropsko žensko košarkaško prvenstvo u Mađarskoj i Rumuniji: Srbija 1, Crna Gora 7, Hrvatska 12; u timu prvenstva Ana Dabović (MVP) i Sonja Petrović.
  • 29. 7. - UN procjenjuje da na Zemlji živi 7,3 milijarde ljudi.[23]

Jul/Juli/Srpanj

  • 30. 6./1. 7. - Grčka nije platila 1,7 milijardi dolara MMF-u. Banke su zatvorene, bankomati daju najviše 60€.
  • jun/jul - Toplotni talas u zapadnoj Evropi obara neke rekorde u Španiji, Francuskoj i Engleskoj, širi se i na istok (u regiji najtoplije 7 - 8. 7., još jači vreli talas u drugoj polovini meseca).
  • 1. 7. - UN navodi da je Turska bila domaćin za 1.772.535 sirijskih izbjeglica, više nego ijedna druga država u svijetu.[24]
  • 4. 7. - Braća Zdravko i Zoran Mamić privedeni na slovenskoj granici jer su pod istragom USKOK-a. Terete ih da su Nogometnom klubu Dinamo nanijeli štetu od 15 miliona eura.[25]
  • 5. 7. - Na referendumu u Grčkoj odbijen predlog međunarodnih kreditora, ministar finansija Janis Varufakis dao ostavku sutradan kako bi olakšao pregovore.
  • 6. 7. - Srpskohrvatska Wikipedija ima 425.000 članaka, čime je postala najveća Wikipedija na području bivše Jugoslavije.
  • 8. 7. - Rusija stavila veto na predloženu rezoluciju o Srebrenici u SB UN.[26] Razne države članice UN-a (SAD, Britanija, Francuska, Španjolska, Malezija...) i nevladine udruge (Amnesty International[27]) osuđuju ruski veto. Na facebooku se pojavila stranica koja poziva sve Bošnjake na bojkot ruskih proizvoda.[28]
  • 8. 7. - Šangajska berza pala 6,8%, ili 30% od prošlog meseca, što izaziva intervenciju vlade (akcije bile porasle 150% u godini dana do juna).
  • 9. 7. - Kapetan Dragan stigao u Hrvatsku, odakle je izručen iz Australije.
Thumb
Pluton
  • 11. 7. - Dvadesetogodišnjica Srebrenice, bačeno kamenje na premijera Vučića, što je u Srbiji ocenjeno kao organizovani pokušaj ubistva.
  • 11. 7. - Sukob između Desnog sektora i policije u Mukačevu, u zakarpatskoj Ukrajini.
  • 13. 7. - U Briselu dogovoren treći bailout za Grčku vrednosti do 86 milijardi eura za tri godine, po cenu novih reformi (porezi, penzije, liberalizacija tržišta rada).
  • 14. 7. - Postignut dogovor o ograničenju iranskog nuklearnog programa u zamenu za ukidanje ekonomskih sankcija.
  • 14. 7. - Letjelica New Horizons proleće pored Plutona.
  • 20. 7. - Kuba i SAD obnovili diplomatske odnose, prekinute 1961.
  • 20. 7. - Bombaš "Islamske Države" ubio 32 levičarska aktivista u turskom distriktu Suruç.
  • srpanj - Toplinski val, požari na Pelješcu, Korčuli i u Hercegovini.
  • 23. 7. - Piranski zaljev: slovenski član arbitražnog suda u Haagu Jernej Sekolec podnio ostavku nakon otkrića da se, protivno pravilima, dogovarao sa slovenskom zastupnicom na istom sudu - Hrvatska odlučuje da istupi iz arbitraže.
  • 24. 7. - Turska započela Operaciju Šehit Jalčin, vazdušne udare protiv "Islamske Države" i Radničke partije Kurdistana.
  • 28. 7. - Loto afera u Srbiji: broj ispisan na ekranu pola minuta pre nego što je izašao iz bubnja.
  • 28. 7. - Iako je zanijekala da su ona ili vojnici Nove Rusije imali ikakve veze sa obaranjem aviona, Rusija je bila jedina država koja je glasovala protiv i uložila veto prilikom glasovanja u Vijeću sigurnosti UN-a o osnivanju međunarodnog tribunala koji bi sudio osobama odgovornim za obaranje aviona Malaysian Airlines leta 17 na istoku Ukrajine. Malezijski ministar Liow Tiong Lai je izrazio razočaranje zbog ovakve ruske odluke.[29]
  • 29. 7. - Malaysia Airlines let 370: na Réunionu pronađen deo krila, skoro 17 meseci posle nestanka aviona.
  • 30. 7. - Libija: Vijeće šure mudžahedina iz Derne protjeralo nakon dvomjesečne bitke posljednje borce IDIŠ iz grada.

Avgust/August/Kolovoz

  • 3. 8. - Skupština Kosova usvojila ustavne amandmane i zakone potrebne za formiranje Specijalnog suda.
  • 4. 8. - Dvadesetogodišnjica "Oluje": u Zagrebu vojni mimohod, u Sremskoj Rači ceremonija sećanja i parastos žrtvama.
  • 5. 8. - Prvi Dan sećanja u Srbiji i Republici Srpskoj, dan žalosti, u Srbiji sirene i crkvena zvona u podne. Na Kninskoj tvrđavi otkriven spomenik Franji Tuđmanu i otvoren Muzej Oluje.
  • 6. 8. - Novi Suecki kanal: zvanično otvaranje dodatnog kanala-obilaznice dužine 35 km.
Thumb
Đevđelijska železnička stanica, usputna stanica migranata/izbeglica
Thumb
Izbeglice ispred budimpeštanske stanice Keleti
  • 13. 8. - Pobuna u libijskom gradu Sirt pošto građani žele izbaciti "Islamske države" iz tog područja - brutalno ugušena, pošto su snage ISIL-a bombardirale naselje i suzbile otpor.[30]
  • 16. 8. - Visoki povjerenik za ljudska prava UN-a objavljuje jedanaesti izvještaj o stanju u Ukrajini: usprkos smirivanju situacije nakon primirja u Minsku, zabilježeno je 165 smrti civila i 410 ranjenih civila od 15.2. do 15.8. u raznim okršajima na istoku države. Isto tako je navedeno da je nepriznata Donjecka narodna republika počela uvoditi putovnice na teritoriju pod svojom kontrolom.[31]
  • 17. 8. - Izmjena gradskog statuta Vukovara: na gradskim javnim ustanovama, ulicama i trgovima više nisu predviđeni natpisi na ćirilićnom pismu.
  • 17. 8. - Bombaški napad u Bangkoku, 25 mrtvih.
  • 19. 8. - Laibach nastupio u Pyongyangu.
  • 20. 8. - U Makedoniji proglašeno krizno stanje na južnoj i severnoj granici, narednih dana konfrontacija policije i izbeglica.
  • 20. 8. - Grčki premijer Alexis Tsipras dao ostavku usled pobune u svojoj partiji.
  • 22 - 30. 8. - U Pekingu održano Svetsko prvenstvo u atletici. Prvi put se pojavio predstavnik Kosova. Najviše medalja za Keniju (16), tri zlata za Usaina Bolta. Sandra Perković i Blanka Vlašić (CRO) srebro, Amel Tuka (BiH) i Ivana Španović (SRB) bronza.
  • 24. 8. - "Crni ponedeljak": Šangajska berza pala 8,5%, što povlači gubitke širom sveta; nafta (US Crude) pala ispod 40 dolara, prvi put od 2009. (američki gubici nadoknađeni do kraja sedmice).
  • 25. 8. - U Briselu postignuta četiri sporazuma, o Zajednici srpskih opština, energetici, telekomunikacijama i mostu na Ibru.
  • 26. 8. - Bivši kolega ubio u živom programu TV-reporterku i snimatelja u Virdžiniji.
  • 27. 8. - U Austriji pronađena hladnjača sa leševima preko 70 migranata; dva čamca potonula pored Libije, možda stotine mrtvih.

Septembar/Rujan

Thumb
Angela Merkel
  • 5. 9. - Austrija i Nemačka otvorile vrata izbeglicama nakon pat-pozicije u Budimpešti i polaska pešice prema granici. Njemačka izjavila da su sve izbjeglice iz Sirije dobrodošle i da im izdaje azil.[32]
  • 5 - 20. 9. - FIBA EuroBasket 2015 u Hrvatskoj, Francuskoj, Njemačkoj i Letoniji: Španija 1, Srbija 4, Hrvatska dijeli 9, BiH dijeli 21.
  • 9. 9. - Elizabeta II postaje najduže vladajući britanski monarh (vlada od 6. februara 1952).
  • 10. 9. - Objavljeno otkriće izumrle homininske vrste Homo naledi.
  • 11. 9. - Kran se srušio na Veliku džamiju u Meki, 111 mrtvih.
  • 12. 9. - Levičar Jeremy Corbyn izabran za lidera britanskih laburista.
  • 12. 9. - Donesena odluka o formiranju Zajednice albanskih opština na jugu Srbije (Preševo, Bujanovac, Medveđa).
  • 13/14. 9. - Novak Đoković osvojio US Open - deseta grand slam titula, prešao 16.000 poena na ATP listi.
  • 14. 9. - Opservatorija LIGO registrovala gravitacioni talas (objavljeno sledećeg februara).
    • Rat u Siriji: Assadova vlada kontrolira 30% teritorija, ali preko polovice stanovništva (12 od 18 milijuna Sirijaca koje je još ostalo u zemlji); ISIL kontrolira 45% teritorija ali samo 2,5 milijuna stanovništva, dok preostalih 25% teritorija kontroliraju sirijski pobunjenici.[33]
Thumb
Šangajski toranj (632 m, 128 s/k.)
  • 15. 9. - U Mađarskoj pooštreni zakoni o nelegalnom ulasku u zemlju, granica sa Srbijom zatvorena podizanjem ograde; u međuvremenu nekoliko zemalja Šengenskog područja uvelo granične kontrole.
  • 15. 9. - Premijer Aleksandar Vučić razgovarao u SAD sa potpredsednikom Džozefom Bajdenom.
  • 15. 9. - Umjereno jak potres u Zagrebu.
  • 16. 9. - Sukob na graničnom prelazu Horgoš 2, mađarska policija upotrebila suzavac i vodeni top.
  • 17/18. 9. - Zbog velike navale izbjeglica, Hrvatska zatvorila granicu sa Srbijom, ali oni i dalje ulaze.
  • 18. 9. - Volkswagenov skandal u SAD: softver je samo tokom testova uključivao sve kontrole emisije azotnih oksida, inače bi ih gasio radi bolje snage i potrošnje.
  • 20. 9. - Belgrade Pride: Parada ponosa i Ponos trans osoba prošli bez incidenata.
  • 20. 9. - Vanredni izbori u Grčkoj: Syriza ostaje najveća stranka.
  • 21. 9. - Izbeglička kriza: hrvatske vlasti zatvorile za teretni saobraćaj jedini otvoreni prelaz Batrovci-Bajakovo, sutradan otvoren ali ga blokirale kamiondžije[34] (Hrvatska traži da Srbija šalje deo izbeglica prema Mađarskoj).
  • 24. 9. - Kontramere srpske vlade: zabrana ulaska hrvatske robe u Srbiju; u Hrvatsku zabranjen ulazak vozila sa srpskom registracijom (blokade ukinute sutradan).
  • 24. 9. - Stampedo na hadžiluku u Meki, zvanično preko 700 mrtvih.[35]
  • 27. 9. - Postavljanjem kamena temeljca za dve stambene kule počinje gradnja projekta Beograd na vodi.
  • 27. 9. - U Podgorici počinje protest Demokratskog fronta.
  • 28. 9. - NASA objavila da na Marsu ima tečne, slane, vode.
  • 28. 9. - Sastanak Obama - Putin na marginama zasedanja UN - razlike u stavu prema sirijskom predsedniku Asadu.
  • 28. 9. - Talibani zauzeli Kunduz na severu Afganistana - sasvim će se povući posle dvonedeljnih borbi.
  • 30. 9. - Sirijski građanski rat: Rusija započela vazdušne udare podržavajući predsednika Asada.

Oktobar/Listopad

Thumb
Ruski avion Su-34 u Siriji
  • 3. 10. - U vazdušnom udaru SAD u Kunduzu pogođena bolnica Lekara bez granica, 22 mrtvih.
  • 4. 10. - Završeno Evropsko prvenstvo u odbojci za žene u Holandiji i Belgiji: Rusija 1, Srbija 3, Hrvatska 10; Maja Ognjenović (SRB) najbolja seterka.
  • 5. 10. - U Atlanti dogovoreno Transpacifičko partnerstvo, trgovački sporazum SAD, Japana i još deset zemalja, ukupno 40% svetske ekonomije - slede ratifikacije (predsednik Donald Trump povlači SAD u januaru 2017).
  • 9. 10. - Na granici Pojasa Gaze i Izraela ubijeno šest palestinskih demonstranata; u toku je niz napada noževima na Zapadnoj obali i u Jerusalimu.
  • 10. 10. - Bombaški napad na mirovni miting u Ankari, oko 100 mrtvih.
  • 12. 10. - Neredi u Prištini nakon kratkog hapšenja poslanika Aljbina Kurtija zbog aktiviranja suzavca u Skupštini Kosova (protivi se Briselskim sporazumima).
  • 13. 10. - U rudniku kod Kaknja poginula četiri rudara (dan žalosti u FBiH 15. 10.).
  • 13. 10. - Izveštaj holandskog odbora: Malaysia Airlines let 17 je iznad Ukrajine oboren raketom zemlja-vazduh tipa Buk, koja se proizvodi u Rusiji.[36]
  • 17. 10. - Mađarska zatvorila za izbjeglice zelenu granicu sa Hrvatskom, preusmjeravaju se ka Sloveniji ("Plan C").
  • 19. 10. - Pobeda liberala u Kanadi, novi premijer Justin Trudeau.
  • 21. 10. - datum odigravanja radnje filma Povratak u budućnost 2
  • 24. 10. - Neredi na protestima Demokratskog fronta u Podgorici.
  • 25. 10. - Uvjerljiva pobjeda euroskeptične desne stranke Pravo i pravda u Poljskoj.
  • 26. 10. - WHO izjavljuje da prerađeno meso treba staviti u grupu 1 karcinogena a crveno meso u grupu 2A (verovatno karcinogeno)[37].
Thumb
Putanja Kogalymavia let 9268

Novembar/Studeni

Thumb
Božo Petrov, predsjednik stranke Most nezavisnih lista
  • 1. 11. - Vanredni izbori u Turskoj: Stranka pravde i razvoja neočekivano povratila apsolutnu većinu.
  • 4. 11. - Prva zajednička sednica vlada Bosne i Hercegovine i Srbije u Sarajevu, potpisana četiri sporazuma (nestale osobe, očuvanje mosta u Višegradu, telekomunikacije, zaštita okoliša).
  • 5. 11. - Mihail Lesin, ruski tajkun koji je raskinuo sa Putinovom vladom i otišao živjeti u SAD, pronađen ubijen pod nepoznatim okolnostima.[39]
  • 7. 11. - U Singapuru se prvi put sastali šefovi država NR Kine i Tajvana (Republike Kine).
  • 8. 11. - Hrvatska Parlamentarni izbori u Hrvatskoj: Domoljubna koalicija 59 mandata (+15), Hrvatska raste 59 (-14), Most 19 itd.[40] Prvi put u modernoj Hrvatskoj pojavila se pat pozicija, pošto i SDP-ova i HDZ-ova koalicija imaju po 59 mandata, dok je za sastavljanje vlade u saboru potrebno imati 75. Stoga Most narednih pet tjedana započinje maratonske pregovore kako bi pokušao sastaviti vladu.
  • 8. 11. - U Sabrati, Libija, oteto dvoje službenika srpske ambasade.
  • 8. 11. - Izbori u Burmi, najotvoreniji od 1990. - pobeda opozicione Nacionalne lige za demokratiju.
  • 9. 11. - Kosovu je nedostajalo tri glasa za prijem u UNESCO, čemu se Srbija veoma protivila.
  • 10. 11. - Ustavni sud Kosova privremeno suspendovao formiranje Zajednice srpskih opština.
  • 11. 11. - Investiciona-razvojna konferencija u Srebrenici, vlada Srbije donosi donaciju.
  • 11. 11. - Slovenska vojska počinje postavljanje žice na granici sa Hrvatskom.
  • 12. 11. - Napad ISIL-a u šiitskom delu Bejruta, dvojica bombaša-samoubica ubila najmanje 37 ljudi.[41]
  • 12. - 13. 11. - Operacija Gnev Meleka Tausa: kurdske snage oslobodile Sindžar u Iraku od "Islamske države".
  • 13. 11. - Bombaši i strelci ISIL-a izveli niz napada u Parizu,[42] najmanje 128 mrtvih. Osumnjičeni za planiranje Abdelhamid Abaaoud ubijen u raciji 18. novembra.
  • 13. 11. - Ruska atletska federacija suspendovana sa međunarodnih takmičenja zbog optužbi za doping.
  • 18. 11. - U napadu člana vehabijskog pokreta u Sarajevu ubijena su dva vojnika Oružanih snaga BiH.[43]
  • 20. 11. - Grupa u savezu sa Al-Kaidom upala u elitni hotel u Bamakou, Mali - najmanje 19 mrtvih.[44]
  • 21. 11. - U Beogradu fizički napadnuta Miroslava Milenović, članica Saveta za borbu protiv korupcije.
  • 22. 11. - Nakon napada na dalekovod, cijeli Krim je ostao bez električne energije, pošto većinu struje i vode i dalje dobiva preko kopnene Ukrajine. Ruska vlada proglašava vanredno stanje. Sumnja se na čin sabotaže ukrajinskih ili tatarskih skupina.[46]
  • 24. 11. - Turska oborila ruski avion Su-24 na granici sa Sirijom, turkmenski pobunjenici ubili jednog od dvojice pilota i jednog spasioca.[47]
  • 25. 11. - Potpredsjednik SAD-a Joe Biden posjetio je Zagreb i prisustvovao skupu čelnika država jugoistočne Europe Brdo-Brijuni.[48]
  • 26. 11. - Ustavni sud Bosne i Hercegovine ocijenio je neustavnim dio Zakona o praznicima Republike Srpske, tj. Dan Republike Srpske.
  • 28. 11. - Makedonska vojska počinje postavljanje žice na grčkoj granici, već nekoliko dana dozvoljen prolaz samo izbeglicama iz Sirije, Iraka i Afganistana - ostali protestuju.
  • novembar - Sukob između beogradskih tabloida "Kurir" i "Informer", tvrdnje da se sprema državni udar[49].

Decembar/Prosinac

Thumb
Vozilo napadača iz San Bernardina
  • 1. 12. - UNICEF navodi da je tijekom godine preko mora u Grčku stiglo 730.000 migranata (61% iz Sirije, 22% iz Afganistana, 7% iz Iraka, 3% iz Pakistana i dr.) te dodatnih 143.000 u Italiju (29% iz Eritreje, 13% iz Sirije, 11% iz Egipta, 9% iz Somalije, 7% iz Nigerije).[50]
  • 2. 12. - Crna Gora dobila pozivnicu za NATO.
  • 2. 12. - Pucnjava u San Bernardino, California, bračni par inspirisan "Islamskom državom" ubio 14 ljudi na zabavi.
  • 3 - 4. 12. - Sastanak Ministarskog saveta OEBS u Beogradu.
  • 6. 12. - Parlamentarni izbori u Venecueli, opozicija osvaja dvotrećinsku većinu.
  • 6/7. 12. - U Goraždevcu na Kosovu pucano na imovinu Srba, oštećen spomenik Srbima žrtvama poslednjeg rata.[51]
  • 7. 12. - Premijer Vučić izjavio da je ministar odbrane Srbije Bratislav Gašić smenjen zbog neumesne šale na račun novinarke.
    • Cijena nafte spala na 35$ po barelu.[52]
    • Japanska sonda Akatsuki ulazi u orbitu Venere.[53]
    • Pretendent za republikanskog predsedničkog kandidata Donald Trump izaziva buru zahtevom za zabranu ulaska muslimana u SAD.
  • 9. 12. - Visoki povjerenik za ljudska prava UN-a objavio dvanaesti izvještaj o stanju u Ukrajini. Prema ažuriranim podacima, poginulo najmanje 9.098, a ranjeno 20.732 osoba. Navodi da situacija ostaje "kritična" zbog priljeva municije, oružja i boraca iz Ruske Federacije u teritorije pod kontrolom proruskih pobunjenika na istoku Ukrajine. Evidentirana kršenja ljudskih prava u "Novorusiji", koje uključuju ubojstva, mučenje, nezakonito zatočavanje i prisilni rad, kršenje slobode govora i okupljanja. Zabilježen i imunitet ukrajinskih snaga, koje su isto kršila ljudska prava (mučenje, nezakoniti nestanci osoba). Ponovno potvrđeno ograničavanja prava na Krimu nametnuto od Ruske Federacije.[54]
Thumb
Konferencija Ujedinjenih nacija o klimatskim promjenama u Parizu, 2015.
Thumb
Star Wars: The Force Awakens
  • 14. 12. - Premijera filma Star Wars: The Force Awakens, nastavka Povratka Džedaja". S budžetom od 447 miliona dolara najskuplji film ikada, za 12 dana je zaradio milijardu dolara, na kraju 2,07 milijardi.
  • 15. 12. - umjesto očekivane konačne presude, žalbeno vijeće MKSJ-a vratilo predmet Jovica Stanišić i Franko Simatović na kompletno ponovno suđenje zbog grešaka u prvostupanjskoj presudi.[60]
  • 16. 12. - Kamatna stopa u SAD podignuta sa opsega 0% - 0.25% na 0.25% - 0.5%, što je prvo povećanje od 2006.
  • 17. 12. - Crnogorski političar Svetozar Marović uhapšen pod sumnjom za učešće u budvanskim aferama.
  • 18. 12. - UN procjenjuje da je tijekom godine bilo gotovo 60 milijuna izbjeglica ili raseljenih diljem svijeta, što je najveći masovni egzodus u historiji. Izdvaja Libanon, koji se skrbio za najviše izbjeglica u odnosu na broj stanovništva: 209 izbjeglica na svakih 1.000 stanovnika.[62]
    • VS UN-a donosi rezoluciju kojom poziva na primirje i pregovore u ratu u Siriji. Međutim, primirje se ne odnosi i na ISIL.[63]
    • Alpe Adria Green (AAG), međunarodno društvo za zaštitu životne sredine i zaštitu prirode, podnijelo je optužnicu protiv Vlade Republike Slovenije zbog postavljanja žilet-žice od koje stradavaju životinje.[64]
  • 19. 12. - veliki prosvjed na hrvatskoj i slovenskoj strani Istre protiv žilet-žica na granici.
  • 20. 12. - Generalni izbori u Španiji: vladajući narodnjaci izgubili većinu, značajan rezultat novih partija Podemos i Ciudadanos ("Građani").
  • 20. 12. - Referendum u Sloveniji: 63,5% protiv istospolnih brakova, uz dovoljan odziv od 36%.
  • 20. 12. - Iz južnog Libanona ispaljene tri rakete na sjever Izraela (jedna pala u more). Izrael uzvratio ispaljivanjem osam hitaca iz minobacača.[66]
  • 21. 12. - UNESCO osuđuje ubijanje sirijskog novinara Ahmada Mohameda al-Mousa u Idlibu, koji je izvještavao o zločinima ISIL-a.[67]
  • 22. 12. - Policijska akcija "Rez" u Sarajevu, uhapšeno 11 osoba dovedenih u vezu sa "Islamskom Državom".
  • 23. 12. - Mandatar nove hrvatske vlade je privrednik Tihomir Orešković, kandidat Mosta i Domoljubne koalicije.
  • 23. 12. - Ustavni sud Kosova utvrdio da principi o Zajednici srpskih opština nisu u potpunosti usaglašeni sa Ustavom Kosova, ali da bi se mogli uskladiti zakonskim aktom Vlade Kosova i statutom - Skupština Kosova je narednih osam meseci u blokadi, uz opozicione proteste sa suzavcem.
    • Amnesty International objavljuje izvještaj u kojem navodi da je "od ruskog bombardiranja poginulo najmanje 200 civila između septembra i novembra u Siriji", izdvajajući osoobito napad na krcatu tržnicu u centru Arihe u Idlebu, u kojoj je poginulo 49 civila, kao i "upotrebu zabranjenih kasetnih bombi", što možda tvori ratni zločin.[70] Izvještaj je izdan par dana nakon što su američki dužnosnici uputili identične optužbe na račun Rusije,[71] pozivajući se na jednočlani Sirijski opservatorij za ljudska prava iz UK.[72] Službena Moskva odbacila je optužbe kao "neosnovane i apsurdne" navodeći da se temelje na "klišejima i obmanama",[71] poručivši pritom da "podjednako ciljaju i antizapadne i prozapadne teroriste".[72]
  • 24. 12. - U Kantonu Sarajevo obustavljena nastava zbog zagađenosti zraka[73]; zagađenje je i u Tuzli, Zenici i Kaknju.
  • 26. 12. - Akcija "Rezač" u Srbiji: uhapšeno 79 osoba osumnjičenih za korupciju u 20 različitih slučajeva, među kojima i bivši ministar poljoprivrede Slobodan Milosavljević.
  • 28. 12. - Akademik Željko Reiner izabran za predsjednika Hrvatskog sabora.
  • 28. 12. - Iračka vlada objavila da je povratila Ramadi od "Islamske Države".
  • 29. 12. - UN objavljuje kraj prijenosa virusa ebole u Gvineji.[74]
  • decembar - Poplave na severu Engleske (oluje Desmond, Eva i Frank); u Paragvaju i susednim zemljama najgore poplave za 50 godina; tornadi i mećave u Teksasu i poplave na Srednjem Zapadu SAD. Očekuje se da El Niño 2015-16 bude jak[75].

Kroz godinu

  • U Evropu stiglo preko milion migranata i izbeglica.[76]
  • UN navodi da je 2015. bila najtoplija zabilježena godina u povijesti, da je 98,6 milijuna ljudi bilo zahvaćeno prirodnim katastrofama, od čega su one izazvane klimom činile 92% tih događaja, a za koje je poglavito kriv "El Niño fenomen".[77]
  • U Njemačkoj se samo tokom 2015. uselilo 50.628 državljana Hrvatske (oko 1,2% ukupnog stanovništva RH).[78]
Remove ads

Godišnjice/obljetnice

Remove ads

Fikcija

Glavni članak: 2015. na filmu

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 2015.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 2015.

Januar/Siječanj

Februar/Veljača

Mart/Ožujak

April/Travanj

Maj/Svibanj

Jun/Juni/Lipanj

Jul/Juli/Srpanj

Avgust/August/Kolovoz

Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad

Novembar/Studeni

Decembar/Prosinac

  • 2. 12. - Srboljub Srba Milin, glumac (* 1941)
  • 2. 12. - Ferenc Juhász, pesnik (* 1928)
  • 7. 12. - Momčilo Grubač, bivši predsednik saveznog Ustavnog suda (* 1940)
  • 15. 12. - Licio Gelli, italijanski finansijer, mason, političar (* 1919)
  • 19. 12. - Kurt Masur, dirigent (* 1927)
  • 21. 12. - Dejan Brđović, odbojkaš, trener (* 1966)
  • 21. 12. - Trever C. Aders, računarski analitičar (* 1967)
  • 28. 12. - Lemmy Kilmister, frontmen Motörhead-a (* 1945)
  • 28. 12. - Guru Josh, britanski muzičar (* 1964)
  • 28. 12. - Ian Murdock, programer, osnivač projekta Debian (* 1973)
  • 31. 12. - Natalie Cole, pevačica (* 1950)
Remove ads

Nobelove nagrade

Remove ads

Važniji pokretni dani

U judaizmu i islamu dan se računa od zalaska Sunca, tako da i navedeni važni dani počinju od sumraka prethodnog dana. Datum muslimanskih praznika se može razlikovati po zemljama.

Više informacija Datum, Praznik/Blagdan ...
Remove ads

Reference

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads