Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Województwo warmińsko-mazurskie

województwo w Polsce Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Województwo warmińsko-mazurskiemap
Remove ads

Województwo warmińsko-mazurskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw. Położone jest w północno-wschodniej części kraju. Siedzibą wojewody i władz samorządu województwa jest Olsztyn. Obejmuje obszar 24 173,47 km² (stan na 31 grudnia 2017)[2] i liczy około 1,36 mln mieszkańców (30 czerwca 2023)[3].

Szybkie fakty Państwo, Kod ISO 3166-2 ...
Remove ads

Historia

Thumb
Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa warmińsko-mazurskiego

Województwo warmińsko-mazurskie powstało w 1999 r. w wyniku reformy podziału administracyjnego kraju i objęło tereny dawnego województwa: olsztyńskiego, większe części województw elbląskiego i suwalskiego oraz fragmenty toruńskiego, ciechanowskiego i ostrołęckiego.

Remove ads

Geografia

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Krainy historyczne woj. warmińsko-mazurskiego i Polski na tle współczesnych granic administracyjnych
Thumb
Mapa fizyczna województwa warmińsko-mazurskiego

Według danych z 2 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 24 173,47 km², co stanowi 7,7% powierzchni Polski[4]. Jest czwarte pod względem powierzchni spośród województw.

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w północno-wschodniej Polsce i graniczy z[5]:

oraz z województwami:

Natomiast od północnego zachodu styka się z Zalewem Wiślanym. Województwo graniczy w jednym punkcie z Litwą; jest to trójstyk Polski, Rosji i Litwy, a jednocześnie czwórstyk granic województwa warmińsko-mazurskiego i podlaskiego z Rosją i Litwą.

Położenie historyczne

Województwo obejmuje należącą do Polski południową część krainy historycznej Prusy, która dzieli się na poszczególne mniejsze krainy – zarówno historyczne, jak i etnograficzne:

Południowa i wschodnia granica województwa warmińsko-mazurskiego pokrywa się, w niemal większości miejsc, z dawnymi granicami Prus, a zatem Prus Książęcych i Prus Wschodnich.

Ponadto w granicach województwa znajdują się fragmenty innych regionów historyczno-etnograficznych, nienależących do Prus:

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 146 km, to jest 1°18′44″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 240 km, co w mierze kątowej daje 3°39′28″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Ukształtowanie powierzchni ma charakter wybitnie nizinny. Najwyższym punktem jest wierzchołek Dylewskiej Góry – 312 m n.p.m. Natomiast najniższym punktem jest depresja w Raczkach Elbląskich – 1,8 m p.p.m.

Stosunki wodne

Znaczna część województwa znajduje się na Pojezierzu Mazurskim. W jego skład wchodzą pojezierza: Olsztyńskie, Mrągowskie, Ełckie, Kraina Wielkich Jezior Mazurskich i Równina Mazurska. Województwo warmińsko-mazurskie nazywane jest „Krainą Tysiąca Jezior”. W rzeczywistości znajduje się w nim ponad 3000 jezior, w tym 2000 o powierzchni przekraczającej 1 ha. Największe z nich to: Śniardwy (109,7 km²) i Mamry (102,3 km²). Najdłuższe jezioro to Jeziorak (27 km długości, 32 km²) na Pojezierzu Iławskim. Najgłębsze jeziora to Wuksniki (67–68 m), Babięty Wielkie (65 m) i Piłakno (57 m). Większość zbiorników wodnych w regionie połączona jest systemem kanałów zbudowanych głównie w XIX w. Przykład stanowi Kanał Elbląski łączący jezioro Druzno z jeziorem Szeląg. Jego długość wynosi 83,3 km. Województwo leży w dorzeczu Wisły i rzek pobrzeża Bałtyku. Główne rzeki to Pasłęka, Łyna i Drwęca. Województwo leży nad Zalewem Wiślanym (na północnym zachodzie).

Lasy

Według danych z 31 grudnia 2012 w woj. warmińsko-mazurskim lasy obejmowały powierzchnię 745,9 tys. ha, co stanowiło 30,9% jego powierzchni[6]. Największym kompleksem leśnym jest Puszcza Piska zajmująca prawie 1000 km². Inne duże zespoły leśne to: Puszcza Borecka, Puszcza Nidzicka i część Rominckiej oraz lasy: Łańskie i Taborskie. Dominuje drzewostan iglasty, przeważnie sosna.

Remove ads

Podział administracyjny

Podsumowanie
Perspektywa

Województwo warmińsko-mazurskie podzielone jest na 19 powiatów i 2 miasta na prawach powiatu. W skład powiatów wchodzi 116 gmin: 16 miejskich, 34 miejsko-wiejskie i 66 wiejskich. Powierzchnia stan na 31 grudnia 2017[2] liczba ludności stan na 30 czerwca 2023[3]. NUTS 2 PL62.

Więcej informacji Herb, Miasto na prawach powiatu ...
Więcej informacji Herb, Powiat ...

Urbanizacja

Podsumowanie
Perspektywa

W województwie warmińsko-mazurskim jest 50 miast, z czego największymi z nich są Olsztyn, Elbląg i Ełk. Olsztyn jest głównym ośrodkiem przemysłu spożywczego, oponiarskiego i drzewnego oraz turystyki. Podkreślone zostały siedziby powiatów a wytłuszczone miasta na prawach powiatu. Liczba ludności według danych z dnia 30 czerwca 2023[3], powierzchnia z 31 grudnia 2017[2]. Wszystkie miasta województwa przynależą do krainy historycznej Prusy, lecz w ich obrębie wyodrębnia się kilka mniejszych krain. Przy niektórych miastach podano więcej niż jedną taką krainę historyczną, gdyż w niektórych przypadkach nie ma ściśle określonych granic lub (ze względu na rozbieżne kryteria) różne krainy obejmują te same tereny.

Thumb
Olsztyn
Thumb
Elbląg
Thumb
Ełk
Thumb
Ostróda
Thumb
Iława
Thumb
Giżycko
Thumb
Kętrzyn
Thumb
Bartoszyce
Thumb
Szczytno
Thumb
Gołdap
Więcej informacji Lp., Miasto ...

Nazewnictwo miejscowości i regionów

W latach 1945–1950 Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych ponownie nazwała niektóre miejscowości i obiekty fizjograficzne (rzeki, jeziora) na terenie przyznanej Polsce południowej części byłych Prus Wschodnich. Istniejące wcześniej w polskim piśmiennictwie lub lokalnej mowie nazwy przemianowano na nowe, wcześniej nieistniejące, związane m.in. z zasłużonymi dla regionu postaciami[8][9]:

Remove ads

Demografia

Podsumowanie
Perspektywa

Dane z 30 czerwca 2023[3]:

Więcej informacji Opis, Ogółem ...

Według danych z 30 czerwca 2023 r. województwo miało 1 362 433 mieszkańców, co stanowiło 3,61% ludności Polski[3]. Średnia gęstość zaludnienia jest jedną z najniższych w kraju i wynosi 56 osób na km² (śr. gęstość zaludnienia w Polsce – 123 os./km²), a na obszarach wiejskich wynosi około 25 osób na km².

Województwo jest jednym z bardziej zróżnicowanych etnicznie regionem współczesnej Polski. Wśród mniejszości narodowych i etnicznych wyróżnić można: Ukraińców (11 881 osób, według spisu z 2002 r.), Niemców (4 311 osób, według spisu z 2002 r.), Mazurów (ok. 15 000), Warmiaków (ok. 4 000), Białorusinów (5 000 – 3 000), Romów (1 000), Litwinów (300 – 400), Tatarów, Rosjan i in.[potrzebny przypis]

Więcej informacji Liczba, Udział ...
  • Piramida wieku mieszkańców woj. warmińsko-mazurskiego w 2014 roku.
Thumb
Remove ads

Cudzoziemcy

Więcej informacji Kraj pochodzenia, liczba ...

Religia

Administracja i polityka

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Budynek Rejencji w Olsztynie, Siedziba Urzędu Marszałkowskiego

Samorząd wojewódzki

Organem stanowiącym i kontrolnym jest Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Olsztyn.

Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego tworzą następujące osoby: Marcin Kuchciński (marszałek), Katarzyna Sobiech (wicemarszałek), Sylwia Jaskulska (wicemarszałek), Maria Bąkowska oraz Robert Turlej.

Więcej informacji Lp., Imię nazwisko ...

Administracja rządowa

Thumb
Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Warmińsko-Mazurski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Olsztyn[12] przy alei Marszałka J. Piłsudskiego 7/9, gdzie znajduje się Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie. W ramach urzędu działają także 2 delegatury: w Elblągu i Ełku[13]. Obecnie funkcję wojewody pełni Radosław Król[14], a wicewojewodami są Mateusz Szauer i Zbigniew Szczypiński[15].

Więcej informacji Lp., Imię nazwisko ...
Remove ads

Ochrona przyrody

Podsumowanie
Perspektywa

Łącznie obszary chronione zajmują obszar 1126155,3 ha co stanowi 46,6% województwa[16].

W regionie znajduje się 8 parków krajobrazowych[17]:

Więcej informacji Park Krajobrazowy, Rok powstania ...

Według stanu na 2012 r. w województwie było 110 rezerwatów przyrody[18].

W granicach województwa wyznaczonych jest 71 obszarów chronionego krajobrazu, gdzie ochroną objęto 956 286 ha[19].

W 2010 r. na obszarze województwa znajdowało się 2576 pomników przyrody. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowiły pojedyncze drzewa (2155), grupy drzew (210), głazy narzutowe (108), aleje przydrożne (66) i 37 innych obiektów[20].

W 2010 r. na obszarze województwa wyznaczono 14[a] obszarów specjalnej ochrony ptaków oraz 41[b] obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. Większość obszarów Natura 2000 znajduje się na terenach już chronionych jako parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu.

Thumb
Puszcza Piska

W 2010 r. na terenie regionu znajdowało się 297 użytków ekologicznych, zajmujących powierzchnię 4855 ha, 18 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych o powierzchni 21388 ha oraz jedno stanowisko dokumentacyjne Losy chroniące wyrobisko kredy jeziornej o pow. 2 ha[20].

Główne obszary leśne w województwie:

Remove ads

Kultura

Thumb
Zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, obecnie oddział Muzeum Warmii i Mazur
Thumb
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie, obecnie Muzeum Warmii i Mazur

Instytucje kultury samorządu województwa

Media

Remove ads

Nauka i oświata

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Thumb
Akademia Policji w Szczytnie
Thumb
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu

Uczelnie publiczne

Uczelnie niepubliczne

Seminaria duchowne

Placówki naukowe

Thumb
Obserwatorium Astronomiczne w Olsztynie

Instytuty naukowe:

Stacje badawcze:

Remove ads

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie warmińsko-mazurskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Olsztynie i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[23].

Gospodarka

Thumb
Fabryka opon Michelin w Olsztynie

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. warmińsko-mazurskiego wynosił 43,7 mld zł, co stanowiło 2,7% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 30,1 tys. zł (71,7% średniej krajowej), co plasowało warmińsko-mazurskie na 13. miejscu względem innych województw[24].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. warmińsko-mazurskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3052,28 zł, co lokowało je na ostatnim miejscu względem wszystkich województw[25].

W końcu marca 2012 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 114,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 21,1% do aktywnych zawodowo[26].

Według danych z 2011 r. 11,2% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. warmińsko-mazurskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[27].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. warmińsko-mazurskim wynosiła 22,2 mld zł, co stanowiło 2,3% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w warmińsko-mazurskim wynosiła 4,5 mld zł, co stanowiło 2,8% tej sprzedaży Polski[28].

Transport

Podsumowanie
Perspektywa

Transport drogowy

Drogi międzynarodowe

Drogi ekspresowe

Planowane drogi ekspresowe
w województwie warmińsko-mazurskim
Thumb
Droga ekspresowa S16

Drogi krajowe

Drogi wojewódzkie

Łączna długość dróg wojewódzkich w województwie warmińsko-mazurskim wynosi 1870,250 km.[potrzebny przypis]

Drogowe przejścia graniczne

Transport kolejowy

Thumb
EN62 Elf na dworcu w Olsztynie

Tabor kolejowy

Województwo warmińsko-mazurskie jest właścicielem 12 pojazdów zakupionych przez Urząd Marszałkowski.

Więcej informacji Seria, Typ ...

Kolejowe przejścia graniczne

Transport wodny

Thumb
Statki w porcie morskim na rzece Elbląg

Na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego znajdują się 4 porty morskie: port Elbląg, port Frombork, port Nowa Pasłęka, port Tolkmicko oraz 1 przystań morska w Suchaczu.

W województwie utworzono 2 morskie przejścia graniczne: Elbląg i Frombork.

Transport lotniczy

Thumb
Port lotniczy Olsztyn-Mazury

Zobacz też

Szybkie fakty

Uwagi

  1. Obiekt wykazano w województwie mazowieckim.
  2. Obiekty wykazano w województwach kujawsko-pomorskim i podlaskim.

Przypisy

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads