Родиум

Родиум (Rh, грчки - rhodium) — метал од VIIIB група. Има 34 изотопи чии атомски маси се наоѓаат измеѓу 94 и 112. Постојан е само изотопот 103 кој претставува 100% природен состав на изотоп на родиумот.^[4]

Родиум  (₄₅Rh)

Општи својства
Име и симбол	родиум (Rh)
Изглед	металик сребрено бела
Родиумот во периодниот систем
Co ↑ Rh ↓ Ir рутениум ← родиум → паладиум
Атомски број	45
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	102,90550(2)[1]
Категорија	преоден метал
Група и блок	група 9, d-блок
Периода	V периода
Електронска конфигурација	[Kr] 4d8 5s1
по обвивка	2, 8, 18, 16, 1
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	2.237 K ​(1.964 °C)
Точка на вриење	3.968 K ​(3.695 °C)
Густина близу с.т.	12,41 г/см3
кога е течен, при т.т.	10,7 г/см3
Топлина на топење	26,59 kJ/mol
Топлина на испарување	493 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	24,98 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 2.288 2.496 2.749 3.063 3.405 3.997
Атомски својства
Оксидациони степени	6, 5, 4, 3, 2, 1,[2] −1, −3 ​( амотеричен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 2,28
Енергии на јонизација	I: 719,7 kJ/mol II: 1.740 kJ/mol II: 2.997 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 134 пм
Ковалентен полупречник	142±7 пм
Спектрални линии на родиум
Разни податоци
Кристална структура	​страноцентрирана коцкеста (сцк)
Брзина на звукот тенка прачка	4.700 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	8,2 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост	150 W/(m·K)
Електрична отпорност	43,3 nΩ·m (при 0 °C)
Магнетно подредување	парамагнетно[3]
Модул на растегливост	380 GPa
Модул на смолкнување	150 GPa
Модул на збивливост	275 GPa
Поасонов сооднос	0,26
Мосова тврдост	6
Викерсова тврдост	1.100–8.000 MPa
Бринелова тврдост	980–1.350 MPa
CAS-број	7440-16-6
Историја
Откриен и првпат издвоен	Вилијам Хајд Воластон (1804)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на родиумот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 99Rh веш 16,1 д ε – 99Ru γ 0,089, 0,353, 0,528 – 101mRh веш 4,34 д ε – 101Ru ВК 0,157 101Rh γ 0,306, 0,545 – 101Rh веш 3,3 г ε – 101Ru γ 0,127, 0,198, 0,325 – 102mRh веш 2,9  ε – 102Ru γ 0,475, 0,631, 0,697, 1,046 – 102Rh веш 207 д ε – 102Ru β+ 0,826, 1,301 102Ru β− 1,151 102Pd γ 0,475, 0,628 – 103Rh 100 % – (СЦ) <15,462 105Rh веш 35,36 ч β− 0,247, 0,260, 0,566 105Pd γ 0,306, 0,318 –
Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани
преглед разговор уреди | наводи | Википодатоци

Родиум името го добил од грчкиот збор rhodon што значи роза. Откриен е во 1803 година од страна на W.H. Wollastona во Лондон.

Во Земјината кора е застапен во многу мали количини од 4 до 10 (анг. parts per million). Се добива од некои руди на бакар и никел во кои се наоѓа околу 0,1% родиум.^[5]

Некои од комплексните соединенија на родиум се отровни и најверојатно предизвикуваат рак.

Во чист облик тој е сјаен, сребреносив метал. Не реагира со вода, воздух и киселини, но реагира со бази. Во чист облик тој не се користи поради неговата доста висока цена. цената на родиумот е околу 6100 американски долари за 1 фина унца.^[6]