Залатая пальмавая галіна

«Залата́я па́льмавая галі́на» (фр.: Palme d'Or) — галоўная ўзнагарода Канскага кінафестывалю. З’яўляецца адной з найбольш прэстыжных узнагарод у сферы кіно^[1].

Залатая пальмавая галіна
фр.: Palme d'Or
Арыгінальная назва	фр.: Palme d'Or
Краіна	Францыя
Тып	Cannes Film Festival Awards[d]
Дата заснавання	1939
Першае	1939
Сайт	festival-cannes.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сваю сучасную назву атрымала ў 1955 годзе. З 1946 па 1954 год найвышэйшай узнагародай фестывалю было «Гран-пры» (фр.: Grand Prix — вялікі прыз)^[1].

За ўсю гісторыю кінафестывалю ніводзен кінарэжысёр не атрымліваў гэтую ўзнагароду тройчы. Дзвюма «Залатымі пальмавымі галінамі» былі ўзнагароджаны Фрэнсіс Форд Копала (1974, 1979), Сёхэй Імамура (1983, 1997), Эмір Кустурыца (1985, 1995), Біле Аўгуст^[en] (1988, 1992), браты Жан-П’ер і Люк Дардэны^[en] (1999, 2005), Міхаэль Ханэке (2009, 2012), Кен Лоўч (2006, 2016), Рубен Эстлунд (2017, 2022)^[2].

Гісторыя

Да 1954 года ўключна ў якасці галоўнай узнагароды Канскага кінафестывалю ўручалася «Гран-пры». Матэрыяльна прыз уяўляў сабой твор якога-небудзь сучаснага мастака моды (кожны год прыз быў новы). У 1954 годзе рада дырэктараў фэстывалю прыняла рашэнне ўвесці адмысловы прыз. Было запрошана некалькі ювеліраў для стварэння прыза ў выглядзе пальмавай галіны (пальмавая галіна выяўлена на гербе Кан); пераможцам стала Люсьен Лазон.

З 1964 па 1974 год з-за праблем з аўтарскім правам на прыз часова было адноўлена ўручэнне «Гран-пры» ў якасці галоўнай узнагароды. З 1975 года ўручаецца новы прыз, які таксама выкананы ў выглядзе пальмавай галіны. Спачатку ён знаходзіўся ў чырвоным саф’янавым футляры; у 1984 годзе быў змешчаны на пірамідальны пастамент; у 1992 годзе – на пастамент у выглядзе аграненага хрусталю. З 1997 года галіна змяшчаецца ў футляр з сіняга саф’яну разам з суцэльным кавалкам аграненага хрусталю (з 2022 года — ружовага кварца). Сама галіна выканана з 24-каратнага золата масай 118 грам.

Лаўрэаты

Год	Фільм	Рэжысёр	Спасылкі
З 1939 па 1954 год прэмія насіла назву «Гран-пры міжнароднага кінафестывалю»
1939	«Юніян Пасіфік[en]»	Сесіл Блаўнт Дэміль
1940—1945	Фестываль не праводзіўся па прычыне Другой сусветнай вайны.		[3]
1946	«Вялікі пералом[en]»	Фрыдрых Эрмлер
	«Людзі без крылаў[en]»	Францішак Чап[en]
	«Апошні шанс[en]»	Леапольд Ліндтберг[en]
	«Цкаванне[en]»	Альф Шоберг[en]
	«Марыя Кандзеларыя[en]»	Эміліа Фернандэс
	«Рым — адкрыты горад»	Раберта Раселіні
	«Горад у даліне[en]»	Чэтан Ананд[en]
	«Кароткая сустрэча[en]»	Дэвід Лін
	«Пастаральная сімфонія[en]»	Жан Дэлануа
	«Згублены ўікэнд[en]»	Білі Уайлдэр
	«Чырвоныя лугі[en]»	Бодыль Іпсен[en], Лаў Лаўрытцэн[en]
1947	«Вар’яцтвы Зігфілда[en]» (Гран-пры — Найлепшая музычная камедыя)	Вінсент Мінелі
	«Антуан і Антуанета» (Гран-пры — Найлепшы псіхалагічны або любоўны фільм)	Жак Бекер
	«Дамба» (Гран-пры — Найлепшы дызайн анімацыі)	Бен Шарпстын[en]
	«Перакрыжаваны агонь[en]» (Гран-пры — Найлепшы сацыяльны фільм)	Эдвард Дмітрык[en]
	«Праклятыя[en]» (Гран-пры — Найлепшы прыгодніцкі або крымінальны фільм)	Рэнэ Клеман
1948	Фестываль не праводзіўся з-за праблем з бюджэтам.		[4]
1949	«Трэці чалавек»	Кэрал Рыд
1950	Фестываль не праводзіўся з-за праблем з бюджэтам.		[4]
1951	«Фрэкен Юлія[en]»	Альф Шоберг[en]
	«Цуда ў Мілане[en]»	Віторыа дэ Сіка
1952	«Атэла[en]»	Орсан Уэлс
	«Два грошы надзеі[en]»	Рэната Кастэлані[en]
1953	«Плата за страх[en]»	Анры-Жорж Клузо
1954	«Брамы пекла[en]»	Тэйноскэ Кінугаса[en]
З 1955 па 1963 год прэмія насіла назву «Залатая пальмавая галіна»
1955	«Марці[en]»	Дэлберт Ман	[5]
1956	«Свет маўчання»	Жак-Іў Кусто, Луі Маль	[5]
1957	«Сяброўскае ўгаворванне[en]»	Уільям Уайлер	[5]
1958	«Ляцяць жураўлі[en]»	Міхаіл Калатозаў	[5]
1959	«Чорны Арфей[en]»	Марсель Камю[en]	[5]
1960	«Салодкае жыццё»	Федэрыка Феліні	[6]
1961	«Такая доўгая адсутнасць[en]»	Анры Кальпі[en]	[6]
	«Вірыдыяна[en]»	Луіс Буньюэль
1962	«Выканаўца зароку[en]»	Анселма Дуартэ[en]	[6]
1963	«Леапард»	Лукіна Вісконці	[6]
З 1964 па 1974 год прэмія насіла назву «Гран-пры Міжнароднага кінафестывалю»
1964	«Шэрбурскія парасоны[en]»	Жак Дэмі	[6]
1965	«Спрыт… і як яго набыць[en]»	Рычард Лестэр[en]	[6]
1966	«Мужчына і жанчына[en]»	Клод Лелуш	[6]
	«Дамы і спадары[en]»	П’етра Джэрмі
1967	«Фотапавелічэнне[en]»	Мікеланджэла Антаніёні	[6]
1968	Фестываль быў перарваны ў знак салідарнасці з пратэстным рухам студэнтаў і рабочых «Май 1968[en]».		[4]
1969	«Калі....[en]»	Ліндсей Андэрсан[en]	[6]
1970	«МЭШ»	Роберт Олтмен	[7]
1971	«Пасрэднік[en]»	Джозеф Лоўзі[en]	[7]
1972	«Працоўны клас ідзе ў рай[en]»	Эліа Петры	[7]
	«Справа Матэі[en]»	Франчэска Розі[en]
1973	«Наёмны працаўнік[en]»	Алан Брыджэс[en]	[7]
	«Пудзіла[en]»	Джэры Шацберг[en]
1974	«Размова[en]»	Фрэнсіс Форд Копала	[7]
З 1975 года прэмія носіць назву «Залатая пальмавая галіна»
1975	«Хроніка вогненных гадоў[en]»	Махамед Лахдар-Хаміна[en]	[7]
1976	«Таксіст[en]»	Марцін Скарсэзэ	[7]
1977	«Бацька-гаспадар[en]»	Браты Тавіяні[en]	[7]
1978	«Дрэва для чаравікаў[en]»	Эрмана Ольмі[en]	[7]
1979	«Апакаліпсіс сёння»	Фрэнсіс Форд Копала	[7]
	«Бляшаны барабан[en]»	Фолькер Шлёндорф
1980	«Увесь гэты джаз[en]»	Боб Фос	[8]
	«Цень воіна[en]»	Акіра Курасава
1981	«Чалавек з жалеза»	Анджэй Вайда	[8]
1982	«Зніклы без вестак[en]»	Коста-Гаўрас[en]	[8]
	«Дарога[en]»	Шэрыф Гёрэн[en], Йылмаз Гюней[en]
1983	«Легенда пра Нараяму[en]»	Сёхэй Імамура	[8]
1984	«Парыж, Тэхас»	Вім Вендэрс	[8]
1985	«Тата ў камандзіроўцы[en]»	Эмір Кустурыца	[8]
1986	«Місія»	Ралан Жафэ	[8]
1987	«Пад сонцам Сатаны»	Марыс Піяла	[8]
1988	«Пеле Заваёўнік»	Біле Аўгуст[en]	[8]
1989	«Секс, хлусня і відэа[en]»	Стывен Содэрберг	[8]
1990	«Дзікія сэрцам[en]»	Дэвід Лінч	[9]
1991	«Бартан Фінк[en]»	Браты Коэн	[9]
1992	«Добрыя намеры[en]»	Біле Аўгуст[en]	[9]
1993	«Бывай, мая наложніца[en]»	Чэнь Кайгэ[en]	[9]
	«Піяніна»	Джэйн Кэмпіён
1994	«Крымінальнае чытво»	Квенцін Таранціна	[9]
1995	«Андэграўнд[en]»	Эмір Кустурыца	[9]
1996	«Таямніцы і хлусня[en]»	Майк Лі	[9]
1997	«Смак вішні[en]»	Абас Кіярастамі	[9]
	«Вугор[en]»	Сёхэй Імамура
1998	«Вечнасць і адзін дзень[en]»	Тэадорас Ангелопулас	[9]
1999	«Разета[en]»	Жан-П’ер і Люк Дардэны[en]	[9]
2000	«Танцорка ў цемры»	Ларс фон Трыер	[10]
2001	«Пакой сына[en]»	Нані Марэці	[10]
2002	«Піяніст»	Раман Паланскі	[10]
2003	«Слон[en]»	Гас Ван Сент	[10]
2004	«Фарэнгейт 9/11?!»	Майкл Мур?!	[10]
2005	«Дзіця[en]»	Жан-П’ер і Люк Дардэны[en]	[10]
2006	«Вецер, што калыша ячмень»	Кен Лоўч	[10]
2007	«4 месяцы, 3 тыдні і 2 дні»	Крысціян Мунджыў	[10]
2008	«Між сцен[en]»	Ларан Кантэ[en]	[10]
2009	«Белая стужка»	Міхаэль Ханэке	[10]
2010	«Дзядзька Бунмі, які памятае свае мінулыя жыцці[en]»	Апічатпонг Вірасетакул[en]	[11]
2011	«Дрэва жыцця»	Тэрэнс Малік	[11]
2012	«Каханне»	Міхаэль Ханэке	[11]
2013	«Жыццё Адэль[en]»	Абдэлатыф Кешыш[en]	[11]
2014	«Зімняя спячка»	Нуры Більге Джэйлан	[11]
2015	«Дыпан»	Жак Адзіяр	[11]
2016	«Я, Дэніэл Блэйк[en]»	Кен Лоўч	[11]
2017	«Квадрат»	Рубен Эстлунд	[11]
2018	«Крамныя зладзеі»	Хірокадзу Корээда	[11]
2019	«Паразіты»	Пон Джун Хо	[11]
2020	Фестываль не праводзіўся з-за пандэміі COVID-19.		[12]
2021	«Тытан»	Жулія Дзюкурно
2022	«Трыкутнік смутку»	Рубен Эстлунд
2023	«Анатомія падзення»	Жусцін Трые
2024	«Анора»	Шон Бэйкер	[13]
2025	«Чыстая выпадковасць[en]»	Джафар Панахі	[14]

Шматразовыя лаўрэаты

За ўсю гісторыю кінафестывалю ніводзен рэжысёр не ўдастайваўся «Залатой пальмавай галіны» тройчы. Два разы ўзнагароду атрымлівалі наступныя рэжысёры:

• Альф Шоберг^[en] (1946, 1951)
• Фрэнсіс Форд Копала (1974, 1979)
• Біле Аўгуст^[en] (1988, 1992)
• Эмір Кустурыца (1985, 1995)
• Сёхэй Імамура (1983, 1997)
• Жан-П’ер і Люк Дардэны^[en] (1999, 2005)
• Міхаэль Ханэке (2009, 2012)
• Кен Лоўч (2006, 2016)
• Рубен Эстлунд (2017, 2022)