Изотопи на селенот

Селенот (₃₄ Se) има шест природни изотопи кои се појавуваат во значителни количини, заедно со расеаниот изотоп <sup id="mwGA">79</sup>Se, кој се јавува во мали количини во рудите на ураниум. Пет од овие изотопи се стабилни: ⁷⁴Se, ⁷⁶Se, ⁷⁷Se, ⁷⁸Se и ⁸⁰Se. Последните три се појавуваат и како производи за цепење, заедно со <sup id="mwIg">79</sup>Se, кој има полураспад од 327.000 години, ^{[4] [5]} и ⁸²Se, кој има многу долг полураспад (~ 10 ²⁰ години, преку двојно бета распаѓање до ⁸²Kr ) и може да се смета за практични цели. Постојат 23 други нестабилни изотопи кои се карактеризирани, од кои најдолговечни се ⁷⁹Se со полураспад од 327.000 години, ⁷⁵Se со полураспад од 120 денови и ⁷²Se со полураспад од 8,40 денови. Од другите изотопи, ⁷³Se има најдолг полураспад, 7,15 часа; повеќето други имаат полураспад не подолг од 38 секунди.

Селен  (₃₄Se)

Општи својства
Име и симбол	селен (Se)
Изглед	црн и црвен алотроп
Селенот во периодниот систем
S ↑ Se ↓ Te арсен ← селен → бром
Атомски број	34
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	78,971(8)[1]
Категорија	повеќеатомски неметал, понекогаш се смета за металоид
Група и блок	група 16 (халокгени), p-блок
Периода	IV периода
Електронска конфигурација	[Ar] 3d10 4s2 4p4
по обвивка	2, 8, 18, 6
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	494 K ​(221 °C)
Точка на вриење	958 K ​(685 °C)
Густина близу с.т.	сива: 4,81 г/см3 алфа: 4,39 г/см3 стаклена: 4,28 г/см3
кога е течен, при т.т.	3,99 г/см3
Критична точка	1.766 K, 27,2 MPa
Топлина на топење	сива: 6,69 kJ/mol
Топлина на испарување	95,48 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	25,363 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 500 552 617 704 813 958
Атомски својства
Оксидациони степени	6, 5, 4, 3, 2, 1,[2] −1, −2 ​(силен киселински оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 2,55
Енергии на јонизација	I: 941 kJ/mol II: 2.045 kJ/mol II: 2.973,7 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 120 пм
Ковалентен полупречник	120±4 пм
Ван дер Валсов полупречник	190 пм
Спектрални линии на селен
Разни податоци
Кристална структура	​шестаголна
Брзина на звукот тенка прачка	3.350 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	амформа: 37 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост	амфорна: 0,519 W/(m·K)
Магнетно подредување	дијамагнетно[3]
Модул на растегливост	10 GPa
Модул на смолкнување	3,7 GPa
Модул на збивливост	8,3 GPa
Поасонов сооднос	0,33
Мосова тврдост	2
Бринелова тврдост	736 MPa
CAS-број	7782-49-2
Историја
Наречен по	Според Селена, грчката божица на Месичината
Откриен и првпат издвоен	Јенс Јакоб Берцелиус и Јохан Готлиб Ган (1817)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на селенот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 72Se веш 8,4 д ε – 72As γ 0,046 – 74Se 0,87 % – (β+β+) 1,2094 74Ge 75Se веш 119,779 д ε – 75As γ 0,264, 0,136, 0,279 – 76Se 9,36 % 76Se е стабилен со 42 неутрони 77Se 7,63 % 77Se е стабилен со 43 неутрони 78Se 23,78 % 78Se е стабилен со 44 неутрони 79Se расеан 3,27×105 г β− 0,151 79Br 80Se 49,61 % – (β−β−) 0.1339 80Kr 82Se 8,73 % 1,08×1020 г β−β− 2,995 82Kr
Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани
преглед разговор уреди | наводи | Википодатоци

Список на изотопи

Нуклид[6] [б 1]	Z	N	Изотопна маса (Da)[7] [б 2][б 3]	Полураспад [б 4][б 5]	Распаден облик [б 6]	Изведен изотоп [б 7]	Спин и парност [б 8][б 5]	Природна застапеност (моларен удел)
	Енергија на возбуда							Нормален сразмер	Варијантен опсег
63Se	34	29	62.98191(54)#	13.2(39) ms	β+, п (89%)	62Ge	3/2−#
					β+ (11%)	63As
					2p? (<0.5%)	61Ge
64Se	34	30	63.97117(54)#	22.6(2) ms	β+?	64As	0+
					β+, p?	63Ge
65Se	34	31	64.96455(32)#	34.2(7) ms	β+, p (87%)	64Ge	3/2−#
					β+ (13%)	65As
66Se	34	32	65.95528(22)#	54(4) ms	β+	66As	0+
					β+, p?	65Ge
67Se	34	33	66.949994(72)	133(4) ms	β+ (99.5%)	67As	5/2−#
					β+, p (0.5%)	66Ge
68Se	34	34	67.94182524(53)	35.5(7) s	β+	68As	0+
69Se	34	35	68.9394148(16)	27.4(2) s	β+ (99.95%)	69As	1/2−
					β+, p (.052%)	68Ge
69m1Se	38.85(22) keV			2.0(2) μs	ИП	69Se	5/2−
69m2Se	574.0(4) keV			955(16) ns	ИП	69Se	9/2+
70Se	34	36	69.9335155(17)	41.1(3) min	β+	70As	0+
71Se	34	37	70.9322094(30)	4.74(5) min	β+	71As	(5/2−)
71m1Se	48.79(5) keV			5.6(7) μs	ИП	71Se	(1/2−)
71m2Se	260.48(10) keV			19.0(5) μs	ИП	71Se	(9/2+)
72Se	34	38	71.9271405(21)	8.40(8) d	ЕЗ	72As	0+
73Se	34	39	72.9267549(80)	7.15(9) h	β+	73As	9/2+
73mSe	25.71(4) keV			39.8(17) min	ИП (72.6%)	73Se	3/2−
					β+ (27.4%)	73As
74Se	34	40	73.922475933(15)	Набљудувачко стабилен[n 1]			0+	0.0086(3)
75Se	34	41	74.922522870(78)	119.78(3) d	EC	75As	5/2+
76Se	34	42	75.919213702(17)	Стабилен			0+	0.0923(7)
77Se	34	43	76.919914150(67)	Стабилен			1/2−	0.0760(7)
77mSe	161.9223(10) keV			17.36(5) s	ИП	77Se	7/2+
78Se	34	44	77.91730924(19)	Стабилен			0+	0.2369 (22)
79Se[n 2]	34	45	78.91849925(24)	3.27(28)×105 y	β−	79Br	7/2+
79mSe	95.77(3) keV			3.900(18) min	ИП (99.94%)	79Se	1/2−
					β− (0.056%)	79Br
80Se	34	46	79.9165218(10)	Набљудувачко стабилен[n 3]			0+	0.4980(36)
81Se	34	47	80.9179930(10)	18.45(12) min	β−	81Br	1/2−
81mSe	103.00(6) keV			57.28(2) min	ИП (99.95%)	81Se	7/2+
					β− (.051%)	81Br
82Se[n 4]	34	48	81.91669953(50)	8.76(15)×1019 y	β−β−	82Kr	0+	0.0882(15)
83Se	34	49	82.9191186(33)	22.25(4) min	β−	83Br	9/2+
83mSe	228.92(7) keV			70.1(4) s	β−	83Br	1/2−
84Se	34	50	83.9184668(21)	3.26(10) min	β−	84Br	0+
85Se	34	51	84.9222608(28)	32.9(3) s	β−	85Br	(5/2)+
86Se	34	52	85.9243117(27)	14.3(3) s	β−	86Br	0+
					β−, н?	85Br
87Se	34	53	86.9286886(24)	5.50(6) s	β− (99.50%)	87Br	(3/2+)
					β−, n (0.60%)	86Br
88Se	34	54	87.9314175(36)	1.53(6) s	β− (99.01%)	88Br	0+
					β−, n (0.99%)	87Br
89Se	34	55	88.9366691(40)	430(50) ms	β− (92.2%)	89Br	5/2+#
					β−, n (7.8%)	88Br
90Se	34	56	89.94010(35)	210(80) ms	β−	90Br	0+
					β−, n?	89Br
91Se	34	57	90.94570(47)	270(50) ms	β− (79%)	91Br	1/2+#
					β−, n (21%)	90Br
					β−, 2n?	89Br
92Se	34	58	91.94984(43)#	90# ms [>300 ns]	β−?	92Br	0+
					β−, n?	91Br
					β−, 2n?	90Br
92mSe	3072(2) keV			15.7(7) μs	ИП	92Se	(9−)
93Se	34	59	92.95614(43)#	130# ms [>300 ns]	β−?	93Br	1/2+#
					β−, n?	92Br
					β−, 2n?	91Br
93mSe	678.2(7) keV			420(100) ns	ИП	93Se
94Se	34	60	93.96049(54)#	50# ms [>300 ns]	β−?	94Br	0+
					β−, n?	93Br
					β−, 2n?	92Br
94mSe	2430.0(6) keV			680(50) ns	ИП	94Se	(7−)
95Se	34	61	94.96730(54)#	70# ms [>400 ns]	β−?	95Br	3/2+#
					β−, n?	94Br
					β−, 2n?	93Br
96Se[8]	34	62
97Se[8]	34	63
прегледај

1. ^mSe – Возбуден јадрен изомер.
2. ( ) – Неизвесноста (1σ) е дадена во концизен облик во загради по соодветните последни цифри.
3. # – Атомска маса означена со #: вредноста и неизвесноста не се само изведени само од опитни податоци, туку барем делумно од трендови од масената површина (TMS).
4. Задебелен полураспад – речиси стабилен, период на полураспад подолг од староста на вселената.
5. # – Вредностите означени со # не се само изведени од опитни податоци, туку барем делумно и од трендови во соседните нуклиди (TNN).
6. Облици на распад:

   EC:	Електронски зафат
   IT:	Јадрен преод
   n:	Неутронски распад
   p:	Протонски распад

7. Задебелен симбол како изведен – Изведениот производ е стабилен.
8. ( ) спинова вредност – Означува спин со слаби зададени аргументи.

Употреба на радиоизотопи

Изотопот селен-75 има радиофармацевтска употреба. На пример, се употребува во ендоректална брахитерапија со високи дози, како алтернатива на иридиум-192. ^[9]

Во палеобиогеохемијата, односот во количината на селен-82 до селен-76 (т.е. вредноста на δ^82/76Se) може да се употреби за следење на редокс-условите на Земјата за време на неопротерозојскиот период со цел да се добие подлабоко разбирање за брзата оксигенација што предизвикува комплексна појава на организмот. ^{[10] [11]}

Белешки

1. Се верува дела се распаѓа од β⁺β⁺ до ⁷⁴Ge со полураспад од 2.300.000.000.000.000.000 y.
2. Долготраен производ за цепење
3. Се верува дела се распаѓа од β⁻β⁻ до ⁸⁰Kr
4. првобитен радиоизотоп