Берклий

Бе́рклий (Bk, лот. Berkelium) — унсури кимиёии гурӯҳи III ҷадвали даврии Менделеев; рақами тартибиаш 97, массаи ат. 247,0703. Мансуби актиноидҳост; унсури радиоактив.

Берклий, ₉₇Bk

Берклий
Талаффуз	/bərˈkɛliəm/ (bər-KEL-ee-əm) /ˈb[unsupported input]kliəm/ (BUR-klee-əm)
Номи дигар	berkelium
Намуди зоҳирӣ	нуқрагун
Рақами массавӣ	[247]
Берклий дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон Tb ↑ Bk ↓ (Upu) кюрий ← берклий → калифорний
Рақами атомӣ (Z)	97
Гурӯҳ	n/a
Давр	даври 7
Блок	f-блок
Категорияи элемент	Актинид
Конфигуратсияи электрон	[Rn] 5f9 7s2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 32, 27, 8, 2
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	beta: 1259 K ​(986 °C, ​1807 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	beta: 2900 K ​(2627 °C, ​4760 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	alpha: 14.78 гр/см3 beta: 13.25 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	7.92 кҶ/мол (calculated)
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	+2, +3, +4, +5[1]
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 1.3
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 601 кҶ/мол
Радиуси атом	эмпирикӣ: 170 пм
Color lines in a spectral range Хатҳои спектрии Берклий
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	​double hexagonal close-packed (dhcp)
Гармигузаронандагӣ	10 W/(m·K)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик
Рақами CAS	7440-40-6
Таърих
Номгузорӣ	after Berkeley, California, where it was discovered
Кашф	Лабороторияи миллӣ ба номи Лоуренс дар Беркли (1949)
Изотопҳои асосии берклий
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул 245Bk синт 4.94 d ε 245Cm α 241Am 246Bk syn 1.8 d α 242Am ε 246Cm 247Bk syn 1380 y α 243Am 248Bk syn >300 y[2] α 244Am 249Bk syn 330 d α 245Am ТБ – β− 249Cf
дидан баҳс вироиш | пайвандҳо

97	Берклий
Bk 247,07
5f97s2

Таърих

Берклийро физикдонҳои амрикоӣ Г. Сиборг, С. Томпсон ва А. Гиорсо дар Лабараторияи радиатсионии Донишгоҳи Калифорния дар асари бо алфазарраҳо бомбаборон кардани изотопи америтсий 241Am ҳосил кардаанд. Лаборатория дар шаҳраки донишҷӯёну олимон дар Беркли (иёлати Калифорния) ҷой гирифтааст. Аз ин хотир ба унсури мазкур номи «Б.»-ро доданд. Ҳашт изотопи Б. бо массаҳои аз 243 то 251 ҳосил карда шудааст, ки дарозумртарини онҳо изотопи 247Bk (давраи нимкоҳишаш 1380 сол) мебошад. Изотопи 249Bk-ро бо миқдори чанд микрограмм дар реакторҳои уран ҳосил менамоянд. Ба хотири меҳнатталаб будани истеҳсол 1 г Б. тақр. 10 млн доллар арзиш дорад. Дар натиҷаи таҷзияи ҳастаии изотопии 249Bk изотопи калифорний — 249Cf ба даст меояд. Соли 1962 Б. Каннингем ва шогирдаш Ҷ. Уолмен аввалин пайвасти Б.-BkO2-ро ҳосил ва сохти молекулавии онро му-айян намуданд. Барои гузарондани таҷриба олимон дар ихтиёр фақат 0,02 мкг Б. доштанд. Минбаъд як силсила пайвастҳои дигари Б. ҳосил карда шуданд. Миқдори бештарини Б., ки дар натиҷаи ба тавассути литий барқарор кардани фториди берклий BkF3 ҳосил шуда буд, 5 мкг-ро ташкил дод. Ҳамин тавр, имконияти муайян кардани ҳарор. гудозиши Б. (9860С) имконпазир гашт. Муқаррар карда шуд, ки Б. метавонад дар ду шакли сохтории гуногуни кристаллӣ вуҷуд дошта бошад. Барои омӯзиши хосиятҳои кимиёӣ намунаи Б.-ро андаруни найчаи шишагии хеле борик таҳти таъсири моддаҳои газшакл қарор дода, пайвастҳои гуногуни онро ҳосил намуданд. Таҳқиқи маҳлули пайвастҳои Б. нишон дод, ки дараҷаи оксидшавии устувори он +3 аст ва метавонад то дараҷаи +4 оксид шавад. Хосиятҳои кимиёии Б., аз ҷумла қобилияти ҳосил кардани пайвастҳои комплексӣ, иштирок дар равандҳои иваз ва ҷудо кардани ионҳо мавриди таҳқиқи олимон қарор дорад.