Promecio

O promecio ou prometio^[1] é un elemento químico da táboa periódica cuxo símbolo é Pm e o seu número atómico é 61. Algún tempo denominóuselle ilinio (por Illinois). Aínda que, tras a observación de certas liñas espectrais, algúns científicos reclamaron descubrir este elemento na natureza, ninguén puido illalo de substancias naturais.

Promecio
[[Ficheiro:|200px]]
-     61 Pm                                                                                                                                                                                                                                           Pm Np Neodimio ← Promecio → Samario Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Promecio
Información xeral
Nome, símbolo, número	Promecio, Pm, 61
Serie química	Lantánidos
Grupo, período, bloque	n/a, 6, f
Densidade	7264 kg/m3
Dureza	{{{dureza}}}
Aparencia	metálico
N° CAS	7440-12-2
N° EINECS	231-121-9
Propiedades atómicas
Masa atómica	145 u
Raio medio	185 pm
Raio atómico (calc)	205 pm
Raio covalente	pm
Raio de van der Waals	{{{radio_van_der_waals}}} pm
Configuración electrónica	[Xe]4f56s2
Electróns por nivel de enerxía	2, 8, 18, 23, 8, 2
Estado(s) de oxidación	3
Óxido	Levemente básico
Estrutura cristalina	hexagonal
Propiedades físicas
Estado ordinario	Sólido
Punto de fusión	1373 K
Punto de ebulición	3273 K
Punto de inflamabilidade	{{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización	kJ/mol
Entalpía de fusión	86,7 kJ/mol
Presión de vapor
Temperatura crítica	K
Presión crítica	Pa
Volume molar	m3/mol
Velocidade do son	m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling)	1,13
Calor específica	180 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica	S/m
Condutividade térmica	17,9 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización	540 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización	1050 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización	2150 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización	3970 kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización	{{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD MeV 145Pm Sintético 17,7 a ε 0,163 145Nd 146Pm Sintético 5,53 a ε β- 1,472 1,542 146Nd 146Sm 147Pm Sintético 2,6234 a β- 0,224 147Sm
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

Descrición

Xérase artificialmente en reactores nucleares, xa que é un dos elementos resultantes da fisión do uranio, do torio e do plutonio. Todos os isótopos coñecidos son radioactivos. Utilízanse principalmente en investigación con trazadores.

Súa aplicación principal é na industria de substancias fosforescentes. Tamén usase en fabricación de calibradores de aberturas e en baterías nucleares empregadas en aplicacións exoespaciais (espazo exterior).

En 1902, Brauner predixo a existencia deste elemento. Diversos grupos argumentaron que o obtiveron, pero -debido á dificultade para separar o prometio doutros elementos- non puideron confirmar tales descubrimentos. Jacob A. Marinsky, Lawrence E. Glendenin e Charles D. Coryell, en 1944, probaron a existencia do prometio.

Demasiado ocupados coas investigacións relacionadas coa defensa durante a segunda guerra mundial, non reivindicaron seu descubrimento ata 1947. O obtiveron analizando subprodutos da fisión do uranio xerados nun reactor nuclear situado nos laboratorios Clinton, en Tennessee.^[2][3]

• 
  Jacob A. Marinsky
• 
  Lawrence E. Glendenin
• 
  Charles D. Coryell

Actualmente o prometio recuperase aínda de subprodutos da fisión do uranio. Tamén se pode producir mediante o bombardeo de ¹⁴⁶Nd con neutróns. Por captura dun neutrón, este núcleo transformase en ¹⁴⁷Nd (cuxa vida media é de 11 días), que por emisión dunha partícula beta transmutase en ¹⁴⁷Pm. Aínda que na Terra non existe naturalmente, detectouse no espectro dunha estrela da constelación de Andrómeda.

A vida media do isótopo máis estable do prometio, o ¹⁴⁵Pm, é de 17,7 anos. Mediante captura electrónica decae en ¹⁴⁵Nd.

O prometio poderíase aproveitar para a elaboración dunha batería que funcione con enerxía nuclear, que usaría as partículas beta emitidas pola transmutación do prometio para propiciar que unha substancia fosforescente emitira luz, que á súa vez mediante un dispositivo similar a un panel solar se convertería logo en electricidade. Estimase que este tipo de batería podería subministrar enerxía durante cinco anos.

Así mesmo o prometio se podería usar:

• Como fonte portátil de raios X
• En xeradores termoeléctricos de radioisótopos para subministrar electricidade a sondas exoespaciais (espazo exterior) e satélites
• Como fonte radioactiva para instrumentos de medición de espesores; d) para elaborar láseres destinados a comunicación con submarinos no seu ámbito habitual (somerxidos).