Talio

O talio é un elemento químico da táboa periódica de símbolo Tl e número atómico 81. Este metal do bloque p gris, brando e maleable é semellante ao estaño, pero decolórase exposto ao aire. É moi tóxico e empregouse como rodenticida e insecticida, pero este uso diminuíu ou eliminouse en moitos países debido aos seus efectos canceríxenos. Tamén se emprega en detectores infravermellos.

Talio
In     81 Tl                                                                                                                                                                                                                                           Tl Uut Mercurio ← Talio → Chumbo Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Talio
Información xeral
Nome, símbolo, número	Talio, Tl, 81
Serie química	Metais
Grupo, período, bloque	13, 6, p
Densidade	11,85 kg/m3
Dureza	1,2
Aparencia	Branco prateado
N° CAS	7440-28-0
N° EINECS
Propiedades atómicas
Masa atómica	204,38 (204,382 – 204,385)[1] u
Raio medio	pm
Raio atómico (calc)	170 pm
Raio covalente	145±7 pm
Raio de van der Waals	196 pm
Configuración electrónica	[Xe]4f14 5d10 6s2 6p1
Electróns por nivel de enerxía	2, 8, 18, 32, 18, 3
Estado(s) de oxidación	3, 1
Óxido	levemente básico
Estrutura cristalina	hexagonal
Propiedades físicas
Estado ordinario
Punto de fusión	577 K
Punto de ebulición	1746 K
Punto de inflamabilidade	{{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización	164,1 kJ/mol
Entalpía de fusión	4,14 kJ/mol
Presión de vapor	5,33 × 10 -6 Pa a 577 K
Temperatura crítica	K
Presión crítica	Pa
Volume molar	m3/mol
Velocidade do son	818 m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling)
Calor específica	129 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica	6,17 106 S/m
Condutividade térmica	46,1 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización	589,4 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización	1971 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización	2878 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización4}}} kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización	{{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD MeV 203Tl 29,524% estable con 122 neutróns 204Tl trazas 3,78 anos β− 0,764 204Pb 204Tl trazas 3,78 anos ε 0,347 204Hg 205Tl 70,476% estable con 124 neutróns
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

Historia

O talio (grego: 'θαλλός', thallos)^[2] descubriuse polo medio de espectroscopia de chama en 1861.^[3] O seu nome provén do brillo de cor verde nas liñas do espectro de emisión do elemento.^[4]

Trala publicación do método mellorado de espectroscopia de chama por Robert Bunsen e Gustav Kirchhoff^[5] e o descubrimento do cesio e o rubidio entre 1859 e 1860, este converteuse nun método aprobado para determinar a composición de minerais e substancias químicas, e William Crookes e Claude-Auguste Lamy comezaron a empregar este novo método. William Crookes empregouno para realizar determinacións espectroscópicas de telurio en compostos de selenio.^[6][7] En 1862, Crookes conseguiu illar pequenas cantidades do elemento e determinar as propiedades dalgúns compostos.^[8] Claude-Auguste Lamy usou unha técnica semellante á de Crookes para determinar a composición dunha substancia que contiña selenio, depositada durante a produción de ácido sulfúrico a partir de pirita. A partir das liñas de cor verde no espectro conluíu que estaba presente un novo elemento, o talio.^[9]

Obtención

Obtense principalmente das partículas dos fumes de chumbo e cinc fundidos, e dos lodos obtidos da fabricación de ácido sulfúrico. O metal obtense por electrólise dunha disolución acuosa das súas sales. Tamén se obtén por redución con sodio metálico e por precipitación.