Telurio

O telurio é un elemento químico da táboa periódica. O seu símbolo é Te e o seu número atómico é 52. É un metaloide que se encontra no grupo 16 e o período 5 da táboa periódica. A temperatura ambiente, o telurio encóntrase en estado sólido. Foi descuberto, no ano de 1782 ou 1783, na calaverita por Franz Joseph Müller von Reichenstein, e illado en 1798 por Martin Heinrich Klaproth, quen lle dá o nome derivado da palabra latina para o planeta Terra, tellus. É usado principalmente en aliaxes metálicas e como semicondutor.

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Te.

Telurio
Se     52 Te                                                                                                                                                                                                                                           Te Po Antimonio ← Telurio → Iodo Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Telurio
Información xeral
Nome, símbolo, número	Telurio, Te, 52
Serie química	Metaloide
Grupo, período, bloque	16, 5, p
Densidade	6240 kg/m3
Dureza	2,25
Aparencia	Gris prateado
N° CAS	13494-80-9
N° EINECS	236-813-4
Propiedades atómicas
Masa atómica	127,60(3)[1] u
Raio medio	140 pm
Raio atómico (calc)	123 pm
Raio covalente	135 pm
Raio de van der Waals	206 pm
Configuración electrónica	[Kr]4d10 5s2 5p4
Electróns por nivel de enerxía	2, 8, 18, 18, 6 (imaxe)
Estado(s) de oxidación	±2, 4, 6
Óxido	Levemente ácido
Estrutura cristalina	hexagonal
Propiedades físicas
Estado ordinario	Sólido (non-magnético)
Punto de fusión	722,66 K
Punto de ebulición	1261 K
Punto de inflamabilidade	{{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización	52,55 kJ/mol
Entalpía de fusión	17,49 kJ/mol
Presión de vapor	23,1 Pa a 272,65 K
Temperatura crítica	K
Presión crítica	Pa
Volume molar	m3/mol
Velocidade do son	2610 m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling)	2,1
Calor específica	202 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica	200 S/m
Condutividade térmica	2,35 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización	869,3 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización	1790 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización	2698 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización	3610 kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización	5668 kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización	6820 kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización	{{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD MeV 120Te 0,09% estable con 68 neutróns 122Te 2,55% estable con 70 neutróns 123Te 0,89% >1013a ε 0,051 123Sb 124Te 4,74% estable con 72 neutróns 125Te 7,05% estable con 73 neutróns 126Te 18,84% estable con 76 neutróns 128Te 31,74% 2,2·1024a β- 0,867 128Xe 130Te 34,08% 7,9·1020a β- 2,528 130Xe
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

Características principais

O telurio é un elemento relativamente raro, pertence a mesma familia química do osíxeno, xofre, selenio, e polonio, todos denominados calcóxenos.

Cando é cristalino, o telurio é branco-prateado, e cando está na forma pura presenta un brillo metálico. É un semimetal (metaloide), fráxil e facilmente pulverizable. O telurio amorfo pode ser obtido por precipitación dunha solución de ácido teluroso ou ácido telúrico. Tamén existen algunhas controversias en canto ao feito deste telurio ser realmente amorfo ou constituído de minúsculos cristais. O telurio é un semicondutor do tipo que demostra condutividade maior en determinadas direccións, dependendo do aliñamento atómico.

Relacionado quimicamente ao selenio ou ao xofre, a condutividade do telurio aumenta lixeiramente cando é exposto á luz. Pode ser dopado con cobre, ouro, prata, estaño ou outros metais. O telurio, cando é queimado en presenza do ar , produce unha chama azul esverdeada, e forma o dióxido de telurio (TeO₂) como produto. Cando é fundido, o telurio ten a capacidade de corroer o cobre, o ferro e o aceiro inoxidable.

Isótopos

Coñécense 30 isótopos do telurio con masas atómicas que flutúan entre 108 e 137. Na natureza hai 8 isótopos do telurio, dos cales tres son radioactivos. O ¹²⁸Te ten o período de semidesintegración máis longo coñecido entre todos os radioisótopos de telurio (2,2·10²⁴ anos). O telurio é o elemento con menor número atómico que pode experimentar a desintegración alfa; cos isótopos do ¹⁰⁶Te ao ¹¹⁰Te pode experimentar este tipo de desintegración.

Abundancia e obtención

Barra de telurio puro

O telurio pode obterse combinado con ouro na calaverita, un mineral metálico relativamente pouco abundante.

Telururo de cadmio

O telururo de cadmio (CdTe) é un composto cristalino formado por cadmio e telurio. Emprégase como ventá óptica de infravermellos e como material de célula solar. Polo xeral, intercálase con sulfuro de cadmio para formar unha célula fotovoltaica de unión pn. Normalmente, as células de CdTe utilizan unha estrutura n-i-p .