Рутений

Рутений (лот. ruthenium) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 44 буда бо рамзи Ru ишора карда мешавад^[4].

Рутений, ₄₄Ru

Рутений
Талаффуз	/ruːˈθiːniəm/ ​(roo-THEE-nee-əm)
Номи дигар	ruthenium
Намуди зоҳирӣ	сафеди нуқрагуни металлӣ
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(Ru)	7002101070000000000♠101.07(2)[1]
Рутений дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон Fe ↑ Ru ↓ Os технетсий ← рутений → родий
Рақами атомӣ (Z)	44
Гурӯҳ	гурӯҳи 8
Давр	даври 5
Блок	d-блок
Категорияи элемент	Металли гузаранда
Конфигуратсияи электрон	[Kr] 4d7 5s1
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 15, 1
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	2607 K ​(2334 °C, ​4233 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	4423 K ​(4150 °C, ​7502 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	12.45 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	10.65 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	38.59 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	619 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	24.06 Ҷ/(мол·К)
Буғи сершуда P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 2588 2811 3087 3424 3845 4388
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	−4, −2, 0, +1,[2] +2, +3, +4, +5, +6, +7, +8 (a mildly acidic oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 2.2
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 710.2 кҶ/мол 2-юм: 1620 кҶ/мол 3-юм: 2747 кҶ/мол
Радиуси атом	эмпирикӣ: 134 пм
Радиуси ковалентӣ	146±7 пм
Color lines in a spectral range Хатҳои спектрии Рутений
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	​hexagonal close-packed (hcp)
Суръати овоз thin rod	5970 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣ	6.4 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	117 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	71 nΩ·m (дар 0 °C)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик[3]
Таъсирпазирии магнитӣ	+39·10−6 см3/мол (298 K)[3]
Модули Юнг	447 ГПа
Модули ғеҷонидан	173 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	220 ГПа
Коэффисиенти Пуассон	0.30
Сахтии Моос	6.5
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	2160 МПа
Рақами CAS	7440-18-8
Таърих
Номгузорӣ	after Ruthenia (Latin for: medieval Kyivska Rus' region)
Кашф ва ҷудогузории аввалин	Karl Ernst Claus (1844)Хатои ибора: Аломати нуқтагузории шинохтанашуда "ё"
Изотопҳои асосии рутений
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул 96Ru 5.54% собит 97Ru синт 2.9 d ε 97Tc γ – 98Ru 1.87% собит 99Ru 12.76% собит 100Ru 12.60% собит 101Ru 17.06% собит 102Ru 31.55% собит 103Ru syn 39.26 d β− 103Rh γ – 104Ru 18.62% собит 106Ru syn 373.59 d β− 106Rh
дидан баҳс вироиш | пайвандҳо

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Рутений дар блоки d ва дар 8-ум гурӯҳи элементҳо ҷойгир мебошад.^[5]

Хосиятҳо

Физикӣ

Химиявӣ

Атомӣ

Изотопҳо

Мавҷудият дар табиат

Таърих

Кашф

Номгузорӣ

Пайвандҳо

• Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ