Хафниум

Хафниум (Hf, лат. hafnium) — метал од IVB група.^[3][4]. Името го добил според латинскиот назив на градот Копенхаген.

Хафниум  (₇₂Hf)

Спектрални линии на хафниумот (400–700 nm)
Општи својства
Име и симбол	хафниум (Hf)
Изглед	челично сива
Хафниумот во периодниот систем
Zr ↑ Hf ↓ Rf лутециум ← хафниум → тантал
Атомски број	72
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	178,49(2)[1]
Категорија	преоден метал
Група и блок	група 4, d-блок
Периода	VI периода
Електронска конфигурација	[Xe] 4f14 5d2 6s2
по обвивка	2, 8, 18, 32, 10, 2
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	2.506 K ​(2.233 °C)
Точка на вриење	4.876 K ​(4.603 °C)
Густина близу с.т.	13,31 г/см3
кога е течен, при т.т.	12 г/см3
Топлина на топење	27,2 kJ/mol
Топлина на испарување	648 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	25,73 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 2.689 2.954 3.277 3.679 4.194 4.876
Атомски својства
Оксидациони степени	4, 3, 2, 1, −2 ​(амфотерен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 1,3
Енергии на јонизација	I: 658,5 kJ/mol II: 1.440 kJ/mol II: 2.250 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 159 пм
Ковалентен полупречник	175±10 пм
Спектрални линии на хафниум
Разни податоци
Кристална структура	​шестаголна збиена (шаз)
Брзина на звукот тенка прачка	3.010 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	5,9 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост	23 W/(m·K)
Електрична отпорност	331 nΩ·m (при 20 °C)
Магнетно подредување	парамагнетно[2]
Модул на растегливост	78 GPa
Модул на смолкнување	30 GPa
Модул на збивливост	110 GPa
Поасонов сооднос	0,37
Мосова тврдост	5,5
Викерсова тврдост	1.520–2.060 MPa
Бринелова тврдост	1.450–2.100 MPa
CAS-број	7440-58-6
Историја
Наречен по	Според Хафнија. Латинското име за: Копенхаген, каде и бил откриен
Предвидел	Дмитри Менделеев (1869)
Откриен и првпат издвоен	Дирк Костер и Ѓерѓ де Хевеши (1922)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на хафниумот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 172Hf веш 1,87 г ε 0,350 172Lu 174Hf 0,162 % 2×1015 г α 2,495 170Yb 176Hf 5,206 % – (α) 2,2550 172Yb 177Hf 18,606 % – (α) 2,2449 173Yb 178Hf 27,297 % – (α) 2,0832 174Yb 178m2Hf веш 31 г ВК 2,446 178Hf 179Hf 13,629 % – (α) 1,8065 175Yb 180Hf 35,1 % – (α) 1,2828 176Yb 182Hf расеан 8,9×106 г β− 0,373 182Ta
Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани
преглед разговор уреди | наводи | Википодатоци

Хафниумот е застапен во Земјината кора во количини од 5,3 ppm (анг. parts per million).

Најважен минерал на хафниум е алвит (Hf,Th,Zr)SiO₄• x H₂O.

Хафниумот е откриен од страна на Ѓерѓ де Шевеши од Унгарија и Дирк Костер од Холандија. Откриен е во 1922 година.