Indium

Indium is een scheikundig element met symbool In en atoomnummer 49. Het is een zilvergrijs hoofdgroepmetaal.

Indium
1 18 1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He 2 Li Be B C N O F Ne 3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar 4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr 5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe 6 Cs Ba ↓ Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn 7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og   Lanthanoïden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Actinoïden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Algemeen
Naam	Indium
Symbool	In
Atoomnummer	49
Groep	Boorgroep
Periode	Periode 5
Blok	P-blok
Reeks	Hoofdgroepmetalen
Kleur	Zilvergrijs
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u)	114,818
Elektronenconfiguratie	[Kr]4d10 5s2 5p1
Oxidatietoestanden	+3
Elektronegativiteit (Pauling)	1,78
Atoomstraal (pm)	167
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	558,30
2e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	1820,67
3e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	2704,50
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3)	7310
Hardheid (Mohs)	1,2
Smeltpunt (K)	429
Kookpunt (K)	2353
Aggregatietoestand	Vast
Smeltwarmte (kJ·mol−1)	3,27
Verdampingswarmte (kJ·mol−1)	231,5
Kristalstructuur	Tet
Molair volume (m3·mol−1)	15,73·10−6
Geluidssnelheid (m·s−1)	1215
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1)	230
Elektrische weerstand (μΩ·cm)	8,37
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1)	81,6
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt, tenzij anders aangegeven
Portaal    Scheikunde

Ontdekking

Indium is in 1863 ontdekt door Ferdinand Reich en Theodore Richter terwijl zij met een spectrograaf in zinkertsen op zoek waren naar thallium. Vier jaar later was Richter in staat om het metaal te isoleren.

De naam indium is afkomstig van de indigolijn in het atoomspectrum van indium.^[1]

Toepassingen

De eerste grootschalige toepassing van indium was als deklaag voor lagers in zware vliegtuigmotoren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarna steeg de productie gestaag omdat het in smeltbare legeringen, soldeertin en de elektronica goed toepasbaar was. Vanaf de jaren 80 werd indium een belangrijk materiaal bij de productie van lcd-schermen. Andere toepassingen zijn:

• Legeringen met een laag smeltpunt. Legeringen van 24% indium en 76% gallium zijn vloeibaar bij kamertemperatuur.^[1]
• Grondstof voor fotogeleiders, leds, transistors, gelijkrichters en temperatuursafhankelijke weerstanden.
• Opgedampt op glas levert het spiegels die kwalitatief net zo goed zijn als die gemaakt met zilver, maar beter bestand tegen atmosferische corrosie.^[1]
• Als indiumoxide wordt indium gebruikt voor elektroluminescente panelen.
• Het radioactieve isotoop indium-111, met een halfwaardetijd van 2,8 dagen, wordt binnen de nucleaire geneeskunde toegepast als label voor scintigrafisch onderzoek naar het functioneren van diverse organen.

Opmerkelijke eigenschappen

Indium is een zeer zacht zilverachtig-wit metaal met een heldere glans. Wanneer het metaal wordt gebogen maakt het een karakteristiek hoog geluid; dit is te wijten aan de wrijving van de tetragonale indiumkorrels.^[1]

Verschijning

Indium is hoofdzakelijk een bijproduct van de zink-, ijzer-, lood- en koperwinning. De vraag naar indium wordt voornamelijk bepaald door de wereldwijde productie van lcd-schermen. Over de hoeveelheid indium in de aardkorst spreken verschillende bronnen elkaar tegen. China is het grootste indiumproducerende land ter wereld.

Isotopen

Zie Isotopen van indium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Stabielste isotopen
Iso	RA (%)	Halveringstijd	VV	VE (MeV)	VP
113In	4,29	stabiel met 64 neutronen
114In	syn	49,51 d	EV	1,642	114Cd
115In	95,71	4,41·1014 j	β−	1,627	115Sn

Van nature komen er op aarde twee isotopen voor: het stabiele ¹¹³In en het radioactieve ¹¹⁵In. Het eigenaardige daarbij is dat het radioactieve ¹¹⁵In daarvan het meest voorkomt (ruim 95%); het heeft een extreem lange halveringstijd van 4,41 × 10¹⁴ jaar. Er zijn ongeveer 38 isotopen van indium bekend waaronder ¹⁰³In.

Toxicologie en veiligheid

Indiumverbindingen worden beschouwd als zeer giftig. Verschillende onderzoeken wijzen op orgaanschade en geboortedefecten veroorzaakt door indium.^[2]