Radon

Radona^[1] elementu kimiko bat da, Rn ikurra eta 86 zenbaki atomikoa dituena. Gas noble erradioaktiboa da, radioaren desintegrazioaren ondorioz sortzen dena. Gasik astunenetakoa da eta osasunerako arriskutsua da. Bere isotoporik egonkorrenak, ²²²Rn, 3,8 eguneko erdibizitza dauka eta erradioterapian erabiltzen da. Radonak etxe barruetako aire-kalitatean eragina duen kutsatzaile nabarmena da. Jatorri naturaleko gas hau etxeetan meta daiteke, eta birikako minbizi askoren eragile da.

Radona
86 Astatoa ← Radona → Frantzioa
86 Rn                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Radona, Rn, 86
Serie kimikoa	gas nobleak
Taldea, periodoa, orbitala	15, 6, p
Masa atomikoa	(222) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p6
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 32, 18, 8
Propietate fisikoak
Egoera	gasa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 101,325 - 9,73 g/L
Urtze-puntua	202 K (-71,15 °C, -96 °F)
Irakite-puntua	211,3 K (-61,85 °C, -79,1 °F)
Urtze-entalpia	3,247 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	18,10 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 20,786 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 110 121 134 152 176 211
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	kubikoa, aurpegietan zentratua
Oxidazio-zenbakia(k)	0
Elektronegatibotasuna	daturik gabe (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 1.037 kJ/mol
Erradio atomikoa (kalkulatua)	120 pm
Erradio kobalentea	145 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 3,61
Isotopo egonkorrenak
Radonaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 211Rn Sintetikoa 14,6 o ε 2,892 211At α 5,965 207Po 222Rn %100 3,824 e α 5,590 218Po

Ernest Rutherford eta Robert Bowie Owensek aurkitu zuten 1899. urtean^[2].

Ezaugarri nagusiak

Tenperatura eta presio estandarretan, radona gas kolorgea da, baina izozte-puntutik behera hozten denean, fosforeszentzia distiratsua erakusten du, eta tenperatura jaitsi ahala hori kolorea hartzen du. Airea likidotzen den tenperaturatik behera, kolore laranja gorrixka dauka.