Сирконий

Сирконий (лот. zirconium) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 40 буда бо рамзи Zr ишора карда мешавад^[5].

Сирконий, ₄₀Zr

Сирконий
Талаффуз	/zərˈkoʊniəm/ ​(zər-KOH-nee-əm)
Номи дигар	zirconium
Намуди зоҳирӣ	сафеди нуқрагун
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(Zr)	7001912240000000000♠91.224(2)[1]
Сирконий дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон Ti ↑ Zr ↓ Hf иттрий ← сирконий → ниобий
Рақами атомӣ (Z)	40
Гурӯҳ	гурӯҳи 4
Давр	даври 5
Блок	d-блок
Категорияи элемент	Металли гузаранда
Конфигуратсияи электрон	[Kr] 4d2 5s2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 10, 2
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	2128 K ​(1855 °C, ​3371 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	4650 K ​(4377 °C, ​7911 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	6.52 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	5.8 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	14 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	591 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	25.36 Ҷ/(мол·К)
Буғи сершуда P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 2639 2891 3197 3575 4053 4678
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	−2, +1,[2] +2, +3, +4 (an amphoteric oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 1.33
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 640.1 кҶ/мол 2-юм: 1270 кҶ/мол 3-юм: 2218 кҶ/мол
Радиуси атом	эмпирикӣ: 160 пм
Радиуси ковалентӣ	175±7 пм
Color lines in a spectral range Хатҳои спектрии Сирконий
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	​hexagonal close-packed (hcp)
Суръати овоз thin rod	3800 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣ	5.7 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	22.6 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	421 nΩ·m (дар 20 °C)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик[3]
Модули Юнг	88 ГПа
Модули ғеҷонидан	33 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	91.1 ГПа
Коэффисиенти Пуассон	0.34
Сахтии Моос	5.0
Сахтии Виккерс	820–1800 МПа
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	638–1880 МПа
Рақами CAS	7440-67-7
Таърих
Номгузорӣ	after zircon, zargun زرگون meaning "gold-colored".
Кашф	Мартин Генрих Клапрот (1789)
Ҷудогузории аввалин	Йёнс Якоб Берселиус (1824)
Изотопҳои асосии сирконий
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул 88Zr синт 83.4 d ε 88Y γ – 89Zr syn 78.4 h ε 89Y β+ 89Y γ – 90Zr 51.45% собит 91Zr 11.22% собит 92Zr 17.15% собит 93Zr trace 1.53×106 y β− 93Nb 94Zr 17.38% собит 96Zr 2.80% 2.0×1019 y[4] β−β− 96Mo
дидан баҳс вироиш | пайвандҳо

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Сирконий дар блоки d ва дар 4-ум гурӯҳи элементҳо ҷойгир мебошад.^[6]

Хосиятҳо

Физикӣ

Химиявӣ

Атомӣ

Изотопҳо

Мавҷудият дар табиат

Таърих

Кашф

Номгузорӣ

Пайвандҳо

• Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ