Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!

«Пралета́ры ўсіх краі́н, ядна́йцеся!» (па-нямецку: Proletarier aller Länder, vereinigt euch!) — адзін з самых вядомых камуністычных лёзунгаў. Упершыню быў выказаны Карлам Марксам і Фрыдрыхам Энгельсам у «Маніфэсьце камуністычнай партыі»^[1]:

Камуністы лічаць пагарджанай справай хаваць свае погляды й намеры. Яны адчынена заяўляюць, што іх мэты могуць быць дасягнутыя толькі шляхам гвалтоўнага зрыньваньня ўсяго існага грамадзкага ладу. Хай панавальныя клясы ўздрыгваюць перад Камуністычнай Рэвалюцыяй. Пралетарам няма чаго ў ёй губляць акрамя сваіх ланцугоў. Набудуць жа яны ўвесь сьвет.

ПРАЛЕТАРЫ ЎСІХ КРАІН, ЗЛУЧАЙЦЕСЯ!

Дзяржаўны герб Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік з 1958 па 1991

У 1920 годзе Камуністычны Інтэрнацыянал выдаў для народаў Усходу такі лёзунг: «Пралетары ўсіх краін і прыгнечаныя народы, злучайцеся!». Па гэтым пытаньні Ў. І. Ленін заўважыў^[2]:

Вядома, з пункта гледжаньня «Камуністычнага Маніфэсту» гэта няслушна, але «Камуністычны Маніфэст» пісаўся пры цалкам іншых умовах, але з пункту гледжаньня цяперашняй палітыкі гэта дакладна.

Гэты варыянт лёзунгу не атрымаў шырокай вядомасьці, але ў наступным часта выкарыстоўваўся мааістамі.

СССР

Надпіс на паўрублі 1924 году

Надпіс «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!» прысутнічае на гербе СССР на мовах усіх саюзных рэспублік і на гербах рэспублік на мовах гэтых рэспублік і на расейскай мове. У 1923—36 надпіс на гербе СССР рабіўся 6 мовамі (па ліку саюзных рэспублік, якія ўтварылі ў 1922 Саюз ССР); са зьменай ліку саюзных рэспублік надпіс даваўся ў 1937—46 11 мовамі, у 1946—56 — 16-ю, з 1956 — 15 мовамі. Дзяржаўным гербам аўтаномнай рэспублікі Савецкага Саюзу зьяўляецца герб той саюзнай рэспублікі, у склад якой яна ўваходзіць, з даданьнем найменьня аўтаномнай рэспублікі на мовах дадзенай аўтаномнай саюзнай рэспублікі і на расейскай мове, надпіс на гербе «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!» даецца на мове аўтаномнай Рэспублікі.

Яшчэ ў 1923 годзе Цэнтральны Выканаўчы Камітэт СССР вызначыў галоўныя элемэнты дзяржаўных сымбаляў Савецкага Саюзу: сонца, серп і молат, дэвіз «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!».

На іншых мовах

Паўтлустым шрыфтам вылучаныя тыя, што прысутнічалі ў розны час на гербе СССР.

• Азэрбайджанская: Bütün ölkələrin proletarları, birləşin! (Бүтүн өлкәләрин пролетарлары, бирләшин!)
• Ангельская: Workers of the world, unite! На магіле Маркса на Хайгейцкіх могілках у Лёндане напісаны іншы, больш літаральны варыянт: Workers of all lands, unite!
• Арабская: !يا عمال العالم اتحدوا (трансьлітарацыя: Yā ʿummāla l-ʿālam ittaḥidū!)
• Армянская: Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե՜ք (лацінская трансьлітарацыя: Proletarner bolor erkrneri, miac‘'k‘!)
• Беларуская: Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!
• Бенгальская: দুনিযার মজুর এক হও!
• Басьнійская: Proleteri svih zemalja, ujedinite se!
• Баўгарская: Пролетарии от всички страни, съединявайте се!
• Басконская: Herrialde guztietako proletarioak, elkar zaitezte!
• Вугорская: Világ proletárjai, egyesüljetek!
• Віетнамская: Vô sản toàn thế giới, đoàn kết lại!
• Гіндзі: दुनिया के मज़दूरों, एक हों!
• Гішпанская: ¡Trabajadores del mundo, uníos!, ¡Proletarios de todos los Países, uníos!
• Грузінская: პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით! (P’rolet’arebo q’vela kveq’nisa, šeertdit!)
• Грэцкая: Προλετάριοι όλου του κόσμου, ενωθείτε!
• Дацкая: Proletarer i alle lande, foren jer!
• Іўрыт: !פועלי כל העולם התאחדו (транскрыпцыя: Poaley kol ha-olam, hit’akhadu!)
• Ідыш: פראָלעטאריער פון אלע לענדער, פאראייניקט זיך! (транскрыпцыя: Proletarier fun ale lender, faraynikte zich!)
• Ісьляндзкая: Verkamenn allra landa, sameinist!
• Італьянская: Lavoratori di tutto il mondo, unitevi!, Proletari di tutti i paesi, unitevi!
• Казаская: Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер!
• Карэльская: Kaikkien maiden proletaarit, liittykää yhteen!
• Каталанская: Proletaris de tots els països, uniu-vos!
• Кітайская: 全世界无产者,联合起来!
• Карэйская: 만국의 노동자들이여, 단결하라!!
• Курдзкая: Kirêkaranî/karkerên dinya/cîhanê yekgirin/hevgirin!
• Кіргіская: Бардык өлкөлөрдүн пролетарлары, бириккиле!
• Латыская: Visu zemju proletārieši, savienojieties!
• Летувіская: Visų šalių proletarai, vienykitės!!
• Македонская: Пролетери од сите земји обединете се!
• Марыйская: Чыла элласе пролетарий-влак ушныза
• Малдаўская: Пролетарь дин тоате цэриле, униць-вэ!
• Мангольская: Орон бүрийн пролетари нар нэгдэгтүн!
• Нідэрляндзкая: Proletariërs aller landen, verenigt U!
• Пэрсыдзкая: کارگران جهان متحد شوید (Kārgarān-e jahān mottaḥed šavīd!)
• Польская: Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!
• Партугальская: Trabalhadores do mundo, uni-vos!
• Расейская: Пролетарии всех стран, соединяйтесь!
• Румынская: Proletari din toate ţările, uniţi-vă!
• Сэрбская: Пролетери свих земаља, уједините се! (Proleteri svih zemalja, ujedinite se!)
• Славацкая: Proletári všetkých krajín, spojte sa!
• Славенская: Proletarci vse dezel, zdruzite se!
• Таджыцкая: Пролетарҳои ҳамаи мамлакатҳо, як шавед!
• Татарская: Барлык илләрнең пролетарийлары, берләшегез! (Barlıq illärneñ proletariları, berläşegez!)
• Турэцкая: Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!
• Туркмэнская: Ähli ýurtlaryň proletarlary, birleşiň! (Әхли юртларың пролетарлары, бирлешиң!)
• Украінская: Пролетарі всіх країн, єднайтеся!
• Узбэцкая: Butun dunyo proletarlari, birlashingiz! (Бутун дунё пролетарлари, бирлашингиз!)
• Фінская: Kaikkien maiden työläiset, liittykää yhteen!
• Француская: Prolétaires de tous les pays, unissez-vous!
• Харвацкая: Proleteri svih zemalja, ujedinite se!
• Чэская: Proletáři všech zemí, spojte se!
• Швэдзкая: Arbetare i alla länder, förenen eder!, Arbetare i alla länder förenen er! или Arbetare i alla länder, förena er!, Proletärer i alla länder, förena er!
• Эспэранта: Proletoj el ĉiuj landoj, unuiĝu!
• Эстонская: Kõigi maade proletaarlased, ühinege!
• Якуцкая: Бүтүн дойдулар пролетарийдара, биир буолуң!

Глядзіце таксама

• Рот Фронт