Groep (periodiek systeem)

Een kolom in het periodiek systeem wordt een groep genoemd, net zoals een rij een periode wordt genoemd. De elementen uit eenzelfde groep delen een aantal gemeenschappelijke chemische eigenschappen, wat de reden is waarom Mendelejev ze in groepen heeft ingedeeld en wat later kwantummechanisch verklaard is.

IUPAC nummert de groepen van 1 tot en met 18 en stelt dat een groep genoemd kan worden naar het eerste element ervan: bijvoorbeeld de titaangroep (groep 4) en de boorgroep (groep 13). Enkele traditionele namen worden ook aanvaard door IUPAC: de alkalimetalen (groep 1), aardalkalimetalen (groep 2), pnictogenen (groep 15), chalcogenen (groep 16), halogenen (groep 17) en edelgassen (groep 18).^[1]

Waterstof wordt niet tot de groep van alkalimetalen gerekend omdat het niet de eigenschappen heeft van een metaal. In veel edities van het periodiek systeem bestaat de scandiumgroep uit Sc, Y, La en Ac hoewel er argumenten zijn om deze uit Sc, Y, Lu, Lr te laten bestaan. De 14 groepen in het f-blok hebben geen nummer. Soms worden de lanthanoïden en actinoïden alle tot groep 3 gerekend.

In een verouderde nummering vormden groepen 8–10 samen een groep, de ijzerplatinagroep. De term "ijzergroep" werd historisch ook gebruikt om het trio Fe, Co en Ni aan te duiden en "platinagroep-metalen (PGM)" wees op de verzameling Ru, Rh, Pd, Os, Ir, Pt. Deze namen wordt niet meer aanbevolen, men spreekt bij voorkeur over groep 8, 9 en 10 ofwel de ijzer-, kobalt- en nikkelgroep.

	Alkali- metalen	Aardalkali- metalen	Scandium- groep	Titaan- groep	Vanadium- groep	Chroom- groep	Mangaan- groep	IJzer- groep	Kobalt- groep	Nikkel- groep	Koper- groep	Zink- groep	Boor- groep	Koolstof- groep	Stikstof- groep	Zuurstof- groep	Halogenen	Edelgassen
	1 Ia																	18 0
1	1 H	2 IIa	Periodiek systeem										13 IIIa	14 IVa	15 Va	16 VIa	17 VIIa	2 He
2	3 Li	4 Be											5 B	6 C	7 N	8 O	9 F	10 Ne
3	11 Na	12 Mg	3 IIIb	4 IVb	5 Vb	6 VIb	7 VIIb	8 VIIIb	9 VIIIb	10 VIIIb	11 Ib	12 IIb	13 Al	14 Si	15 P	16 S	17 Cl	18 Ar
4	19 K	20 Ca	21 Sc	22 Ti	23 V	24 Cr	25 Mn	26 Fe	27 Co	28 Ni	29 Cu	30 Zn	31 Ga	32 Ge	33 As	34 Se	35 Br	36 Kr
5	37 Rb	38 Sr	39 Y	40 Zr	41 Nb	42 Mo	43 Tc	44 Ru	45 Rh	46 Pd	47 Ag	48 Cd	49 In	50 Sn	51 Sb	52 Te	53 I	54 Xe
6	55 Cs	56 Ba	↓	72 Hf	73 Ta	74 W	75 Re	76 Os	77 Ir	78 Pt	79 Au	80 Hg	81 Tl	82 Pb	83 Bi	84 Po	85 At	86 Rn
7	87 Fr	88 Ra	↓↓	104 Rf	105 Db	106 Sg	107 Bh	108 Hs	109 Mt	110 Ds	111 Rg	112 Cn	113 Nh	114 Fl	115 Mc	116 Lv	117 Ts	118 Og
Lanthanoïden			57 La	58 Ce	59 Pr	60 Nd	61 Pm	62 Sm	63 Eu	64 Gd	65 Tb	66 Dy	67 Ho	68 Er	69 Tm	70 Yb	71 Lu
Actinoïden			89 Ac	90 Th	91 Pa	92 U	93 Np	94 Pu	95 Am	96 Cm	97 Bk	98 Cf	99 Es	100 Fm	101 Md	102 No	103 Lr

Andere groeperingen binnen het periodiek systeem zijn:

• perioden
• blokken
• reeksen
• hoofdgroep

Bronnen, noten en/of referenties

1. Nomenclature of inorganic chemistry. IUPAC recommendations 2005. Royal Society of Chemistry Publishing/IUPAC, Cambridge, UK (2005). ISBN 978-0-85404-438-2.