Двукосьсе

Двуко́сьсе — парны пунктуацыйны знак, знак прыпынку, які выкарыстоўваецца для вылучэньня простай мовы, цытатаў, назваў літаратурных твораў, газэтаў, часопісаў, арганізацыяў, а таксама асобных словаў, калі яны ўключаюцца ў тэкст не з сваім звычайным сэнсам, выкарыстоўваюцца ў іранічным сэнсе, прапануюцца ўпершыню, альбо, наадварот, як састарэлыя і да т. п.

Двукосьсе
„“ «»「」""
Выява
◄  § ¶ ^ ° «» = ␢   ∞  ►
Зьвесткі
Тып	друкарскі знак;
Назва ў Юнікодзе	": quotation mark «: left-pointing double angle quotation mark »: right-pointing double angle quotation mark
Юнікод	": U+0022 «: U+00AB »: U+00BB
HTML	"‎: &#34, &#x22 «‎: &#171, &#xab »‎: &#187, &#xbb
UTF-16	"‎: 0x22 «‎: 0xAB »‎: 0xBB
URL-код	": %22 «: %C2%AB »: %C2%BB
усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

Двукосьсе ў беларускай мове

Цяпер у беларускай мове, як у прыватным выкарыстаньні, так і ў сродках масавай інфармацыі, не існуе адзінага агульнапрынятага вырыянту двукосься, хаця традыцыйна ў беларускіх друкарнях выкарыстоўваліся 2 віды двукосьсяў: «вуглавое двукосьсе» (ялінкі) і звычайнае альбо „нямецкае двукосьсе“.

Ужываньне двукосьсяў у старых выданьнях

Праца	Год выданьня	Месца выданьня	Графіка	Ужываныя двукосьсі
газэта «Наша Ніва»	1911	Вільня, друкарня Марціна Кухты	кірыліца	« » і „ “
Максім Багдановіч. Вянок	1913 (1914)	Вільня, друкарня Марціна Кухты	кірыліца	„ “ і « »
Газэта «Вольная Беларусь»	1918	Менск	кірыліца	« »
Торф і яго выкарыстаньне ў народнай гаспадарцы: працы сэсіі Беларускай акадэміі навук, красавік 1934 г.	1935	выдадзена АН БССР	кірыліца	„ “
«Навука» на службе нацдэмаўскай контррэвалюцыі	1931	выдадзена АН БССР	кірыліца	„ “
газэта «Наша Ніва», №34	1907	Вільня	кірыліца	„ “
Вокладка драмы «Раскіданае гняздо» Янкі Купалы	1919	Вільня, друкарня «Прамень»	кірыліца	„ “
Рэклямная абвестка кнігі «Калосьсе»	1938		кірыліца і лацінка	„ ”
Газэта «З Беларускага Палетку»	1937	Вільня, друкарня імя Фр. Скарыны	кірыліца і лацінка	„ “
Дадатак на Нашай Нівы: апавяданьне Алаізы Ажэшкі «Гэдалі», вокладка	1907		лацінка	„ “
Рэклямная абвестка ў «Нашай Ніве»	1912		лацінка	„ “
Аздабленьне кнігі Адама Станкевіча	не раней за 1938		лацінка	„ “
Z historyi apolohetyki chryściajanskaj	1928	Вільня	лацінка	„ “
Мужыцкая праўда	1862—1863		лацінка	„ ”

Віды двукосьсяў

Назва двукосься	Выгляд	Шасн. код Unicode	Мнэмакод HTML
Ялінкі, вуглавое, кутавае (або францускае) двукосьсе	« »	U+00AB і U+00BB	« і »
Звычайнае (або нямецкае) двукосьсе	„ “	U+201E і U+201C	„ і “
Асаблівае (або польскае) двукосьсе	„ ”	U+201E і U+201D	„ і ”
Ангельскае двукосьсе	“ ”	U+201C і U+201D	“ і ”
Няпарнае двукосьсе	” ”	U+201D	”
Прамое (праграмісцкае) падвойнае двукосьсе[a]	" "	U+0022	"

Клявіятура

Набор ASCII, як і большасьць раскладак клявіятуры, мае толькі прамыя адзіночныя ( ' - 0x27) і падвойныя (" — 0x22) двукосьсі, якія і ўжываліся ў беларускіх тэкстах цягам доўгага часу. Але з пашырэньнем Unicode рэкамэндуецца ўжываць двукосьсі беларускай тыпаграфікі: «вуглавыя» (U+00AB і U+00BB) ды „звычайныя“ (U+201E і U+201C).

Віды двукосьсяў у мовах сьвету

Мова	Асноўнае			Альтэрнатыўнае			Прагал	Назва
	асноўнае	укладзенае		асноўнае	укладзенае
Альбанская	«…»	‹…›		“…„	‘…‚
Афрыкаанс	„…”	‚…’	[b]					Aanhalingstekens
Баўгарская[c]	„…“			«…»		[d]		Кавички
Беларуская	„…“			«…»				Двукосьсе
Бразыльская партугальская	“…”	‘…’						Aspas або Vírgulas dobradas
Валійская	‘…’	“…”		“…”	‘…’		1-2 pt
Вугорская[c]	„…”	»…«						macskaköröm (‘каціныя кіпцюры’), idézőjel (‘знак цытаты’=„ ”), hegyével befelé forduló jelpár (» «)
Гішпанская[c]	«…»	“…”		“…”	‘…’	[e]	0 pt	Comillas latinas or comillas angulares (« »), comillas inglesas dobles (“ ”), comillas inglesas simples (‘ ’). ‹ і › ніколі не выкарыстоўваюцца ў гішпанскай мове
Грузінская								ბრჭყალები (brč’q’alebi ‘кіпцюры’)
Грэцкая	«…»	‹…›		“…„	‘…‚		1 pt	εισαγωγικά, (‘уводзіны’)
Дацкая	»…«	›…‹		„…“ або ”…”	‚…‘			citationstegn («знак цытаты»), anførselstegn, gåseøjne («гусіныя вочы»)
Інданэзійская								Tanda kutip, tanda petik
Інтэрлінгва								Virgulettas
Ірляндзкая	“…”	‘…’					1-2 pt
Ісьляндзкая	„…“	‚…‘						Gæsalappir (‘гусіныя лапкі’)
Італьянская[c]	«…»			“…”	‘…’		1-2 pt	Virgolette
Італьянская, Швайцарыя[f]	«…»	‹…›						гл. вышэй
Іўрыт	“…”		[b]	“…„				merkha’ot — מֵרְכָאוֹת (мн. лік да merkha — מֵרְכָא)
Карэйская	“…”	‘…’		『…』	「…」			따옴표(“ttaompyo”)
Каталянская[c]	«…»	“…”		“…”	‘…’		0 pt	Cometes
Латыская	«…»	„…”						Pēdiņas
Летувіская	„…“	‚…‘		«…»	‹…›			Kabutės
Лужыцкая	„…“	‚…‘
Нарвэская	«…»	‘…’		„…”	‘…’	[g]		Anførselstegn, gåseauge/gåseøyne (‘гусіныя вочы’), hermeteikn/hermetegn, sittatteikn/sitattegn, dobbeltfnutt
Нідэрляндзкая	„…”	‚…’		“…”	‘…’			Aanhalingstekens («знак цытаты»)
Нямецкая	„…“	‚…‘		»…«	›…‹			Anführungszeichen, Gänsefüßchen («гусіныя лапкі»), Hochkommas/Hochkommata («высокія коскі»)
Нямецкая, Швайцарыя[f]	«…»	‹…›						Гл. вышэй
Партугальская	«…»	“…”		“…”	‘…’			Aspas або Vírgulas dobradas[1]
Польская[h]	„…”	‚…’	[d]	«…»		[i]		Cudzysłów
Расейская[c]	«…»	„…“					0 pt	Кавычки (агульны панятак); ёлочки (yolochki, ‘елачкі’: вуглавое двукосьсе); лапки (lapki, ‘маленькія лапкі’: звычайнае двукосьсе)
Румынская[c]	„…”	«…»						Ghilimele (мн. лік), ghilimea (адзіночны лік, выкарыстоўваецца вельмі рэдка)
Славацкая	„…“	‚…‘		»…«	›…‹
Славенская	„…“	‚…‘		»…«	›…‹
Спрошчаная кітайская	“…”	‘…’		﹃…﹄	﹁…﹂	[j]	Fullwidth form	GB/T 15834:1995
Сэрбская	„…“	‚…‘		»…«	›…‹			Наводници, знаци навода
Традыцыйная кітайская	「…」	『…』	[k]	“…”	‘…’			引號 (yǐn hào) 國語文教育叢書第三
Турэцкая	«…»	‹…›		“…”	‘…’		0-1 pt	Tırnak İşareti («пазногцевы знак»)
Харвацкая	„…“	‘…’		»…«	‘…’			Navodnici „…“ і »…« (альтэрнатыўны варыянт не выкарыстоўваецца ў рукапісных тэкстах, толькі ў прэсе і друку), polunavodnici ‘…’
Чэская	„…“	‚…‘		»…«	›…‹			Uvozovka (адзіночны лік), uvozovky (множны лік) (cf. uvozovat — «укараняць»)
Эспэранта								Citiloj
Эстонская	„…“			«…»				Jutumärgid (‘story marks’)
Фінская	”…”	’…’		»…»	’…’			Lainausmerkki («знак цытаты», адзіночны лік), lainausmerkit (множны лік)
Француская[c]	« … »	« … » або “…”[l]	[d]	“ … ”	‘ … ’		¼-em / non-break	Guillemets
Француская, Швайцарыя[f]	«…»	‹…›						Гл. вышэй
Швэдзкая	”…”	’…’		»…»	’…’			citationstecken, anföringstecken, citattecken (сучасны панятак), dubbelfnutt (размоўны варыянт, для падвойнага ASCII-двукосься)
Японская	「…」	『…』	[k]					(in’yōfu)

Заўвагі

1. Таксама вядомае як «сымэтрычнае» двукосьсе, ягонае выкарыстаньне ў тыпаграфіцы недапушчальнае. Атрымала распаўсюд ад друкарскіх машынак.
2. Традыцыйна.
3. У дыялёгах перавага аддаецца працяжніку.
4. Рэдка.
5. Канцавая частка двукосься дадаецца ў пачатак кожнага абзацу.
6. У Швайцарыі такое двукосьсе выкарыстоўваецца для ўсіх моваў.
7. Рукапісныя
8. Надаецца перавага ў загалоўках і тэкстах вялікім шрыфтам.
9. Могуць замяняць як пачатак, так і канец двукосься.
10. Адзіныя, што выкарыстоўваюцца ў вэртыкальным пісьме.
11. Гэтыя віды перакуленыя для выкарыстаньня ў гарызантальным пісьме; спачатку выкарыстоўваліся ﹁…﹂ і ﹃…﹄ у вэртыкальным пісьме.
12. Першая вэрсія — у адпаведнасьці з French Imprimerie nationale. Але ангельскія двукосьсі зьяўляюцца больш пашыранымі.