Kalendarium historii Katowic

Kalendarium historii Katowic – chronologiczne zestawienie najważniejszych wydarzeń, które miały miejsce na obszarze Katowic w jego współczesnych granicach bądź były z nimi ściśle związane.

Herb Katowic na fasadzie kamienicy przy ulicy Dyrekcyjnej 10 z datą „1866”, kiedy to został wprowadzony zarząd miejski

XII–XVIII wiek

Mieszko I Plątonogi

• 1178 lub 1179:
  • Teren kasztelanii bytomskiej, na terenie którego znajdowały się współczesne Katowice, został włączony do dzielnicy śląskiej; książę Kazimierz II Sprawiedliwy odstąpił wówczas te tereny księciu raciborskiemu Mieszkowi Plątonogiemu^[1][2].

• 1299:
  • 19 marca – wydanie przez księcia bytomskiego Kazimierza dokumentu ze wzmianką o wsi Dąb (Crasni Domb)^[1][3].

• 1340:
  • 13 października – prawdopodobnie najstarsza wzmianka o Dąbrówce Małej; w dokumencie wystawionym przez księcia bytomskiego Władysława pojawiło się określenie Myleyowicz und Dambroua (Milowice i Dąbrówka)^[4].

• 1360:
  • 15 grudnia – w dokumencie wystawionym przez księcia opawsko-raciborskiego Mikołaja II dla wojewody sandomierskiego Ottona z Pilczy wymieniono po raz pierwszy: Bogucice, Jaźwce, Ligota, Rozdzień, Szopienice i Załęże^[1][5].

• 1397:
  • W dokumencie dotyczącym zakończeniu sporu o kolatorę kościoła mysłowickiego zostały wspomniane Szopienice i po raz pierwszy Kuźnica Bogucka^[1][6].

• 1414:
  • Wzmianka o kościele w Bogucicach (bądź już w 1403^[5]) na dokumencie wydanym przez dziedziców Mysłowic Adama i Jana^[7].

• 1430:
  • Zniszczenie Szopienic w czasie wojen husyckich^[8].

• 1467 lub 1468:
  • Wzmianka w protokolarzu pszczyńskim o wsi Uniczowy, z której to w późniejszych latach wyodrębniły się osobne miejscowości – Piotrowice, Podlesie i Zarzecze^[9][10].

• 1474:
  • Pierwsza wzmianka o wsi Brwinów (późniejszy Brynów)^[9] w dokumencie dotyczącym oddaniu w zastaw dóbr mysłowickich wojewodzie sandomierskiemu Jakubowi z Dębna przez księcia rybnickiego Wacława^[11].

• 1486:
  • 9 września – Jurga Kleparski uzyskał zezwolenie na ponowne uruchomienie produkcji w Kuźnicy Boguckiej^[1][5].

Aleksy Thurzon na płaskorzeźbie

• 1517:
  • 21 lutego – Aleksy Thurzo zakupił od książąt cieszyńskich Kazimierza II i jego syna Wacława ziemię pszczyńską wraz z większością obszarów współczesnych Katowic^[5].

• 1536:
  • 22 lutego – dobra Kuźnicy Boguckiej zostały wydzielone z państwa pszczyńskiego i w wyniku ich sprzedaży wraz z innymi dobrami przez Jana Thurzona Stanisławowi Salomonowi z Krakowa weszły one w skład ziemi mysłowickiej^[12][13].

• 1546:
  • Założenie przez mistrza Zycha kuźnicy w Roździeniu^[14].

• 1576:
  • W piśmie Mikołaja Salomona pojawiła się wzmianka o Dąbrówce Małej jako niezamieszkanej wówczas pustej wsi; należała ona wówczas do dóbr mysłowickich i wydzierżawiona była jako folwark opactwu św. Jakuba we Wrocławiu^[15].

• 1580 (ok.):
  • Kuźnik Andrzej Bogucki założył wieś zagrodniczą Katowice, w której osadził kilku chłopów^[14].

• 1586:
  • W aktach pojawiły się samodzielnie nazwy Podlesie i Zarzecze; wcześniej wymieniane były one z przedrostkiem Uniczowy^[10][16].

Akt wizytacji parafii bogucickiej z 1598, w którym po raz pierwszy pojawiła się wzmianka o Katowicach

• 1598:
  • W protokole wizytacji bogucickiej parafii po raz pierwszy pojawiła się nazwa Katowice (ad parochiam pertinent village Boguczycze, Zalęzie et nova villa Katowicze); jest to też pierwsze świadectwo kultu obrazu Matki Bożej Boguckiej^[17].

• 1619:
  • Pierwsza wzmianka o szkole w Bogucicach; była to placówka funkcjonująca przy kościele parafialnym^[18].

• 1636:
  • 24 sierpnia – dokonano rozgraniczenia pomiędzy Czeladzią a Dąbrówką Małą, Jakubowicami, Siemianowicami i Bańgowem^[19].

• 1640:
  • Pierwsza wzmianka o kuźnicy w Załężu; funkcjonowała ona do 1730^[6]; wskazywana jest też data 1524 jako pierwsza pośrednia wzmianka o załęskiej kuźnicy^[5].

• 1644
  • 28 sierpnia – okres wojny trzydziestoletniej; doszło wówczas w rejonie Piotrowic do bitwy pomiędzy wojskami szwedzkimi a połączonymi siłami, zgromadzonymi w ramach układu księcia pszczyńskiego Zygfryda II Promnitza i biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego; wojska te wyparły Szwedów w kierunku Mikołowa^[20].

• 1666:
  • Wzmianka o młynie na Koczotce (Koszutce); wymieniono wówczas żonę młynarza Koczota^[19].

Najdawniejszy plan sytuacyjny obszarów dzisiejszych Katowic z 1686 (mapa w orientacji wschodniej)

• 1686:
  • 26 stycznia – Jan Mieroszewski z Mysłowic i Rudolf Józef Kamieński ze Świętochłowic zawarli ugodę; do aktu dołączono odręczny plan sytuacyjny obszaru spornego, będący najstarszym planem współczesnych Katowic^[21].

• 1698:
  • 19 sierpnia – Karol Mieroszewski kupił Katowice, które 18 września tego samego roku stały się własnością Jerzego Holly’ego z Ponięcic^[22][19].

• 1700:
  • Pojawiły się pierwsze wzmianki o Zawodziu^[23].

• 1702:
  • 1 maja – Jerzy Holly sprzedał dobra wraz z Katowicami hrabiemu Baltazarowi Erdmannowi Promnitzowi^[24].

• 1723:
  • 7 maja – został spisany dokument katastralny, na którym zachował się najstarszy wizerunek herbu Kuźnicy Boguckiej, przedstawiający ręczny młot wsparty głowicą na masywnym kowadle^[25].

• 1724
  • 30 stycznia – pierwsza pisemna wzmianka o folwarku Janowiec, wokół którego wyrosła osada Janów^[19][26]; w 1742 wymieniono po raz pierwszy Janów jako osadę leśną^[27].

• 1736:
  • W czerwcu w Dąbrowie, przysiółku Podlesia, w okresie wojny sukcesyjnej o tron polski został założony obóz dla chorych żołnierzy elektora saskiego Augusta III^[28].
  • 3 października – Katowice wraz z Kuźnicą Bogucką i Brynowem zostały zakupione od Erdmanna Promnitza przez starostę i sędziego ziemskiego księstwa siewierskiego Jana Krzysztofa Mieroszewskiego^[24][19].

• 1742:
  • Włączenie w wyniku wojem śląskich terenów Katowic wraz z większością Śląska do Królestwa Prus^[29].

Bogucicki kościół przedstawiony na rycinie z XVIII wieku

• 1755:
  • Dobra bogucickie odziedziczyła Józefa Schwellengrebel; kupił je 24 czerwca 1764 Jan Nepomucen Schwellengrebel^[29].

• 1769:
  • Rozpoczęcie regularnej eksploatacji w kopalni węgla kamiennego „Emanuelssegen” (niem. Błogosławieństwo Emanuela; późn. „Murcki”) w Murckach – jednego z najstarszych tego typu zakładów na Górnym Śląsku^[24].

• 1787:
  • Rozpoczęcie regularnej eksploatacji węgla kamiennego w Dębie – nadanie pola górniczego kopalni „Fürstin Hedwig” (niem. Księżna Jadwiga)^[30].

• 1793:
  • Otrzymanie przez klasztor bożogrobców w Miechowie i Johna Baildona nadania na pole górnicze „Arthur” w Dębie^[30].

• 1799:
  • Nabycie dóbr katowickich przez przedsiębiorcę hutniczego Johanna Ferdinanda Koulhaasa z Kalet^[30].

XIX wiek

Huta „Hohenlohe” na litografii Ernesta Knippla z połowy XIX wieku

Johann Friedrich Wedding – właściciel dóbr katowickich od 1809

• 1801:
  • Założenie kopalni „Beate” w Brynowie przez Johanna Ferdinanda Koulhaasa^[31][32].

• 1804:
  • Początek budowy huty żelaza „Hohenlohe” w Wełnowcu^[33]; założył ją właściciel Bytkowa książę Fryderyk Ludwik Hohenlohe; w hucie działały dwa wielkie piece^[34].

• 1809:
  • Własność dóbr katowickich przeszły na własność Johanna Friedricha Weddinga, męża córki Johanna Ferdinanda Koulhaasa^[33].

• 1816:
  • Na późniejszej ulicy św. Jana ustawiono figurę św. Jana Ewangelisty^[35].
  • 26 marca – najwcześniejszy zachowany dokument z odciśniętą pieczęcią zawierającą godło Katowic z młotem wodnym(inne języki)^[36].

• 1818:
  • W Bogucicach została założona huta cynku „Franz”^[37].
  • Zmiana granic niektórych powiatów na Górnym Śląsku; wówczas to do powiatu bytomskiego przyłączono Katowice, Bogucice, Szopienice i Załęże^[13].

Pudlingarnia Johna Baildona na litografii z połowy XIX wieku

• 1821:
  • 16 lipca – na mocy bulli papieża Piusa VII De salute animarum dekanaty pszczyński i bytomski, które obejmowały także obszar współczesnych Katowic, zostały oddzielone od diecezji krakowskiej i przyłączone do diecezji wrocławskiej^[37].

• 1822:
  • Książę zu Hohenlohe wraz z Johnem Baildonem otrzymali nadanie na hutę cynku „August” w Wełnowcu^[38].
  • 2 grudnia – zostało wydane nadanie, na mocy której w rejonie późniejszego Spodka została założona huta cynku „Fanny”^[37].

• 1823:
  • John Baildon na granicy Dębu i Załęża, w miejscu kuźnicy załęskiej zainicjował budowę pudlingarni, która dała początek hucie żelaza „Baildon”^[32][39].
  • 3 maja – została nadana kopalnia „Ferdinand” (późn. „Katowice”) w Bogucicach^[37].

• 1826:
  • Działalność rozpoczęła szkoła w Roździeniu, do której uczęszczali także uczniowie z Szopienic^[40].
  • Ks. Józef Beder założył na terenie gminy Dąb osadę Józefowiec, która została nazwana jego imieniem; zabudowano wówczas 30 chałup oraz karczmę^[41].

• 1827:
  • Otwarcie pierwszej szkoły na terenie ówczesnych Katowic; mieściła się ona w chałupie przy późniejszej ulicy Pocztowej^[7].
  • Została założona pierwsza szkoła w Załężu; znajdowała się ona w wiejskiej chacie na wysokości późniejszej ulicy J. Zarębskiego^[42].

• 1828:
  • 1 stycznia – ukończenie budowy pierwszego budynku szkoły w Dębie; był to obiekt drewniany, zlokalizowany przy późniejszej ulicy Chorzowskiej; nowy, murowany budynek w miejsce starego powstał w 1856^[43].

Katowice w latach 30. XIX wieku na litografii Ernesta Knippla

Fragment kolonii Alfred w 2020

• 1832:
  • Zakup Katowic od rodziny Weddingów przez królewskiego nadzorcę górniczego Karla Friedricha Lehmanna z Królewskiej Huty^[30].

• 1833:
  • Uruchomienie huty „Katowickiej”, przekształconej z kuźnicy boguckiej przez Gustava von Weddinga^[32].

• 1834:
  • Powstała kopalnia „Alfred”; przy niej wyrosła osada robotnicza^[44].
  • Założenie w Szopienicach przez spółkę Georg von Giesches Erben huty cynku „Wilhelmina”^[45].

• 1835:
  • Aleksander Mieroszewski ustawił na janowskich plantach przy swoim dworku myśliwskim rzeźbę ogrodową – pomnik z inskrypcją w języku polskim^[27].
  • Uruchomienie kopalni „Morgenroth” w Janowie; była czynna do 1883^[32].

• 1836:
  • Oddano do użytku drogę z Tarnowskich Gór do Mysłowic przez Wełnowiec i Katowice^[38].

• 1837:
  • Kuźnica w Roździeniu weszła w skład huty żelaza „Dietrich”^[46].

• 1838:
  • Franz Winckler został właścicielem dóbr katowickich; rok później jego żona Maria kupiła od ostatniego ordynata Aleksandra Mieroszewskiego fideikomisowe dobra mysłowickie^[47].
  • 12 marca – nadano na wniosek Johna Baildona kopalnię „Waterloo” w Dębie^[48]; wydobycie węgla rozpoczęto w niej następnym roku^[32][47].

• 1839:
  • W marcu dyrektorem zarządu dóbr Franza Wincklera został Friedrich Wilhelm Grundmann; pełnił tę funkcję aż do przejścia na emeryturę w 1872^[49].

• 1840:
  • Uruchomienie huty cynku „Kunegunde” (późn. „Kunegunda”) w Zawodziu^[23].
  • 15 lipca – została nadana kopalnia „Cleophas” (późn. „Kleofas”) w Załężu, założona przez Karola Godulę i właściciela dóbr w Załężu Loebela Freunda^[48]; w latach 80. XIX wieku została ona wykupiona przez koncern Georg von Giesches Erben^[32].

Franz von Winckler – posiadacz ziemski, który przeniósł zarząd swoich dóbr do Katowic

Hotel Welta na zdjęciu z 1872

• 1841:
  • Rozpoczęto wydobycie węgla w kopalni „Victor” w Załężu^[50].
  • Franz von Winckler przeniósł zarząd swoich dóbr do Katowic; był to pierwszy organ administracji przemysłowej na terenie miejscowości i zalążek funkcji dyspozycyjnej przyszłego miasta^[45].

• 1842:
  • Powstała huta cynku „Norma” na pograniczu Bogucic i Dąbrówki Małej; przy niej wzniesiona została kolonia robotnicza^[51].
  • Rozpoczęto produkcję w hucie cynku „Emma”, która znajdowała się na terenach Karbowej, obok folwarku^[52].

• 1846:
  • 3 października – otwarcie w Katowicach przystanku kolejowego^[53] na oddanej wówczas do użytku trasy Kolei Górnośląskiej na odcinku Świętochłowice – Katowice – Mysłowice^[54].

• 1847:
  • W Burowcu uruchomiono hutę cynku „Paul”^[53].
  • 2 czerwca – została utworzona kopalnia „Georg” (późn. „Jerzy”) w Dąbrówce Małej, która eksploatowała połączone pola górnicze „Georg” i „Norma”^[55].
  • W listopadzie ukończono budowę szkoły w Dąbrówce Małej, do której uczęszczały dzieci z miejscowości i okolicznych kolonii; nauczanie w niej rozpoczęło 109 dzieci^[56][57].

• 1848:
  • Początek działalności pierwszego w Katowicach hotelu, który istniał w narożniku Rynku i ulicy Warszawskiej – hotel Welta^[58].
  • Uruchomienie huty „Ida” w Kokocińcu, która powstała w miejscu kuźnicy; została ona unieruchomiona w latach 60. XIX wieku^[59].

Dwór na terenie dawnego folwarku Tiele-Wincklerów w Dąbrówce Małej

Kościół ewangelicki (przed rozbudową) i budynek szkoły ewangelickiej w latach ok. 1860–1870

Budynek dworca kolejowego z 1859 przy ulicy Dworcowej

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w 1865

• 1851:
  • Do Katowic przeprowadził się Richard Holtze; stał się sojusznikiem Friedricha Wilhelma Grundanna w jego staraniach na rzecz przekształcenia Katowic w miasto; był on też pierwszym lekarzem w Katowicach, a po nadaniu miejscowości praw miejskich pierwszym przewodniczącym Rady Miejskiej^[60][61].
  • 1 kwietnia – otwarcie w Katowicach ekspedycji pocztowej II klasy; katowicka poczta początkowo mieściła się przy ulicy Młyńskiej^[62].

• 1852:
  • Uruchomienie produkcji w hucie „Martha” (późn. „Marta”); początkowo był to zakład cynkowy, a od 1857 produkowano w nim żelazo i stal^[63][60].
  • 1 grudnia – oddano do użytku połączenie kolejowe łączące Katowice z Murckami (do kopalni „Emanuelssegen”) przez Ligotę^[64].

• 1853:
  • Oddano do użytku nowe zabudowania dworskie folwarku Tiele-Wincklerów w Dąbrówce Małej^[65].
  • Po śmierci Franza von Wincklera i jego żony Marii właścicielką dóbr katowickich została Waleska von Winckler^[66].

• 1854:
  • Ukończenie budowy drogi z Katowic przez Dąb do Królewskiej Huty^[38].
  • Założenie gminy ewangelickiej w Katowicach; pierwszym pastorem został Gotthold Christian Clausnitzer^[62].

• 1855:
  • Oddano do użytku osobny budynek szkoły w Katowicach^[7] bądź też istniejący obiekt powiększono^[67].

• 1856:
  • Heinrich August Nottebohm opracował pierwszy plan zabudowy Katowic, który zakładał wytyczenie dwóch placów (Rynek i plac Wolności), które miały zostać połączone ze sobą centralnym traktem (ulica 3 Maja)^[68].
  • Odbyły się pierwsze pochówki zmarłych na cmentarzu ewangelickim przy ulicy K. Damrota; został on zlikwidowany w latach 50. XX wieku^[69].

• 1858:
  • 29 września – poświęcenie ewangelickiego kościoła Zmartwychwstania Pańskiego – pierwszej murowanej świątyni w mieście^[70].
  • 20 grudnia – oddanie do użytku odcinka linii Kolei Wilhelma na trasie Mikołów – Ligota^[64].

• 1859:
  • 24 sierpnia – oddanie do użytku linii kolejowej Szopienice – Sosnowiec^[64]; równocześnie z tą inwestycją otwarto nowy dworzec kolejowy przy ulicy Dworcowej; został on zaprojektowany w stylu klasycystycznym, a na początku XX wieku został on rozbudowany^[71].

• 1860:
  • Wzniesienie tymczasowego, drewnianego kościoła katolickiego w rejonie placu Wolności, wybudowanego przez budowniczego Juliusa Haasego^[72][73].
  • 27 sierpnia – poświęcono budynek szkoły ewangelickiej przy ulicy Szkolnej, wzniesiony obok kościoła ewangelickiego^[69][74].
  • 11 listopada – poświęcenie cmentarza katolickiego przy ulicy Gliwickiej^[75].

Stara Synagoga około 1872

Podobizna burmistrza Katowic Louisa Diebla w Illustrirte Zeitung (1870)

• 1861:
  • W Katowicach powołano Turnverein – pierwszą niemiecką organizację gimnastyczną w miejscowości^[61].

• 1862:
  • 4 września – otwarcie pierwszej katowickiej synagogi na rogu ulic 3 Maja i J. Słowackiego^[76].

• 1863:
  • Oddanie do użytku prywatnej brukowanej drogi Kobiór – Tychy – Murcki, za przejazd której pobierano myto^[77].
  • Zbudowanie w Katowicach przez rodzinę Kremskich gazowni^[78]; w 1867 wydzierżawili oni ją miastu na okres 25 lat^[79].

• 1864:
  • Powstała prywatna Wyższa Szkoła Żeńska w Katowicach, która działała przy ulicy Młyńskiej; została ona przejęta przez władze miejskie w 1875^[80][61].
  • Zawaleniu uległa Karczma Katowicka^[69].

• 1865:
  • 11 września – nadanie Katowicom praw miejskich na podstawie edyktu króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna wystawionego na zamku w Babelsbergu^[81].
  • 27 października – wyodrębnienie z Katowic terenów Brynowa, Katowickiej Hałdy i Muchowca, z których utworzono gminę Brynów^[81].

• 1866:
  • 1 stycznia – powstanie w Katowicach samodzielnej gminy żydowskiej; w jej skład weszli początkowo wyznawcy z Katowic, Załęskiej Hałdy i Brynowa^[82].
  • 11 stycznia – przystąpienie do tworzenia w Katowicach administracyjnych struktur miasta^[81].
  • 5 marca – pierwsze wybory do katowickiej Rady Miejskiej; wybory uzupełniające odbyły się 4 kwietnia tego samego roku^[83].
  • 28 grudnia – Louis Diebel został oficjalnie pierwszym burmistrzem Katowic^[84]; pełnił tę funkcję do 1870, kiedy to uciekł do Stanów Zjednoczonych ze zdefraudowanymi pieniędzmi z kasy miejskiej^[85].

• 1867:
  • Dawid Czwiklitzer założył w Katowicach zakład produkujący mydło – późniejsze Katowickie Zakłady Chemii Gospodarczej „Pollena-Savona” w Załężu^[86].

• 1868:
  • 9 września – wraz z ukończeniem budowy domu przedpogrzebowego nastąpiło przekazanie do użytku cmentarza żydowskiego przy ulicy Kozielskiej^[87].

• 1869:
  • Ks. Rudolf Lubecki założył w Katowicach Kółko Katolickie, które zrzeszało około 80 członków; jego działalność polegała m.in. na organizowaniu spotkań towarzyskich i przedstawień teatralnych^[88].
  • 1 października – ukazująca się pierwsza gazeta w Katowicach pod tytułem Allgemeiner Anzeiger für den oberschlesischen Industriebezirk, w 1874 zmieniono jej nazwę na Kattowitzer Zeitung^[89][85].

• 1870:
  • 1 lutego – otwarto trasę Kolei Prawego Brzegu Odry na odcinku Bytom – Szopienice Północne^[90]; 24 czerwca linię przedłużono do Dziedzic przez Murcki^[90].
  • 20 listopada – konsekrowano kościół Mariacki; dokonał tego biskup sufragan wrocławski Adrian Włodarski^[73].

Ks. Leopold Markiefka – fundator szpitala bonifratrów Bogucicach

Ulica Starowiejska w 1872; w tle kościół Mariacki

• 1871:
  • Ks. Leopold Markiefka ufundował ze swoich środków Szpital i Konwent Bonifratrów w Bogucicach; został on oddany do użytku w 1874^[91].
  • Wydanie pierwszej monografii Katowic Die Stadt Kattowitz. Eine kulturhistorische Studie napisanej przez Richarda Holtzego^[83].
  • W kwietniu burmistrzem Katowic został Oswald Kerner^[81][85].
  • 9 października – działalność rozpoczęło gimnazjum miejskie w Katowicach (późniejsze III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza); pierwszym dyrektorem szkoły został Ernst Müller, a pierwszą jej siedzibą był budynek szkoły dla dziewcząt przy ulicy Młyńskiej^[92].

• 1872:
  • Bracia Goldsteinowie wznieśli przy placu Wolności swoją reprezentacyjną siedzibę^[89] (bądź w 1875^[93]).

• 1873:
  • Oddano do użytku budynku gimnazjum miejskiego przy późniejszej ulicy 3 Maja^[92].
  • Wstrzymanie produkcji w hucie „Katowickiej”^[46] (bądź w 1871^[32]).
  • Została zbudowana Reichshalle przy ulicy Sokolskiej – późniejsza siedziba Filharmonii Śląskiej im. H.M. Góreckiego^[94].
  • 1 marca – została uruchomiona huta cynku „Hohenlohe” w Wełnowcu^[95] (późniejsze Zakłady Cynkowe „Silesia”^[96]).
  • 27 marca – Katowice zostały siedzibą powiatu katowickiego, który został wydzielony z powiatu bytomskiego^[97]; pierwszym starostą powiatu został baron Hans Hermann von Berlepsch-Seebach^[98].
  • 14 czerwca^[85][99] – erygowano pierwszą parafię katolicką na terenie ówczesnych Katowic; jej proboszczem został ks. Wiktor Schmidt^[73][100].

• 1874:
  • 1 lipca – burmistrzem Katowic został Otto Rüppell^[81][84].
  • Powstanie spółki Rhein et Company Eisengiesserei Zawodzie (niem. Rheim i Spółka – Odlewnia Żeliwa Zawodzie), która stała się początkiem powstałej w 1890 huty „Ferrum”^[101].

• 1876:
  • Oddano do użytku gmachu starostwa powiatowego przy ulicy Warszawskiej^[71].
  • Założenie przez gminę żydowską w Katowicach prywatnej szkoły elementarnej dla dzieci wyznania mojżeszowego^[102].

• 1880:
  • Oddanie do użytku budynku szkoły w Ligocie przy ulicy Hetmańskiej^[103].
  • Początek tworzenia sieci bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych^[104].

Szyby „Richthofen” („Wilson I”) i „Hulda” („Wilson II”) kopalni „Giesche” (późn. „Wieczorek”) około 1915

Delegaci na konferencji w Katowicach w 1884

• 1883:
  • Dobra załęskie kupiła spółka Georg von Giesches Erben^[104].
  • Oskar Meister powołał Towarzystwo Śpiewacze, nazwane później jego imieniem (niem. Meistersche Gesangverein)^[105].
  • Powstanie dużej skonsolidowanej kopalni węgla kamiennego „Giesche” (późn. „Wieczorek”)^[106].
  • W kwietniu otwarto Męską Szkołę Średnią w Katowicach^[104].

• 1884:
  • Powstanie drugiej w Katowicach nekropolii ewangelickiej, znajdującej się pomiędzy ulicami K. Damrota a Francuską^[69].
  • 6-11 listopada – odbyła się Konferencja Katowicka, zorganizowana przez ruch Miłośnicy Syjonu^[94].

• 1887:
  • 26 września – uruchomiono pierwszy wodociąg w Katowicach^[104].

• 1888:
  • Rozpoczęto budowę gmachu Królewskiego Sądu Powiatowego przy skrzyżowaniu ulic Andrzeja i Mikołowskiej, a także sąsiadującego z nim więzienia^[107][108].
  • W okolicy kopalni „Beate” w Brynowie wytyczono park miejski, który po modernizacji w latach 90. XIX wieku nadano nazwę Südpark (niem. Park Południowy) – późniejszy park im. Tadeusza Kościuszki^[109].

• 1889:
  • 23 września – przekształcenie dyrekcji górniczej w Katowicką Spółkę Akcyjną dla Górnictwa i Hutnictwa^[110][111].

• 1890:
  • Burmistrzem Katowic został August Schneider^[104] (bądź w 1891^[81]).

Tramwaje na katowickim Rynku na przedwojennej pocztówce

Zdjęcie z 1904 przedstawiające pomnik Dwóch Cesarzy na współczesnym placu Wolności

• 1893:
  • Oddano do użytku budynek poczty przy ulicy Pocztowej 9; miał on pierwotnie formę neorenesansową, a w 1904 nadano jej cechy modernistyczne^[112].

• 1894:
  • 1 kwietnia – do gminy Dąb ponownie włączono Józefowiec; osobna gmina Józefowiec istniała w okresie 1875–1894^[113].
  • 25 października – konsekrowano kościół św. Szczepana w Bogucicach, wzniesiony w stylu neogotyckim^[114] (bądź dzień wcześniej^[115][116]).

• 1895:
  • Oddano do użytku położony przy ulicy A. Mickiewicza gmach Łaźni Miejskiej^[117].
  • Utworzono dyrekcję kolei w Katowicach^[118].
  • 1 czerwca – oddanie do użytku szpitala Spółki Brackiej przy ulicy Francuskiej; był on wówczas największym szpitalem w okolicy i posiadał 450 łóżek^[117].

• 1896:
  • 3/4 marca – w jednym z szybów w kopalni „Cleophas” w Załężu wybuch pożar, w wyniku którego śmierć poniosło 104 górników; dla ich upamiętnienia ufundowano kościół pw. św. Józefa powstały według projektu Ludwiga Schneidera; został poświęcony 8 listopada 1900^{[119][120][118]}.
  • 30 grudnia – uruchomienie trasy wąskotorowego tramwaju parowego łączącego Katowice (Marta) z Hutą Laurą; w sierpniu 1898 na podstawie tej samej koncesji ukończono linię Katowice Rynek – Dąb – Królewska Huta^[121].
  • W Katowicach założono gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”; kolejne powstały dwa lata później w Szopienicach i Roździeniu^[122].

• 1897:
  • 25 listopada – został otwarty gmach szpitala św. Elżbiety przy ulicy Warszawskiej; w późniejszych latach został on przebudowany^[123].

• 1898:
  • 3 października – elektryfikacja trasy tramwajowej Katowice – Huta Laura^[121]; w tym samym roku zbudowano także linię tramwajową do Zawodzia i do Załęża^[124].
  • 18 października – odsłonięcie pomnika Dwóch Cesarzy (Wilhelma I i Fryderyka III) na katowickim placu Wolności^[35].
  • Na przełomie 1898 i 1899 w Brynowie uruchomiono kopalnię „Oheim” („Wujek”)^[125].

• 1899:
  • Oddanie do użytku budynku Grand Hotelu przy alei W. Korfantego; został on zaprojektowany w stylu nawiązującym do neorenesansu^[126][127].
  • 1 kwietnia – Katowice nadano status powiatu miejskiego; w jego zakład wchodziły Bogucice, Zawodzie, Dąb, Wełnowiec i Załęże (bądź w 1897)^[97][128].

• 1900:
  • 23 czerwca – nastąpił odbiór trasy tramwajowej Zawodzie – Roździeń; linię do Mysłowic uruchomiono 31 października tego samego roku^[124].
  • 12 września – poświęcenie Synagogi Wielkiej przy ulicy A. Mickiewicza, wzniesioną przez firmę budowlaną Ignatza Grünfelda; była ona zaprojektowana w stylu neorenesansowym z elementami neogotyku^[73][129].
  • 9 października – oddanie do użytku nowego gmachu gimnazjum miejskiego przy ulicy A. Mickiewicza^[92][130]; gimnazjum do nowego gmachu przeniosło się z budynku późniejszego VIII Liceum Ogólnokształcącego im. M. Skłodowskiej-Curie^[131].

XX wiek

Rejon dzisiejszej ulicy ks. P. Skargi na początku XX wieku; po prawej stronie poprzecinana jazami Rawa

Pocztówka z 1908 przedstawiająca panewnicka bazylikę

Fragment osiedla patronackiego Giszowiec na pocztówce z około 1915

Kolonia Boże Dary w rejonie placu J. Filaka na pocztówce z około 1915

Osiedle patronackie Nikiszowiec (rejon placu Wyzwolenia) na pocztówce z 1912

• 1901:
  • 6 marca – uroczyste poświęcenie kościoła ewangelickiego im. Zbawiciela przy ulicy ks. bp. H. Bednorza; świątynie wzniesiono w stylu neogotyckim^[132].
  • 20 kwietnia – oddano do dyspozycji Królewskiej Szkoły Budowlanej gmach szkolny przy ulicy Wojewódzkiej (późniejsza siedziba Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego)^[133].
  • Wojciech Korfanty wraz z Janem Jakubem Kowalczykiem założył w Poznaniu dziennik Górnoślązak; wkrótce jego redakcja została przeniesiona do Katowic^[134].

• 1902:
  • 19 marca – poświęcenie kościoła pw. śś. Jana i Pawła Męczenników w Dębie^[135].
  • 27 kwietnia – poświęcenie kościoła pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła przy ulicy Mikołowskiej; świątynię wzniesiono w stylu neogotyckim, a jej projektantem był Joseph Ebers^[73][136].
  • 1 maja – konsekracja kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Szopienicach; został on wzniesiony w stylu neogotyckim^[137].
  • 22 grudnia – na terenie Panewnik osiedlili się franciszkanie z Wrocławia; wówczas to został erygowany tymczasowy klasztor^[138].

• 1903:
  • Powołano w Katowicach Zawodową Straż Pożarną – pierwszą taką formację na Górnym Śląsku; na strażnicę zakupiono budynek przy ulicy Wojewódzkiej 11^[139].
  • Rozpoczęto budowę sieci kanalizacyjnej w Katowicach^[140].
  • Ukończenie budowy kopalni „Böer” (późn. „Boże Dary”) w Kostuchnie, założonej przez księcia pszczyńskiego^[32]; przy zakładzie powstała kolonia robotnicza^[141].
  • Wojciech Korfanty uzyskał mandat do parlamentu Rzeszy z okręgu Katowice-Zabrze^[142].
  • 20 sierpnia – na Wzgórzu Beaty uroczyście otwarto wieżę Bismarcka^[47].

• 1904:
  • W marcu został oddany do użytku szpital miejski przy ulicy Raciborskiej, z 80-100 miejscami dla pacjentów^[143].

• 1905:
  • Liborius Otto otworzył w Katowicach kawiarnię i cukiernię „Otto”; po II wojnie światowej pn. „Kryształowa”^[140].
  • Otwarcie hotelu „Monopol” przy ulicy Dworcowej; został on zaprojektowany przez Josepha Kutza^[71] (bądź w 1907^[144]).
  • Ukończono budowę narożnej kamienicy mieszkalnej przy ulicy 3 Maja 40, wzniesionej w stylu historyzującym według projektu Paula Frantziocha^[145].
  • Utworzenie w Wełnowcu spółki akcyjnej Hohenlohe-Werke (niem. Zakłady Hohenlohego)^[106]; zarząd mieścił się w gmachu późniejszego Sądu Apelacyjnego przy alei W. Korfantego^[111].

• 1906:
  • 22 czerwca – Wydział Powiatowy w Katowicach wydał zezwolenie na budowę osiedla patronackiego Giszowiec dla pracowników kopalni „Giesche” („Wieczorek”)^[140][146].
  • 23 sierpnia – w Załężu przy kopalni „Cleophas” („Kleofas”) rozpoczął działalność pierwszy górniczy klub sportowy – Sport Club „06” Zalenze, protoplasta Klubu Sportowego 06 Kleofas^[147][140].
  • 22 grudnia – nadanie uzyskała kopalnia „Eminenz” („Eminencja”) w Dębie^[140].

• 1907:
  • Założono w Piotrowicach fabrykę urządzeń i maszyn górniczych – późniejszy Famur^[148].
  • 10 marca – otwarto pierwsze stałe kino w Katowicach „Welt-Theater”, które mieściło się przy ulicy Warszawskiej^[140].
  • 1 lipca – powołano obszar dworski Giszowiec^[149].
  • 2 października – premierą sztuki Wilhelm Tell Friedricha Schillera rozpoczął działalność Teatr Miejski – późniejszy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego^[80]; gmach teatru zaprojektował architekt Carl Moritz^[150][140].

• 1908:
  • Ukończono budowę szpitala hutniczego na 110 łózek przy ulicy J. Korczaka w Roździeniu; gmach projektowali Georg i Emil Zillmannowie^[151].
  • 19 lipca – konsekracja kościoła św. Ludwika Króla przez biskupa wrocławskiego kard. Georga von Koppa; jest ona częścią kompleksu klasztornego zaprojektowanego przez Mansuetusa Fromma OFM w stylu neoromańskim; od 1974 kościół nosi tytuł bazyliki mniejszej^[152][153].
  • 16 grudnia – została wydana zgoda na budowę osiedla patronackiego Nikiszowiec, które powstawało dwuetapowo do 1927, kiedy to oddano do użytku kościół św. Anny; osiedle składa się z dziewięciu kwartałów zabudowy wzniesionej z czerwonej cegły, uzupełnionych o obiekty użyteczności publicznej; projektantami Nikiszowca byli Georg i Emil Zillmannowie^[154][155].

• 1909:
  • 19 września – w Zadolu zorganizowano pierwszy zjazd Związku Śląskich Kół Śpiewaczych z terenów z Górnego Śląska^[155] (bądź 19 kwietnia^[156]).
  • 25 grudnia – otwarto kino „Colosseum” przy ulicy 3 Maja (późniejsze kino „Światowid”)^[155].

• 1910:
  • Ukończenie budowy osiedla patronackiego Giszowiec, zaprojektowanego przez Georga i Emila Zillmannnów; osiedle powstało w myśl idei miasta-ogrodu z inicjatywy dyrektora kopalni „Giesche” Antona Uthemanna^[126].

Ratusz gminy Bogucice w Zawodziu na pocztówce z około 1930

Kino „Rialto” na pocztówce z okresu międzywojennego

Powstańcy śląscy przed restauracją Pilcha przy ulicy Załęskiej

Pogrzeb Andrzeja Mielęckiego, zamordowanego w Katowicach 17 sierpnia 1920

Działacze Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na Górnym Śląsku na zdjęciu z około 1921

• 1911:
  • 1 kwietnia – erygowano parafię św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej^[157].
  • Założono gniazda „Sokoła” w Bogucicach i Załężu^[122].

• 1912:
  • Oddano od użytku gmachu ratusza gminy Bogucice w Zawodziu, zaprojektowanego w stylu neoklasycystycznym^[23].
  • Powstało kino „Kammerlichtspiele”; w 1928 przemianowane na „Rialto”^[158].
  • 14 czerwca – oddano do użytku trasę tramwajową do parku T. Kościuszki^[124] wraz z zajezdnią^[155].
  • 2 listopada – oddanie do użytku linii kolejowej Ligota – Podlesie – Tychy, która skróciła dotychczasową trasę z Katowic do Pszczyny^[90].
  • 17 listopada – poświęcenie kościoła pw. św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej^[159].

• 1913:
  • 17 listopada – w Katowicach rozpoczął działalność Chór Mieszany „Ogniwo”^[155].

• 1914:
  • 6 stycznia – Dyrekcja Okręgowa Kolei w Katowicach zezwoliła na prowadzenia ruchu osobowego pomiędzy szybem „Carmer” a Giszowcem; pociągi osobowe, które kursowały prawdopodobnie od 1916, były potocznie określane Balkanem^[160].
  • Wybuch I wojny światowej; Katowice w okresie od sierpnia do listopada leżały na obszarze przyfrontowym, a później po przesunięciu frontu nastąpił dla przemysłu regionu okres koniunktury ze względu na wzmożone zapotrzebowania wojenne^[161].

• 1916:
  • W Katowicach powstała rejonowa komenda policji bezpieczeństwa (niem. Sicherheitspolizei)^[162].

• 1918:
  • 11 listopada – podpisanie rozejmu w Compiègne, kończącego działania zbrojne I wojny światowej; klęska wojenna Niemiec wzmogła na Górnym Śląsku oraz na obszarze zaboru pruskiego działania propolskie mające na celu zespolenie tych terenów z nowo odrodzonym państwem polskim^[163].
  • 13 listopada – ukonstytuowały się pierwsze polskie rady ludowe na terenie współczesnych Katowic – w Giszowcu i Załężu^[164].

• 1919:
  • 11 stycznia – zawiązanie w Katowicach Głównego Komitetu Wykonawczego Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska^[164].
  • 28 czerwca – podpisanie traktatu wersalskiego; zapowiadał on m.in. przeprowadzenie na Górnym Śląsku plebiscytu^[165].
  • 6 lipca – w Katowicach odbyła się propolska manifestacja, w której wzięło udział około 15 tys. osób^[165].
  • 11 sierpnia – rozpoczęcie strajków przez górników, w którym uczestniczyło 80% pracowników wszystkich katowickich zakładów wydobywczych; domagano się zaprzestania redukcji zatrudnienia, przyjęcia do pracy wcześniej zwolnionych oraz usunięcia z zakładów pracy oddziałów Freikorpsu^[166].
  • 16/17 sierpnia – wybuch I powstania śląskiego, do którego doszło na wieść o krwawych starciach w kopalni „Mysłowice” 15 sierpnia; działania zbrojne podczas powstania odbywały się w miejscowościach powiatu katowickiego, a wokół samych Katowic Niemcy skoncentrowali silne oddziały wojskowe^[166].
  • 24 sierpnia – komendant POW Alfons Zgrzebniok podjął decyzję o przerwaniu działań zbrojnych^[167].
  • 9 listopada – wybory komunalne w Katowicach; do Rady Miejskiej weszło m.in. ośmiu przedstawicieli Polskiej Partii Narodowej, w tym pierwsza w historii Polka – Aleksandra Szyperska^[168].

• 1920:
  • 11 lutego – objęcie w Opolu władz na obszarze plebiscytowym przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową pod kierownictwem gen. Henriego Le Ronda^[169].
  • 16 lutego – powstał pierwszy polski klub sportowy w Katowicach – „Pogoń”^[170].
  • 25 kwietnia – z inicjatywy Polskiego Komisariatu Plebiscytowego odbyły się wiece protestacyjne przeciwko dyskryminacji ludności polskiej, w tym na terenie współczesnych Katowic^[171].
  • 3 maja – odbyły się uroczyste obchody święta 3 Maja na placu sportowym w Zawodziu i na katowickim Rynku z udziałem ok. 72 tys. osób^[170].
  • 15 lipca – Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę zawierającą Statut Organiczny Województwa Śląskiego^[169][172].
  • 17 sierpnia – odbyła się zorganizowana przez Niemców duża antypolska i antyfrancuska manifestacja, podczas której zaatakowali oni siedzibę francuskiego kontrolera powiatowego i zabili działacza narodowego Andrzeja Mielęckiego^[173].
  • 18 sierpnia – Niemcy zaatakowali gmach Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, podczas którego budynek zdemolowano i pobito Henryka Jarczyka^[174].
  • 18/19 sierpnia – doszło do wybuchu II powstania śląskiego; walki toczyły się na terenach gmin podmiejskich^[175].
  • 22 sierpnia – cały teren powiatu katowickiego został opanowany przez powstańców, a samo miasto Katowice otoczono kordonem posterunków powstańczych^[176].
  • 25 sierpnia – komendant POW Alfons Zgrzebniok w porozumieniu z Wojciechem Korfantym wydał rozkaz o zakończeniu powstania^[176].
  • 13 grudnia – został zniszczony stojący na placu Wolności pomnik Dwóch Cesarzy^[170].

Uroczystość wkroczenia do Katowic polskich wojsk 20 czerwca 1922

Alfons Górnik – pierwszy prezydent miasta Katowice (1922–1928)

Centrum Szopienic w 1922

Siedziba Szkoły Budowlanej, od 1922 Sejmu Śląskiego, a potem Konserwatorium Muzycznego; pocztówka prawdopodobnie z okresu II wojny światowej

Gmach Sejmu Śląskiego na zdjęciu z lat międzywojennych

Dworzec lotniska Katowice-Muchowiec w 1929

• 1921:
  • 20 marca – odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku; 85,4% mieszkańców miasta Katowice opowiedziało się za przyłączeniem regionu do Niemiec, a w powiecie katowickim było ich 44,4% osób; za Polską opowiedziało się ponad 14% mieszkańców Katowic i 55,6% mieszkańców powiatu katowickiego^[177].
  • 2/3 maja – wybuch III powstania śląskiego; jego dyktatorem został Wojciech Korfanty, a kwaterę Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych zlokalizowano w Szopienicach; w czasie powstania tereny wokół Katowic zostały zajęte przez powstańców, a w samym mieście stacjonowały wojska sojusznicze^[178].
  • 5 lipca – zakończenie III powstania śląskiego^[179].
  • 30 lipca – przeniesienie do Katowic siedziby Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku, kierowniczego organu życia politycznego i narodowego^[179]; na jej czele stanął Józef Rymer^[180].
  • 21 sierpnia – poświęcenia kościoła pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Podlesiu^[181].

• 1922:
  • 6 lutego – wybór przez miejskich radnych Alfonsa Górnika na pierwszego burmistrza Katowic^[182][183] (lub 30 stycznia^[184]).
  • 19 czerwca – oficjalne przekazanie miasta przez przedstawiciela Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku mjr. Salerona burmistrzowi Katowic Alfonsowi Górnikowi; tegoż dnia mieszkańcy Katowic na Rynku pożegnali żołnierzy francuskich^[182].
  • 20 czerwca – wkroczenie do Katowic wojsk polskich na czele z gen. Stanisławem Szeptyckim; rozpoczęcie procesu przejmowania miasta przez władze polskie^[185].
  • 15 lipca – z inicjatywy Feliksa Bocheńskiego zawiązało się Towarzystwo Przyjaciół Teatru Polskiego; na pierwszym posiedzeniu zarząd towarzystwa postanowił utworzyć w Katowicach scenę teatralną pn. Teatr Polski – późniejszy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego^[186].
  • 16 lipca – podpisanie w Katowicach aktu przejęcia części Górnego Śląska przez Polskę^[179].
  • 8 sierpnia – został otwarty Bank Śląski, oparty na francuskim kapitale^[187].
  • 27 sierpnia – do Katowic przybył Naczelnik Państwa Józef Piłsudski; była to jego jedyna wizyta w mieście^[188].
  • 10 października – w gmachu szkoły budowalnej w Katowicach odbyła się uroczysta inauguracja Sejmu Śląskiego; marszałkiem Sejmu I kadencji został Konstanty Wolny^[189].
  • Powołano spółkę akcyjną Giesche, która przejęła zakłady koncernu Georg von Giesches Erben na terenie Polski; w tym samym roku spółka w Zawodziu uruchomiła fabrykę porcelany^[190].

• 1923:
  • Rozpoczęcie produkcji w Wytwórni Maszyn i Urządzeń Górniczych „Elewator” w Zawodziu^[191].
  • 1 marca – bp August Hlond ustanowił dekanat katowicki, który został wydzielony z dekanatu mysłowickiego^[192]; pierwszym dziekanem mianowano ks. Józefa Kubisa, proboszcza załęskiej parafii^[188].
  • 9 września – zaczął się ukazywać tygodnik dla rodzin katolickich Gość Niedzielny, wydawany przez Kurię Diecezjalną w Katowicach^[193][188].

• 1924:
  • 30 czerwca – likwidacja obszarów dworskich na terenie powiatu katowickiego; dzień później tereny te weszły w skład poszczególnych gmin, a także powołano gminę Wełnowiec^[194].
  • 15 lipca – Sejm Śląski przyjął ustawę, na mocy której do Katowic włączono Bogucice, Brynów, Dąb (bez Józefowca), Załęże i Zawodzie z powiatu katowickiego i Ligotę Pszczyńską z powiatu pszczyńskiego; sam zaś Józefowiec wraz z kolonią Agnieszki został włączony nowo gminy Wełnowiec^[195]; ustawa weszła w życie 15 października^[196].
  • 30 września – likwidacja obszarów dworskich na terenie powiatu pszczyńskiego; dzień później weszły one pod zarząd sąsiednich gmin, a także utworzono nową gminę Murcki^[194].

• 1925:
  • 1 stycznia – podział Katowic na 4 dzielnice: Śródmieście, Bogucice-Zawodzie, Załęże-Dąb i Ligota-Brynów^[197].
  • 28 października – powstanie diecezji katowickiej, której stolicą zostały Katowice^[198]; jej pierwszym ordynariuszem został bp August Hlond^[199].
  • W listopadzie poświęcono grób Nieznanego Powstańca, który znajdował się na placu Wolności^[200].

• 1926:
  • We wrześniu urząd wojewody śląskiego objął Michał Grażyński^[201].
  • 14 listopada – w polskiej części Górnego Śląska odbyły się pierwsze wybory komunalne; w Katowicach zwyciężyli kandydaci z listy niemieckiej^[202].

• 1927:
  • 27 marca – wojewoda śląski Michał Grażyński podpisał umowę z naczelnym dyrektorem Polskiego Radia o założeniu rozgłośni radiowej w Katowicach^[203].
  • 5 czerwca – biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki, symbolicznym wykopaniem ziemi pod fundamenty, rozpoczął uroczyście budowę katowickiej katedry^[198]; jej budowę ukończono po II wojnie światowej^[204]
  • 23 października – poświęcono kościół św. Anny na osiedlu patronackim Nikiszowiec^[205]

• 1928:
  • Rozpoczęcie budowy Domu Oświatowego przy ulicy Francuskiej 12^[203].
  • Zawieszenie produkcji w hucie żelaza „Marta”^[46].
  • 30 maja – wybór przez Radę Miejską Adama Kocura na prezydenta Katowic^[184].
  • 28 października – został otwarty Instytut Pedagogiczny w Katowicach; jego pierwszym dyrektorem został Zygmunt Mysłakowski^[206][207].

• 1929:
  • 3 stycznia – PLL LOT rozpoczął obsługę stałej linii lotniczej Katowice – Warszawa; samoloty odlatywały z powstałego w tym okresie lotniska na Muchowcu^[208].
  • 23 stycznia – Sejm Śląski przyjął ustawę o utworzeniu Muzeum Śląskiego^[209]; jego zorganizowanie powierzono Tadeuszowi Dobrowolskiemu^[210].
  • 5 maja – odbyła się uroczystość poświęcenia gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego z udziałem m.in. prezydenta Polski Ignacego Mościckiego^[211].
  • 18 sierpnia – w Podlesiu odbyły się centralne dożynki Polski; w uroczystości tej wziął udział m.in. prezydent Polski Ignacy Mościcki, biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki, wojewoda śląski Michał Grażyński i gen. Stanisław Wróblewski^{[212][213][214]}.
  • 28 września – odbył się inauguracyjny koncert, który zapoczątkował działalność Konwersatorium Muzycznego^[215] (od 1934 Śląskie Konserwatorium Muzyczne^[216]) z siedzibą przy ulicy Wojewódzkiej – późniejsza Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego^[217].
  • 2 października – prezydent Polski Ignacy Mościcki dokonał uroczystego oddania kolonii 44 dwurodzinnych domów bliźniaczych w Załężu, która została nazwana jego imieniem^[218].
  • 1 listopada – spółka Śląskie Linie Autobusowe zainaugurowały przewozy na linii Katowice – Siemianowice^[219].

• 1930:
  • Oddano do użytku gmach Banku Gospodarstwa Krajowego przy ulicy A. Mickiewicza; obiekt zaprojektował Stanisław Tabeński^[220].
  • 8 czerwca – odsłonięcie na placu K. Miarki pomnika Stanisława Moniuszki^[221].
  • 1 grudnia – Roździeń połączono z Szopienicami w jedną gminę Roździeń-Szopienice; od 1934 nosiła ona nazwę Szopienice^[196].
  • 7 grudnia – przy ulicy Bankowej oddano pierwszy w Polsce sztuczny tor łyżwiarski – Torkat^[222].

Gmach Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych na pocztówce z lat 1937–1939

Panorama południowego Śródmieścia Katowic; pośrodku widoczny gmach Urzędu Skarbowego

Siedziba Polskiego Radia Katowice w dniu jego poświęcenia w 1937

Gmach Muzeum Śląskiego w Katowicach w trakcie budowy w 1939

Żołnierze 73 Pułku Piechoty na defiladzie w 1936 (ul. Warszawska)

Niemiecka uroczystość zorganizowana w ramach tzw. Dnia Wolności 15 października 1939 na współczesnym placu Sejmu Śląskiego

• 1931:
  • Oddano do użytku gmach magistratu przy ulicy Młyńskiej^[223].
  • Oddano do użytku ratusz w Janowie przy ulicy Szopienickiej; powstał on w stylu funkcjonalistycznym według projektu Tadeusza Michejdy^[220].
  • Powołano fabrykę żarówek „Helios” w Zawodziu^[224] (bądź w 1933^[225]).
  • W Kostuchnie została otwarta cynkowania blach i wyrobów blaszanych (d. „Heyden”), w której pracował m.in. inżynier Tadeusz Sędzimir^[226].
  • 30 marca – Sejm Śląski przyjął ustawę o powołaniu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych^[227][228].
  • 22 listopada – poświęcenie kościoła garnizonowego pw. św. Kazimierza Królewicza przez bpa Stanisława Galla^[229].

• 1932:
  • 4 września – odbyła się uroczystość położenia kamienia węgielnego pod budowę katedry pw. Chrystusa Króla^[229].
  • 10 listopada – wojewoda śląski wydał dekret o utworzeniu Archiwum Akt Dawnych – późniejsze Archiwum Państwowe w Katowicach^[230].

• 1934:
  • 1 maja – działalność rozpoczął Instytut Śląski^[231][232].
  • 28 października – bp Teofil Bromboszcz poświęcił kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Murckach^[233].
  • Ukończono budowę gmachu Urzędu Skarbowego przy ulicy Żwirki i Wigury projektu Tadeusza Kozłowskiego i konstrukcji stalowej projektu Stefana Bryły^[230].

• 1935:
  • Rozpisano konkurs na plan przebudowy i regulacji Katowic, w wyniku którego do realizacji przyjęto koncepcję inżynierów Władysława Czarneckiego i Mariana Spychalskiego^[234].
  • W Załężu oddano do użytku największą otwartą pływalnię w ówczesnej Polsce, którą nazywano Buglowizną (późniejszy Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy „Bugla”)^[222].

• 1936:
  • Początek budowy kolonii urzędniczej w Ligocie, z założenia miała to być modelowa dzielnica miasta zaprojektowana według zasad nowoczesnej urbanistyki z zastosowaniem nowych form architektury^[235].
  • Rozpoczęła działalność Śląska Biblioteka Publiczna im. J. Piłsudskiego, która powstała z połączenia Biblioteki Sejmu Śląskiego i Publicznej Biblioteki Towarzystwa Czytelni Ludowych^[210].
  • 1 listopada – erygowano parafię Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko w Piotrowicach^[236].
  • W grudniu powstało w Katowicach Wyższe Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych, które było zalążkiem współczesnego Uniwersytetu Ekonomicznego; jego organizatorem i rektorem był Józef Lisak^[217].

• 1937:
  • Oddanie do użytku gmachu rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach przy ulicy J. Ligonia^[237].
  • Powstał gmach Urzędów Niezespolonych przy placu Sejmu Śląskiego; został on zaprojektowany przez Lucjana Sikorskiego i Witolda Kłębkowskiego^[238].
  • Rozpoczęcie budowy samodzielnego gmachu Muzeum Śląskiego; jego otwarcie zaplanowano na 1940, lecz realizację tych zamierzeń uniemożliwił wybuch II wojny światowej^[239].
  • Ukończono budowę Domu Powstańca Śląskiego przy ulicy J. Matejki według projektu Zbigniewa Rzepeckiego^[220].
  • 12 maja – odsłonięcie na terenie huty „Baildon” pomnika Józefa Piłsudskiego; był to pierwszy monument upamiętniający marszałka na terenie Górnego Śląska^[240].
  • 5 lipca – przy alei W. Korfantego został oddany do użytku dworzec dla autobusów dalekobieżnych^[241].

• 1938:
  • 17 czerwca – została oddana do użytku wieża spadochronowa wybudowana w parku T. Kościuszki staraniem Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej^[222][242].
  • W sierpniu z Syryni do parku T. Kościuszki został przeniesiony drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła pochodzący z XVI wieku^[200][243].

• 1939:
  • 1 kwietnia – z powiatu pszczyńskiego wydzielono gminy Panewniki i Piotrowice, które włączono do powiatu katowickiego^[196].
  • 20 sierpnia – odbył się w Katowicach manifestacyjny pogrzeb Wojciecha Korfantego; kondukt przeszedł przez całe centrum miasta, zatrzymując się w miejscach związanych ze zmarłym^[244].
  • 1 września – wybuch II wojny światowej; zbombardowanie przez Niemców lotniska na Muchowcu^[245];
  • 1/2 września – 73 Pułk Piechoty wymaszerował z Katowic na front pod Mikołów^[246].
  • 3 września – ewakuacja z Katowic wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego i prezydenta miasta Adama Kocura, którzy przez Rumunię oraz Węgry dostali się na zachód Europy^[246].
  • 4 września – walki obronne w Katowicach, m.in. pod wieżą spadochronową; wkroczenie oddziałów niemieckiej 239 Dywizji Piechoty do miasta; początek budowy niemieckiej administracji miasta^[245]; egzekucje obrońców miasta przy Rynku i w Lasach Panewnickich^[246].
  • 8 września – podpalenie i zniszczenie Synagogi Wielkiej^[247].
  • 6 października – w Katowicach związała się konspiracyjna organizacja niepodległościowa „Ku Wolności”, której dowódcą został Franciszek Galbierz, a jego zastępcą Paweł Chrószcz^[248].
  • 2 października – powołano katowicki oddział Gestapo; jego siedziba mieściła się w gmachu przy ulicy Powstańców 31^[249], natomiast w gmachu Urzędów Niezespolonych siedzibę miało Prezydium Policji (niem. Polizeipräsidium)^[250].
  • 15 października – przed gmachem Urzędu Wojewódzkiego odbyła się wielka manifestacja zorganizowana przez okupacyjne władze niemieckie^[251].
  • 1 listopada – z terenów Górnego Śląska oraz części dawnych województw kieleckiego i krakowskiego została utworzona rejencja katowicka^[252].
  • W listopadzie rozpoczął działalność Podokręg Śląski Krakowskiego Okręgu Służby Zwycięstwu Polski; pierwszym jego komendantem został Józef Korol^[253].

• 1940:
  • 1 stycznia – nadburmstrzem Katowic został Hans Tießler; zarządzał on miastem do momentu wyzwolenia Katowic z niemieckiej okupacji^[254][255].
  • 3-4 kwietnia – Niemcy w Dąbrówce Małej rozstrzelali około 40 osób z terenów Sosnowca i Dąbrowy Górniczej w odwecie za zabójstwo niemieckiego komendanta policji Giebelmanna^[256].
  • Na przełomie maja i czerwca przesiedlono pozostałych katowickich Żydów do gett w Chrzanowie i Olkuszu; po likwidacji zagłębiowskich gett w okresie 1942–1943 zostali oni deportowani do obozu zagłady KL Auschwitz, gdzie zostali wymordowani^[257].
  • 18-19 grudnia – katowickie Gestapo aresztowało na terenie Górnego Śląska około 450 osób działających w strukturach Związku Walki Zbrojnej, rozbijając górnośląski okręg tejże organizacji^[258].
  • 20 grudnia – z połączenia rejencji katowickiej i opolskiej utworzono prowincję górnośląską ze stolicą w Katowicach; nadprezydentem został Fritz Bracht^[252].

Ks. Jan Macha, zgilotynowany w katowickim więzieniu w 1942

Pochód pierwszomajowy na ulicy Warszawskiej w 1945

Aleksander Zawadzki ok. 1949

Pomnik Żołnierzy Radzieckich na placu Wolności (2007)

Grzegorz Fitelberg (1948)

• 1941:
  • Rozpoczęcie rozbiórki gmachu Muzeum Śląskiego; do końca II wojny światowej rozebrano go do fundamentów^[259].
  • 28 lutego – z Katowic do Generalnego Gubernatorstwa wywieziono biskupów diecezji katowickiej – Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka^[260].
  • 4 marca – minister spraw wewnętrznych Rzeszy Wilhelm Frick i szef niemieckiej policji Heinrich Himmler wydali rozporządzenie o niemieckiej liście narodowościowej – Volksliste^[258].
  • 11 marca – w Berlinie odbyła się konferencja poświęcona deglomeracji górnośląskiego okręgu przemysłowego i przebudowy Katowic^[258].

• 1942:
  • 14 lutego – Polskie Siły Zbrojne przekształcono w Armię Krajową; powstał katowicki inspektorat AK, który zajmował się głównie sabotażem i wywiadem^[261].
  • 1 czerwca – władze okupacyjne ustanowiły sąd doraźny, z którego wyroku zgilotynowano w czasie wojny blisko 700 osób, w tym m.in. ks. Jana Machę i Karola Kornasa^[262].

• 1944:
  • 21/22 marca – na skutek prowokacji kolaborantów Gestapo został rozbity inspektorat katowicki Armii Krajowej; aresztowano por. Wacława Stacherskiego i jego zastępcę Pawła Wybierskiego, kilkudziesięciu funkcjonariuszy sztabowych i kilkuset żołnierzy AK; po tych wydarzeniach inspektoratu katowickiego już nie odbudowano^[263][264].

• 1945:
  • 25 stycznia – początek ewakuacji niemieckich władz z Katowic^[265].
  • 27 stycznia – zdobycie miasta przez Armię Czerwoną^[265]; w walkach o Katowice brali udział żołnierze z 59 Armii dowodzonej przez gen. płk. Iwana Korownikowa i 4 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego dowodzonego przez gen. por. Pawła Połubojarowa^[266]. W czasie walk zginęło 1 270 żołnierzy niemieckich i 300 żołnierzy z 59 A i 4 GwKPanc Armii Czerwonej^[267][268].
  • 29 stycznia – organizacja wiecu propagandowego w kinie „Zorza” przez przybyłe do Katowic grupy komunistów^[269]; tego samego dnia z terenów dawnego Generalnego Gubernatorstwa do Katowic wrócił bp Juliusz Bieniek, a 6 lutego bp Stanisław Adamski^[270].
  • 30 stycznia – wznowiono wydobycie węgla kamiennego w kopalni „Katowice”^[271].
  • 2 lutego – zaczęto wydawanie dziennika Trybuna Śląska, przemianowana w marcu tego samego roku na Trybunę Robotniczą^[272].
  • 5 lutego – powołano Tymczasowy Zarząd Miejski w Katowicach; prezydentem został Józef Wesołowski^[273].
  • 6 lutego – odbyły się oficjalne uroczystości powitania w Katowicach nowych władz polskich i Wojska Polskiego; uczestniczyli w nich m.in. gen. Aleksander Zawadzki i ppłk Jerzy Ziętek^[274]; tego samego dnia odbyło się zebranie reaktywowanej Polskiej Partii Socjalistycznej^[275], a także zaczęto wydawać Dziennik Zachodni^[272].
  • 9 lutego – odbyło się konstytucyjne posiedzenie Tymczasowej Miejskiej Rady Narodowej, w skład którego wchodziło 26 osób, a na przewodniczącego wybrano Herberta Kuchtę^[276].
  • 11 lutego – wznowiono wydawanie Gościa Niedzielnego, którego redaktorem naczelnym został ks. Klemens Kosyrczyk^[270]; w tym samym dniu wznowiło działalność Śląskie Konserwatorium Muzyczne^[277].
  • 23 lutego – na placu Wolności został odsłonięty tymczasowy pomnik Armii Czerwonej – docelowy stanął w listopadzie 1949^[270].
  • 27 lutego – powołanie miejskiej oraz powiatowej komendy Milicji Obywatelskiej w Katowicach^[278].
  • Od marca zaczęła koncertować Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji – późniejsza Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia^[279]; również w marcu wznowiła działalność katowicka rozgłośnia Polskiego Radia^[280].
  • 11 marca – gen. Aleksander Zawadzki stanął na czele województwa śląsko-dąbrowskiego; do tego czasu obowiązki wojewody pełnił ppłk Jerzy Ziętek, który po mianowaniu Zawadzkiego został I wicewojewodą^[274].
  • 2 kwietnia – pierwsza powojenna premiera z katowickim Teatrze im. S. Wyspiańskiego; pierwszy sezon teatralny oficjalnie zainaugurowano w Zemstą Aleksandra Fredry^[281][282].
  • Pod koniec maja została otwarta Filharmonia Śląska^[279].
  • 14 czerwca – odbyło się pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach; przewodniczącym został Zygmunt Alfus z PPS^[264].
  • 16 czerwca – wznowienie działalności Instytutu Śląskiego w Katowicach^[281].
  • 20 lipca – ukazał się pierwszy numer Sportu^[264].
  • 1 września – Śląskie Konserwatorium Muzyczne podniesiono do rangi Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej^[283].
  • 11 września – prezydentem Katowic został Zenon Tomaszewski^[284].

• 1946:
  • 31 marca – prezydent Zenon Tomaszewski złożył rezygnację ze swojego stanowiska; jego obowiązki przejął Stanisław Garwiński (p.o.), a po nim Aleksander Willner^[284].
  • 30 czerwca – w Polsce odbyło się referendum, w którym w Katowicach oficjalnie „3×Tak” głosowało 24% osób, a „3×Nie” 32,5% głosujących^[285].
  • 3 maja – w mieście doszło do zamieszek w związku z obchodami święta 3 Maja^[284].
  • W grudniu powołano Państwowy Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego^[286].
  • Przy Zakładowym Domu Kultury Kopalni „Wieczorek” w Janowie zaczęła się skupiać grupa malarzy amatorów, nazwana Grupą Janowską; należeli do niej m.in. Teofil Ociepka, Paweł Wróbel, Ewald Gawlik czy Erwin Sówka^[279].

• 1947:
  • 1 stycznia – Szopienice otrzymały prawa miejskie^[287].
  • 8 sierpnia – odbył się pierwszy koncert Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga^[284].
  • 18 września – oddanie do użytku przedłużonej linii tramwajowej z parku T. Kościuszki do Brynowa^[288].

• 1948:
  • 6 maja – po raz pierwszy w Katowicach odbył się jeden z etapów kolarskiego Wyścigu Pokoju^[284].
  • 30 października – nastąpiło uroczyste otwarcie Państwowego Domu Towarowego (późniejszy „Pedant”) przy ulicy 3 Maja^[289].

• 1949:
  • Oddano do użytku gmach szkoły podstawowej i średniej Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Zawodzi – późniejsze X Liceum Ogólnokształcące^[290].
  • Powołano agencję Estrada Śląska^[284].
  • 15 grudnia – ukończono odbudowę Torkatu^[284]; obiekt spłonął w 1973^[222].

• 1950:
  • 28 czerwca – przemianowanie województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie^[291].
  • 1 lipca – powołano Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Katowicach; siedziba placówki mieściła się przy ulicy Szkolnej 9^[292][293].

Pałac Młodzieży w Katowicach w sierpniu 2014

Archikatedra Chrystusa Króla od frontu w kwietniu 2021

D. gmach Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych (2008)

• 1951:
  • 1 kwietnia – został zniesiony powiat katowicki; włączono wówczas do Katowic Wełnowiec z Józefowcem, część Panewnik i Piotrowic oraz Ochojec^[294].
  • 4 grudnia – została oficjalnie oddana do użytku największa w Polsce placówka pozaszkolna – Pałac Młodzieży, położony przy ulicy Mikołowskiej; gmach placówki wzniesiono w stylu socrealistycznym^[295].
  • Odbudowano wieżą spadochronową w parku T. Kościuszki^[296].

• 1952:
  • 1 września – działalność dydaktyczno-wychowawczą rozpoczęło Technikum Wychowania Fizycznego – zalążek późniejszej Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki^[296].
  • 7 listopada – władze komunistyczne wysiedliły z Katowic biskupów Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka^[297].

• 1953:
  • 7 marca – podjęto uchwałę na mocy której Katowice przemianowano na Stalinogród; weszła ona w życie dwa dni później^[298][299].

• 1954:
  • 5 października – na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej miasto podzielono na 3 dzielnice: Bogucice-Zawodzie, Śródmieście-Załęże i Ligota^[300].

• 1955:
  • 30 października – podczas tzw. wysiedlenia biskupów katowickich ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował katedrę Chrystusa Króla^[297][301].
  • Został wzniesiony gmach Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych, zaprojektowany w stylu socrealizmu przez Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę^[300].

• 1956:
  • 23 października – okres polskiego października 1956; przed budynkiem KW PZPR w Katowicach (późniejsza siedziba Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego) odbyła się demonstracja z udziałem około 2 tys. osób, w których padały okrzyki popierające Władysława Gomułkę, a także domagano się usunięcia oficerów radzieckich z Wojska Polskiego^[302].
  • 30 października – Miejska Rada Narodowa przyjęła uchwałę, w której nadano powstałej pomiędzy 1950 a 1956 drodze nazwę Aleja Walentego Roździeńskiego^[303].
  • 5 listopada – w wyniku odwilży październikowej do Katowic wrócili biskupi Stanisław Adamski i Juliusz Bieniek^[297].
  • 3 grudnia – szabliści Zygmunt Pawlas i Ryszard Zub na Igrzyskach Olimpijskich w Melbourne wywalczyli pierwszy w dziejach katowickiego sportu medal olimpijski^[304].
  • 10 grudnia – podjęto uchwałę, na mocy której przywrócono nazwę Katowice; weszła ona w życie 20 grudnia^[305].

• 1957:
  • 13 lutego – powołano Śląski Instytut Naukowy, który został reaktywowany po likwidacji w 1949 Instytutu Śląskiego^[304].
  • 1 czerwca – oddano do użytku po elektryfikacji linię kolejową Gliwice – Katowice – Sosnowiec^[306].
  • 3 grudnia – pierwszy swój program wyemitował katowicki ośrodek Telewizji Polskiej^[307].
  • 20 grudnia – ustanowiono dwie katowickie parafie: katedralną Chrystusa Króla i Opatrzności Bożej^[304].

• 1958:
  • Z powodu szkód górniczych zostało zamknięte dla regularnego ruchu lotniczego lotnisko na Muchowcu^[304].

• 1959:
  • 31 grudnia – włączenie do Katowic miasta Szopienice wraz z Janowem, Giszowcem, Nikiszowcem i Dąbrówką Małą^[294].

Fragment osiedla Tysiąclecia w lipcu 2013

Spółdzielczy Dom Handlowy „Zenit” w sierpniu 2008

Dom Prasy z pierwotną elewacją w 2007 (widok z ulicy św. Jana)

Filia Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1964 – późniejszy rektorat Uniwersytetu Śląskiego

• 1961:
  • Rozpoczęcie budowy osiedla Tysiąclecia według projektu Henryka Buszki, Aleksandra Franty, Tadeusza Szewczyka i Marian Dziewońskiego; pierwsze domy gotowe były w 1964, a całe osiedle było przewidziane na 45 tys. osób^[308].

• 1962:
  • Oddano do użytku zajezdnię tramwajową w Zawodziu przy ulicy 1 Maja^[309].
  • Rozpoczęcie budowy osiedla Przedwiośnie w Burowcu^[310].
  • Został opracowany plan przebudowy śródmieścia Katowic autorstwa Zygmunta Majerskiego, Juliana Duchowicza i Wiktora Lipowczana, który wszedł w fazę realizacji^[311].
  • 4 września – został oddany do użytku dom handlowy „Zenit”^[312].

• 1963:
  • Oddano do użytku późniejszy Dom Prasy projektu Mariana Śramkiewicza^[311].
  • Przeniesienie cmentarza żołnierzy Armii Czerwonej z parku Powstańców Śląskich na teren parku T. Kościuszki^[267].
  • Urodzona w Katowicach Maria Goeppert-Mayer otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki^[281]; mieszkała ona w kamienicy przy ulicy Młyńskiej 5^[313].
  • 1 października – otwarcie w Katowicach zamiejscowego Studium Uniwersytetu Jagiellońskiego – od 1966 Filia Uniwersytetu Jagiellońskiego^[304].
  • 5 listopada – utworzono GKS Katowice, powstały z połączenia kilku katowickich górniczych klubów sportowych^[304]; uchwała została uprawomocniona 27 lutego 1964^[314].

• 1964:
  • 20 lipca – w Giszowcu na polach rezerwowych kopalni „Wieczorek” rozpoczęła wydobycie kopalnia „Staszic”^[315][316].
  • 4 grudnia – w Janowie otwarto lodowisko Jantor^[316].

• 1965:
  • Oddano do użytku rondo, nazwane później im. gen. Jerzego Ziętka^[317].
  • Otwarcie kino „Kosmos” na Koszutce^[316].
  • Wybudowano hotel Katowice, zaprojektowany przez Tadeusza Łobosa^[318].
  • 8 sierpnia – piłkarze GKS-u Katowice zadebiutowali w I lidze^[316].

• 1966:
  • Na granicy Ligoty i Panewnik przy ulicy Medyków rozpoczęto budowę zespołu kliniczno-dydaktycznego Śląskiej Akademii Medycznej^[319].

• 1967:
  • 1 stycznia – Kostuchna i Murcki uzyskały prawa miejskie^[320].
  • 1 września – odbyło się uroczyste osłonięcie pomnika Powstańców Śląskich, wykonanego według projektu architekta Wojciecha Zabłockiego i rzeźbiarza Gustawa Zemły^[311].
  • 8 września – w ramach kilkudniowej wizyty w Polsce Katowice odwiedził prezydent Francji Charles de Gaulle; jego wizyta w mieście spotkała się z dużym entuzjazmem wśród tłumu^[321][322].

• 1968:
  • Ukończono budowę biurowca Głównego Biura Studiów i Projektów Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla „Separator”, zaprojektowanego przez Stanisława Kwaśniewicza^[318].
  • 1 stycznia – korekta granicy miast Katowice i Chorzów w rejonie osiedla Tysiąclecia i ówczesnego Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku^[320].
  • 14 marca – w marcu w Polsce doszło kryzysu politycznego, w wyniku którego w Katowicach doszło do zajść ulicznych z udziałem studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Wyższej Szkoły Muzycznej, a na wiecu zorganizowanym w tym dniu I Sekretarz KW PZPR Edward Gierek mówił o istniejącym w Polsce „spisku syjonistycznym” i poparł działania władz centralnych przeciwko „wichrzycielom”^[323].
  • 8 czerwca – z połączenia Wyższej Szkoły Pedagogicznej i filii Uniwersytetu Jagiellońskiego powstał Uniwersytet Śląski w Katowicach; jego pierwszym rektorem został prof. Kazimierz Popiołek^[283][324].

• 1969:
  • Oddano do użytku Pałac Ślubów przy alei W. Korfantego, zaprojektowany przez Mieczysława Króla^[316].
  • 1 stycznia – została oddana do eksploatacji Zautomatyzowana Doświadczalna Kopalnia „Jan”; włączono ją w 1976 do kopalni „Wieczorek”^[325][316].

Hala Widowiskowo-Sportowa Spodek w 1979

Brutalistyczny dworzec kolejowy na stacji Katowice w 1973

Budynek Biura Wystaw Artystycznych oraz Ślizgowiec w 2019

Fragment osiedla Walentego Roździeńskiego w 2020

Pomnik Żołnierza Polskiego w 2020

• 1971:
  • Oddano do użytku hotel Silesia projektu Tadeusza Łobosa^[318].
  • 9 maja – nastąpiło oficjalne przekazanie hali widowiskowo-sportowej „Spodek”, zaprojektowanej przez Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego; hala w czasach Polski Ludowej stała się miejscem organizacji imprez sportowych oraz wieców polityczno-propagandowych^[311][326]; jej uroczyste otwarcie z udziałem ponad 12 tys. gości odbyło się dzień wcześniej^[327].
  • 24 maja – oddano do użytku aleję Górnośląską na odcinku pomiędzy rondem mikołowskim (skrzyżowanie z ulicą Mikołowską) a skrzyżowaniem z ulicą Murckowską^[328].

• 1972:
  • Oddano do użytku biurowiec Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych^[318] (bądź też rozpoczęła się wówczas jego budowa^[329]).
  • Ukończono budowę nowego dworca kolejowego dla stacji Katowice; został on zaprojektowany w stylu brutalizmu przez zespół warszawskich „Tygrysów” – Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego^[318].
  • 5 stycznia – przy alei W. Korfantego otwarto nowy budynek Biura Wystaw Artystycznych, wzniesiony według projektu Stanisława Kwaśniewicza^[330] (bądź też został on przekazany do użytku w 1969^[331]).

• 1973:
  • 17 grudnia – po reformie administracyjnej, w której władzę miejską oddano urzędom miejskim, stanowisko prezydenta Katowic objął Paweł Podbiał, dotychczasowy przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej^[332].
  • 20 grudnia – powołano Centralny Szpital Kliniczny w Katowicach-Ligocie; 19 sierpnia 1974 przyjął on pierwszych pacjentów^[329].

• 1974:
  • Wyższą Szkołę Ekonomiczną przekształcono w Akademię Ekonomiczną im. Karola Adamieckiego^[292].
  • 1 stycznia – połączono kopalnie „Gottwald” i „Kleofas” w jeden zakład wydobywczy^[333].

• 1975:
  • Oddano do użytku dom handlowy „Skarbek” zaprojektowany przez Juranda Jareckiego^[311].
  • Rozpoczęto przebudowę Zawodzia w związku z przebudową układu komunikacyjnego trasy i węzła FSM^[290].
  • 27 maja – do Katowic włączono miasta Murcki i Kostuchnę oraz Podlesie i Zarzecze^[300][334]
  • 1 czerwca – powstało 49 województw, w tym katowickie, a także zlikwidowano powiaty^[276].

• 1976:
  • Pod patronatem Katowickiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego powołano Społeczne Muzeum Historii Katowic^[329].
  • Rozpoczęto wyburzanie osiedla domków fińskich w Załęskiej Hałdzie; w ich miejsce rozpoczęto budowę osiedla W. Witosa^[335].

• 1977:
  • Połączono kopalnie „Boże Dary” i „Murcki” w jeden zakład – KWK „Murcki”^[336].
  • Pod koniec roku otwarto w Ochojcu przy ulicy Ziołowej Centralny Szpital Górniczy na 750 łóżek^[337].

• 1978:
  • Rozpoczęto budowę osiedla A. Zgrzebnioka, znajdującego się w rejonie ulic A. Zgrzebnioka, T. Kościuszki i Gawronów^[338].
  • Ukończenie budowy osiedla W. Roździeńskiego w Zawodziu, budowanego od 1970; powstały na nim budynki wzniesione na planie ośmioramiennej gwiazdy^[339] (bądź do 1982^[340]).
  • 23 lutego – Kazimierz Świtoń założył w Katowicach Komitet Wolnych Zawiązków Zawodowych^[341]; 24 października został on napadnięty przez nieumundurowanych funkcjonariuszy i aresztowany, a sprawa ta przyczyniła się do rozpropagowania informacji na temat WZZ^[342].
  • 18 sierpnia – ochroną konserwatorską objęto środkową część osiedla patronackiego Giszowiec celem jego ochrony przed wyburzeniem pod nowe budownictwo wielorodzinne^[343].
  • 3 września – poświęcenie po przebudowie świątyni Przemienienia Pańskiego przez bpa Herberta Bednorza^[243].
  • 6 października – na osiedlu I.J. Paderewskiego został odsłonięty pomnik Żołnierza Polskiego autorstwa Bronisława Chromego^[308].

• 1979:
  • Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej nadano status Akademii Muzycznej^[283].
  • Przy placu Sejmu Śląskiego zbudowano Centrum Kształcenia Ideowo-Wychowawczego Kadr Robotniczych, w którym zaczęto organizować pokazowe zebrania PZPR i zjazdy wojewódzkie^[300].
  • Rozpoczęcie budowy osiedla Odrodzenia; pierwsze budynki zaczęto wznosić w rejonie ulic Spokojnej i Tyskiej^[344].
  • Uruchomiono pierwszy kocioł elektrociepłowni „Katowice” w Dąbrówce Małej^[345].
  • Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego w Katowicach przekształcono w Akademię Wychowania Fizycznego^[346].
  • 9-16 grudnia – w Katowicach odbyła się I edycja Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga^[347].

• 1980:
  • Ukończono budowę osiedla I.J. Paderewskiego w rejonie ulic K. Damrota, gen. W. Sikorskiego, gen. K. Pułaskiego i alei Górnośląskiej^[348].
  • 20 października – przyjazd do Katowic Lecha Wałęsy, który odwiedził najpierw MKZ Katowice, a następnie spotkał się z mieszkańcami regionu górnośląskiego w katowickim Spodku^[349].
  • 3 listopada – z Krakowa do Katowic przeniesiono Wyższe Śląskie Seminarium Duchowe^[350][351].
  • 10 grudnia – powołano Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”; jego przewodniczącym został Andrzej Rozpłochowski^[341].
  • Pod koniec roku rozpoczęto wyburzanie familoków kolonii Norma; w ich miejscu do 1982 powstało nowoczesne osiedle mieszkaniowe^[51].

Pomnik poległych górników KWK „Wujek”, upamiętniający ofiary pacyfikacji strajku z grudnia 1981

Papież Jan Paweł II wewnątrz katowickiej katedry 20 czerwca 1983

• 1981:
  • W styczniu powołano Muzeum Historii Katowic jako oddział Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu^[352][353].
  • 30 kwietnia – rozpoczęła się I edycja Rawa Blues Festival, zorganizowany przez Ireneusza Dudka^[352].
  • 25 maja – w centrum Katowic odbył się Marsz Wolności zorganizowany przez Regionalny Komitet Obrony Więzionych za Przekonania^[352].
  • 20 października – doszło do rozruchów, zapoczątkowanych na Rynku, kiedy to członkowie NSZZ „Solidarność” sprzedawali z samochodu niezależną prasę; gdy Milicja Obywatelska chciała samochód usunąć, w obronie sprzedających stanął tłum ludzi^[354].
  • 13 grudnia – wprowadzono na trenie Polski stan wojenny; rozpoczęły się internowania działaczy „Solidarności”, w tym rektora Uniwersytetu Śląskiego Augusta Chełkowskiego; nazajutrz doszło do wybuchu strajków w kilku katowickich zakładach pracy, w tym w kopalniach „Staszic”, „Wieczorek” oraz hucie „Baildon”^[354].
  • 16 grudnia – akcja pacyfikacyjna w kopalni „Wujek”, podczas której w wyniku użycia brani przez oddziały ZOMO zginęło siedmiu górników, a kolejni dwaj zmarło kilka dni później w szpitalu^[354].
  • Oddano do użytku kompleks biurowców przy ulic A. Mickiewicza, w którym siedzibę miały centrale handlu zagranicznego Centrozap, Stalexport i Węglokoks^[318].

• 1982:
  • 15 kwietnia – na terenie Leśnictwa Ochojec został ustanowiony rezerwat przyrody „Ochojec”, w którym występują stanowiska liczydła górskiego^[337][355].
  • 31 sierpnia – odbyła się manifestacja kilku tysięcy osób, próbujących przemaszerować ulicą Warszawską pod kościół Mariaki; został on brutalnie rozbity przez ZOMO^[356].

• 1983:
  • 20 czerwca – papież Jan Paweł II odprawił mszę św. na katowickim lotnisku Muchowiec oraz spotkał się z chorymi w katedrze Chrystusa Króla^[357].
  • 4 września – odsłonięto pomnik Harcerzy Września projektu Zygmunta Brachmańskiego; stanął on na placu Obrońców Katowic^[358].
  • 20 listopada – rozpoczęło działalność Muzeum Diecezji Katowickiej; od 1993 Muzeum Archidiecezjalne^[358][359].

• 1984:
  • 20 czerwca – zostało wydane zarządzenie wojewody, na podstawie którego reaktywowano Muzeum Śląskie; placówka rozpoczęła działalność w gmachu dawnego Grand Hotelu przy obecnej alei W. Korfantego^[280].
  • W Zawodziu na Mrówczej Górce został oddany do użytku Centralny Cmentarz Komunalny^[360].

• 1985:
  • Ukończenie budowy kościoła I Zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów w Katowicach przy ulicy Morawskiej^[361].

• 1989:
  • Nadanie osiedlu mieszkaniowemu we wschodniej części Bogucic imienia Jerzego Kukuczki^[362].
  • 2 stycznia – w Katowicach rozpoczął działalność Bank Śląski^[363].
  • 4 czerwca – odbyła się pierwsza tura częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu RP, w wyniku których w województwie katowickim do obu izb parlamenty zostali wybrani w pierwszej turze wszyscy kandydaci z lity posolidarnościowego Komitetu Obywatelskiego^[295].
  • 27 czerwca – na placu Synagogi, w miejscu zburzonej we wrześniu 1939 Synagogi Wielkiej został odsłonięty pomnik-obelisk ku czci pomordowanych przez Niemców katowickich Żydów^[364].
  • 30 czerwca – został powołany Związek Górnośląski^[363].

• 1990:
  • Powstał Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” pod dyrekcją Anny Szostak-Myrczek^[365].
  • W Chorzowie powstał niezależny Teatr Korez; po kilku latach przeniósł się on tzw. Dezember Palastu przy placu Sejmu Śląskiego^[365].
  • 1 marca – rozpoczęła się prywatyzacja największego przedsiębiorstwa handlowego w Katowicach – Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego^[365].
  • 14 marca – z inicjatywy Polish Heritage Society podpisano w Katowicach proklamację o miastach siostrzanych z Mobile w Stanach Zjednoczonych^[365].
  • 27 maja – wybory samorządowe w Polsce; w wyborach do katowickiej Rady Miejskiej kandydaci z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” uzyskali 49 z 55 miejsc^[366].
  • 18 czerwca – wybór przez Radę Miejską Katowic Jerzego Śmiałka na prezydenta miasta; był on związany z NSZZ „Solidarność” i ze Związkiem Górnośląskim^[367].

Ulica 3 Maja w maju 1991

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych (ul. Mieszka I) w 2014

Damian Zimoń – pierwszy arcybiskup metropolita katowicki

Aleja Górnośląska (część autostrady A4) w 2006

Kaplica zboru Kościoła Zielonoświątkowego „Betania” w Katowicach (2014)

• 1991:
  • Na początku roku działalność rozpoczął Górnośląski Bank Gospodarczy (późniejszy Getin Bank), powołano z inicjatywy Górnośląskiego Towarzystwa Gospodarczego^[368].
  • 15 marca – podpisanie umowy o współpracy pomiędzy Katowicami a Kolonią w Niemczech^[367].
  • 14 września – poświęcenie kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych osiedlu Tysiąclecia; został on zaprojektowany przez Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę^[369].
  • 15 grudnia – odsłonięcie i poświęcenie pomnika Dziewięciu z „Wujka”^[369]; dzień wcześniej poświęcono położony przy ulicy Pięknej kościół Podwyższenia Krzyża Świętego^[370].

• 1992:
  • W oparciu o zaplecze techniczne Ośrodka Postępu Technicznego przy ulicy Bytkowskiej powołano instytucję pn. Międzynarodowe Targi Katowickie^[371].
  • 1 stycznia – weszła w życie uchwała, na mocy której Katowice podzielono na 22 pomocnicze jednostki samorządowe i 22 obszary ich działania^[372]; tego samego dnia rozpoczął działalność Miejski Dom Kultury „Szopienice” (poźn. „Szopienice-Giszowiec”)^[373].
  • 1 marca – powołano Straż Miejską w Katowicach^[374].
  • 25 marca – na mocy bulli papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus powołano metropolię katowicką; metropolitą został abp Damian Zimoń^[370].
  • 31 grudnia – decyzją wojewody katowickiego rozwiązano Śląski Instytut Naukowy^[375]; tego samego dnia powołano do życia Wojewódzką Stację Pogotowia Ratunkowego^[376].

• 1993:
  • Powstała Gmina Wyznaniowa Żydowska^[376]
  • W kwietniu powołano pierwszą niepubliczną uczelnię w Katowicach – Śląską Wyższą Szkołę Zarządzania, a jej założycielem był Zakład Doskonalenia Zawodowego w Katowicach^[377].
  • 16 maja – poświęcenia kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Herberta na osiedlu W. Witosa^[378].
  • 6 listopada – na placu Bolesława Chrobrego odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego autorstwa chorwackiego rzeźbiarza Antuna Augustinčića^[376].

• 1994:
  • Po raz pierwszy odbyła się uroczystość wręczenia nagrody metropolity górnośląskiego Lux ex Silesia – dostała ją Irena Bajerowa^[376].
  • 15 czerwca – została powołania Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa (późniejsza Akademia Górnośląska im. W. Korfantego)^[376][379].
  • 19 czerwca – wybory samorządowe w Polsce; najwięcej mandatów (19) do Rady Miejskiej zdobyli kandydaci Katowickiego Porozumienia Samorządowego^[366].
  • 1 lipca – Rada Miejska na prezydenta Katowic wybrała Henryka Dziewiora^[376].
  • We wrześniu otwarto linię tramwajową wzdłuż ulicy Gliwickiej; trasa została częściowo przeniesiona poza zwartą zabudowę Załęża^[380].

• 1995:
  • Powstała grupa kabaretowa, działająca od 1999 pod nazwą Teatr Epty-a; później przemianowana na Mumio^[376].

• 1996:
  • 1 stycznia – powołanie Szpitalu Klinicznego nr 6 – Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki^[381].
  • 4 stycznia – podpisano umowę o współpracy z Ostrawą w Czechach^[381][382].
  • 30 października – oddano do użytku odcinek autostrady A4 Katowice Murckowska – Mysłowice, a także zmodernizowany odcinek alei Górnośląskiej pomiędzy ulicami Francuską a Murckowską^[328].

• 1997:
  • Oddano do użytku budynek zboru Kościoła Zielonoświątkowego „Betania” przy ulicy Gliwickiej w Załężu; posiada on charakterystyczną kopułę o średnicy 40 m^[383].
  • Został powołany Teatr Gry i Ludzie^[381].

• 1998:
  • 11 października – wybory samorządowe w Polsce; najwięcej mandatów w Radzie Miejskiej uzyskała Akcja Wyborcza „Solidarność” (26 na 55 miejsc)^[366].
  • 24 października – uroczyste otwarcie nowego budynku Biblioteki Śląskiej przy placu Rady Europy 1; gmach wzniesiono w okresie 1990–1997^[384].
  • 3 listopada – Rada Miejska wybrała na prezydenta miasta Piotra Uszoka^[381].

• 1999:
  • Na ulicy św. Jana umieszczono replikę figury św. Jana^[35].
  • 6 stycznia – w Piotrowicach-Ochojcu otwarto Szkołę Policji^[385].
  • 24 marca – podjęto decyzję o likwidacji Ruchu II „Katowice” KWK „Katowice-Kleofas”^[386].
  • 19 czerwca – osłonięcie pomnika Wojciecha Korfantego na placu Sejmu Śląskiego; zaprojektowanego przez Zygmunta Brachmańskiego^[381].
  • 10 listopada – oddano do użytku przebudowaną do parametrów autostrady trasę alei Górnośląskiej Katowice Mikołowska – Katowice Francuska^[387].

• 2000:
  • 4 czerwca – odbyła się uroczysta koronacja obrazu Matki Bożej Boguckiej koronami papieskimi, poświęconymi w 1999 w Gliwicach przez papieża Jana Pawła II^[388].
  • 1 września – powołano Miejski Dom Kultury „Południe” w Katowicach, składający się z trzech filii^[389][390].
  • 21 września – w Katowicach został zorganizowany I Festiwal Nauki „Śląsk 2000”^[391].
  • 27 października – w budynku kina „Kosmos” otwarto Filmotekę Śląską^[390].

XXI wiek

Zabudowania d. KWK „Gottwald” przed wybudowaniem w 2005 galerii handlowej Silesia City Center

Katastrofa budowlana na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich 28 styczniu 2006

Uczestnicy II Marszu Równości w Katowicach na placu Sejmu Śląskiego

Jedna z sesji IV Europejskiego Kongresu Gospodarczego

Grób senator Krystyny Bochenek, zmarłej 10 kwietnia 2010 w katastrofie smoleńskiej

• 2001:
  • Oddano do użytku kompleks biurowy Chorzowska 50, liczący 14 kondygnacji^[392].
  • 16 maja – rozpoczęto proces likwidacji spółki akcyjnej Huta Baildon^[393].
  • 1 września – z katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie powstała Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach^[394].

• 2002:
  • 6 lipca – otwarto pierwsze w Katowicach kino wielosalowe – Punkt 44 przy ulicy Gliwickiej w Załężu^[390].
  • W październiku zakończono przebudowę placu Grunwaldzkiego na Koszutce; w kolejnych latach zagospodarowano na nim Galerię Artystów, a jako pierwszego uhonorowano Zbigniewa Cybulskiego^[390].
  • 27 października – wybory samorządowe w Polsce; 16 na 31 mandatów w Radzie Miejskiej uzyskało KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok, a prezydentem w I turze głosowania został wybrany Piotr Uszok (zdobył 54,06% głosów)^[366].

• 2003:
  • Ukończenie budowy przy ulicy Uniwersyteckiej najwyższego wówczas budynku biurowo-usługowego w Polsce – Altus, zaprojektowanego przez Dietera Paletę^[395].
  • Wyburzenie hali sportowej huty „Baildon” przy ulicy Chorzowskiej 82, którą wzniesiono w latach 1965–1969^[396].
  • W sierpniu oddano do użytku 600-metrową, dwujezdniową estakadę nad ulicą Bracką, której nadano imię Orląt Lwowskich^[390].

• 2004:
  • Oddanie do użytku gmachu Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego^[397], a także gmachu Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego projektu Henryka Wilkosza, Tadeusza Orzechowskiego i Jacka Kusia^[398].
  • W listopadzie zakończono wydobycie w Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice-Kleofas”^[399].

• 2005:
  • 18 listopada – otwarcie największego wówczas centrum usługowo-handlowego w Katowicach – Silesia City Center; w latach 2010–2011 zostało ono rozbudowane^[395][400].

• 2006:
  • 28 stycznia – zginęło 65 osób, a ponad 140 zostało rannych w wyniku zawalenia się hali na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich^[397].
  • 6 października – otwarto Centrum Sztuki Filmowej z Filmoteką „Silesianów”^[397].
  • 12 listopada – wybory samorządowe w Polsce; w Radzie Miejskiej KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok uzyskał 14 na 31 mandatów, a w wyborach prezydenckich Piotr Uszok uzyskał reelekcję w I turze głosowania (73,16% ważnych głosów)^[401].
  • 9 grudnia – został otwarty tunel pod rondem gen. J. Ziętka^[402].

• 2007:
  • Zakończenie przebudowy ciągu dróg: ulica Chorzowska – rondo gen. J. Ziętka – aleja W. Roździeńskiego; stał się częścią Drogowej Trasy Średnicowej^[403].
  • 11 grudnia – oficjalnie otwarto Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej „Symfonia”^[398][404].

• 2008:
  • Przebudowano ulicę Mariacką, przekształcając ją w deptak; droga ta stała się miejscem organizacji imprez i koncertów^[405].
  • 17 maja – odbył się I Marsz Równości w Katowicach pod hasłem „Mniej złości, więcej miłości”^[406].

• 2009:
  • 15-17 kwietnia – odbyła się pierwsza edycja Europejskiego Kongresu Gospodarczego^[407].
  • 29 września – oddano do użytku gmach Sądu Okręgowego przy ulicy Francuskiej, zaprojektowany przez Małgorzatę Pilinkiewicz i Tomasza Studniarka^[408][409].
  • Rozpoczęto działania na rzecz starania się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016; w listopadzie Katowice zaczęto promować hasłem „Miasto Ogrodów”^[410].

• 2010:
  • 10 kwietnia – doszło do katastrofy lotniczej samolotu rządowego pod Smoleńskiem, w wyniku którego zginęła wicemarszałek Senatu VII kadencji Krystyna Bochenek, a także urodzony w Katowicach prezes NBP Sławomir Skrzypek^[410].
  • 21 listopada – odbyły się w Polsce wybory samorządowe; w Radzie Miasta Katowice najwięcej mandatów (13 z 28) zdobyła Platforma Obywatelska, a w wyborach na prezydenta miasta Piotr Uszok uzyskał reelekcję w I turze, zdobywając ponad 51,7% ważnych głosów^[410].

Zniszczona w 2014 kamienica na rogu ulic Sokolskiej i F. Chopina (2021)

Turniej Intel Extreme Masters w katowickim Spodku w 2015

Głowy państw na szczycie COP24 w Katowicach w 2018

Obchody święta Wojska Polskiego w Katowicach (2019)

• 2011:
  • 28 stycznia – osiedle patronackie Nikiszowiec znalazło się na liście pomników historii^[411].
  • 8 kwietnia – odbyło się uroczyste otwarcie nikiszowieckiej filii Muzeum Historii Katowic, w której działalność zaczął Dział Etnologii Miasta^[410].

• 2012:
  • 12 października – nastąpiło uroczyste otwarcie gmachu Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej, zaprojektowanego przez pracownię HS99 Herman i Śmierzewski^[410][412].
  • 29 października – uroczyste otwarcie nowego dworca kolejowego w Katowicach^[413].

• 2013:
  • 18-20 stycznia – w Katowicach po raz pierwszy zorganizowano turniej e-sportowy Intel Extreme Masters^[414].

• 2014:
  • 21 września – w finale Mistrzostw Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2014 rozegranym w katowickim Spodku reprezentacja Polski po zwycięstwie nad Brazylią 3:1 zdobyła mistrzostwo świata^[415][416].
  • 1 października – odbyło się uroczyste otwarcie siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia przy placu W. Kilara^[417].
  • 23 października – doszło do wybuchu gazu w kamienicy przy ulicy F. Chopina 18, w wyniku którego śmierć poniósł dziennikarz TVN Dariusz Kmiecik, jego żona Brygida Frosztęga-Kmiecik i ich syn^[418].
  • 20 listopada – II tura wyborów samorządowych w Polsce; nowym prezydentem Katowic z poparciem m.in. Piotra Uszoka został Marcin Krupa, pokonując Andrzeja Sośnierza wynikiem 71,31% ważnych głosów^[419].

• 2015:
  • 1 kwietnia – oddanie do użytku tzw. „placu kwiatowego” w strefie Rondo-Rynek, która była modernizowana od 2012^[420].
  • W marcu zakończono budowę Międzynarodowego Centrum Kongresowego^[421].
  • 26 czerwca – otwarto nową siedzibę Muzeum Śląskiego^[422].

• 2017:
  • 1 lipca – powołano Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię z siedzibą w Katowicach^[423].
  • 13 grudnia – wojewoda śląski Jarosław Wieczorek wydał zarządzenie zastępcze, zmieniające nazwę katowickiego placu przed dworcem kolejowym z placu Wilhelma Szewczyka na plac Marii i Lecha Kaczyńskich^[424]; działanie to doprowadziło m.in. do protestów zorganizowanych 16 grudnia przeciwko zmianie nazwy^[425].

• 2018:
  • 21 października – wybory samorządowe w Polsce; prezydent miasta Marcin Krupa uzyskał w I turze reelekcję, zdobywając 55,41% ważnych głosów^[426].
  • 2-14 grudnia – Katowice były gospodarzem Szczytu Klimatycznego ONZ – COP24, podczas którego zostało zawarte porozumienie Katowice Rulebook^[427][428].

• 2019:
  • 15 sierpnia – z okazji święta Wojska Polskiego i 100. rocznicy wybuchu I powstania śląskiego w Katowicach odbyła się defilada pod hasłem „Wierni Polsce”^[429].
  • 5-7 listopada – w Międzynarodowym Centrum Kongresowym odbyła się Światowa Konferencja Antydopingowa organizowana przez Światową Agencję Antydopingową^[430].

Budowa kompleksu biurowców .KTW w listopadzie 2020

• 2021:
  • W lipcu na terenie osiedla patronackiego Nikiszowiec pojawiły się dwie pierwsze figurki beboków^[431][432].
• 2022:
  • 11 lutego – 134-metrowy wieżowiec .KTW II dostał pozwolenie na użytkowanie^[433][434].
  • 3 marca – Rada Miasta Katowice przyjęła oświadczenie w sprawie solidarności z mieszkańcami Ukrainy wobec pełnoskalowej agresji Federacji Rosyjskiej rozpoczętej 24 lutego^[435].
  • 26-30 czerwca – w Katowicach odbyło się Światowe Forum Miejskie(inne języki) WUF11^[436].
  • 7 lipca – ostatni odcinek przebudowanego węzła w Giszowcu stał się przejezdny; była to największa inwestycja w infrastrukturę drogową w Katowicach od czasu budowy tunelu pod rondem gen. J. Ziętka^[437].

• 2023:
  • 27 stycznia – doszło do wybuchu w budynku plebanii ewangelicko-augsburskiej parafii w Szopienicach-Burowcu, w wyniku którego życie straciły dwie osoby, a sam budynek został zniszczony^[438].
  • 22 grudnia – została oddana do użytku linia tramwajowa wzdłuż ulicy F.W. Grundmanna o długości 1 475 m toru pojedynczego; była to pierwsza od 76 lat nowa trasa tramwajowa w Katowicach^[439][440].

• 2024:
  • Miasto Katowice posiadało tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024 przyznanego przez organizację EuroScience we współpracy z Komisją Europejską^[441].
  • 7 kwietnia – wybory samorządowe w Polsce; prezydent Katowic Marcin Krupa przy poparciu m.in. Koalicji Obywatelskiej uzyskał w I turze reelekcję, uzyskując 62,43% ważnych głosów^[442][443].
  • W połowie kwietnia zakończono budowę ostatniego budynku kompleksu Global Office Park^[444].
  • 26 maja – po zwycięskim meczu z Arką Gdynia piłkarze GKS-u Katowice awansowali do Ekstraklasy, wracając na najwyższy poziom rozgrywek ligowych po 19 latach przerwy^[445][446].
  • 7-10 sierpnia – w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach miała miejsce konferencja Wikimania 2024, w którym brali udział wolontariusze i goście z całego świata, w tym założyciel Wikipedii Jimmy Wales^[447][448].
  • 2 września – rozpoczęto prace budowlane związane z modernizacją katowickiego węzła kolejowego na odcinku Katowice Szopienice Południowe – Katowice – Katowice Piotrowice^[449][450].

• 2025:
  • 7 lutego – zakończono rozbiórkę jednego z najstarszych wówczas budynków na terenie Bogucic – tzw. Domu Kowala^[451].
  • 30 marca – meczem GKS-u Katowice z Górnikiem Zabrze zainaugurowano działalność stadionu Arena Katowice^[452][453].

Zobacz też

• Historia Katowic