Iron Maiden
angielski zespół heavymetalowy / Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Iron Maiden?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Iron Maiden (wym. [ˌaɪən ˈmeɪdən][1]) – angielski zespół heavymetalowy pochodzący z Leyton w Londynie, założony 25 grudnia 1975 roku przez basistę i głównego kompozytora Steve’a Harrisa. Uważany jest za jeden z najwybitniejszych i najpopularniejszych zespołów w gatunku oraz jeden z najlepszych, a zarazem najbardziej wpływowych zespołów koncertowych w historii rocka[2][3][4][5]. Twórczość grupy stanowiła wzorzec dalszej ewolucji współczesnego metalu i heavy rocka[6][7].
 Od lewej u góry: Steve Harris, Dave Murray, Adrian Smith, Bruce Dickinson, Nicko McBrain i Janick Gers | |
| Rok założenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Gatunek | |
| Aktywność |
od 1975 |
| Wydawnictwo |
EMI, Capitol Records, Columbia Records, Sanctuary Records, CMC International, Epic, Parlophone, Universal Music Group, Eagle Vision, Legacy, BMG, Portrait, Warner |
| Skład | |
| Bruce Dickinson Janick Gers Steve Harris Nicko McBrain Dave Murray Adrian Smith | |
| Byli członkowie | |
| Blaze Bayley Clive Burr (nie żyje) Paul Cairns Paul Day Paul Di’Anno Dave Mac Ron Matthews Tony Moore Tony Parsons Terry Rance Doug Sampson Bob Sawyer Dennis Stratton Dave Sullivan Paul Todd Thunderstick Terry Wapram Dennis Wilcock | |
| Współpracownicy | |
| Martin Birch (nie żyje) Michael Kenney Rod Smallwood Kevin Shirley Andy Taylor | |
| Strona internetowa | |
Na przestrzeni ponad 40 lat światowej kariery, muzycy formacji zostali laureatami setek nagród muzycznych, włączając w to m.in. Grammy Awards i jej ekwiwalenty przyznawane w wielu krajach, Brit Awards 2009, Silver Clef Award, Top.HR Music Awards, Žebřík Music Awards, Public Choice International, Classic Rock Roll of Honours Awards, Metal Hammer Golden Gods Awards, Nordoff Robbins Award, Ivor Novello Awards – za wybitne osiągnięcia na arenie międzynarodowej i wkład w rozwój muzyki brytyjskiej oraz wiele innych[8]. W 2005 roku Iron Maiden zostali wprowadzeni do Hollywood Rock Walk of Fame[9] oraz Kerrang! Hall of Fame[10] zaś w 2011 roku do BPI Hall of Fame[11]. Muzycy zespołu zostali również włączeni do prestiżowej Metal Hall of Fame[12] i Rock in Rio Wall of Fame[13]. Iron Maiden są również częścią stałych ekspozycji w Rock and Roll Hall of Fame[14], British Music Experience[15] oraz Wacken Hall of Fame[16]. Maskotka grupy jest częścią ekspozycji Rock Legends Wax Museum zlokalizowanym w kanadyjskim Ontario[17][18]. Poszczególni muzycy formacji zostali uhonorowani nagrodami i wyróżnieniami państwowymi[19] oraz okolicznościowymi na wielu płaszczyznach aktywności[20][21]. W 2023 roku brytyjska Royal Mail uhonorowała Iron Maiden specjalnymi seriami znaczków pocztowych i pocztówek. Przedsięwzięcie stanowiło hołd dla roli formacji w kształtowaniu brytyjskiej muzyki rockowej oraz wyróżnieniało postać Eddiego, jako szeroko rozpoznawalnej poza granicami gatunku heavy metal. Wcześniej podobne kolekcje upamiętniały najbardziej legendarnych artystów jak The Beatles, David Bowie, Queen, Elton John, Paul McCartney, The Rolling Stones, Pink Floyd czy Cliff Richard. Iron Maiden jako pierwszych spośród wykonawców heavymetalowych spotkał ten zaszczyt, byli też piątym zespołem brytyjskim w historii, któremu przyznano prestiżowe wyróżnienie[22][23][24][25]. Zespół w toku kariery otrzymał ponad 600 "srebrnych", "złotych" oraz "platynowych" płyt[26][27].
Członkowie Iron Maiden uchodzą za przeciwników establishmentu – zwłaszcza w kontekście wpływu przedstawicieli opiniotwórczych instytucji show biznesu na kwestię wolności wypowiedzi i niezależności artystycznej. Zespół m.in. nie wyraził zainteresowania zarówno oficjalną nominacją ze strony gremium decydentów, jak i rezultatami głosowania fanów, którzy domagali się przyjęcia formacji do „Rock And Roll Hall Of Fame”[28]. Muzycy zrezygnowali również z uczestnictwa w ceremoniach rozdania statuetek nagrody Grammy, wielokrotnie krytykowali konserwatywne podejście do oceny twórczości artystycznej reprezentowane przez opiniotwórcze magazyny jak Rolling Stone czy decydentów stacji muzycznych w rodzaju MTV. Pomimo znikomego wsparcia promocyjnego ze strony mediów głównego nurtu[29], Iron Maiden pozostaje jedną z najbardziej utytułowanych oraz bezkompromisowych formacji heavymetalowych w historii rocka, jednocześnie odnosząc znaczący sukces komercyjny[30].
Według wielu źródeł sumaryczny nakład katalogowych albumów grupy szacowany jest na ponad 130 milionów sprzedanych egzemplarzy[31][32][33][34][35][36][37][38][39][40][41][42][43][44][45][46][47][48][49][50]. Wszystkie wydawnictwa audio-wizualne Iron Maiden sprzedały się na całym świecie w ponad 200 milionach kopii, wliczając w to wszelkiego rodzaju albumy, single, kasety VHS, płyty DVD, publikacje promocyjne oraz kompilacje nagrań[51][52][53][54][55][56][57]. Najsłynniejszy album formacji, stanowiący punkt zwrotny w historii heavy metalu The Number of the Beast, w ciągu 40 lat od premiery rozszedł się w niemal 20 milionach kopii[58][59][60][61][62][63][64][65][66][67][68][69][70][71][72]. Na przestrzeni kilku dekad działalności estradowej zespół wielokrotnie grał indywidualne koncerty o charakterze stadionowo-plenerowym w 60 krajach świata[73][74]. Iron Maiden to druga po Metallice formacja, mogąca poszczycić się największą liczbą sprzedanych albumów w całej historii gatunku[75].
Grupa słynie także z archetypowej maskotki imieniem Eddie – przerażającego monstrum będącego protoplastą wielu mrocznych postaci pojawiających się po 1980 r. na okładkach płyt czy w ofercie gadżetów zespołów rockowych i metalowych oraz przenikając do świata popkultury[30]. Eddie gościł na okładkach niemal wszystkich albumów i singli Iron Maiden, jest również nieodłącznym elementem scenografii koncertów. Maskotka grupy to najsłynniejsza w historii postać fantasy wykreowana przez zespół muzyczny[76]. Gadżety z wizerunkiem Eddiego sprzedano w milionowych nakładach, zaś na imponującą kafeterię propozycji merchandisingowych formacji, złożyło się kilkanaście tysięcy różnorodnych produktów, które pojawiły się w sprzedaży w ciągu kilkudziesięciu lat profesjonalnej kariery zespołu[77].