Гардзь

Гардзь (Арда), Гарт (Арт) — мужчынскае імя.

Hardt
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Гарт, Арда, Арт
Зьвязаныя імёны	Гардэль, Гардзіна, Артавід, Эртвін, Гартман Атарт, Бальтарт, Бінэрт, Бэйнарт, Бэргарт / Бэрнард, Вештарт, Відарт, Вінарт, Вітарт, Геверт, Гейтарт, Гіргарт, Гітарт, Готарт, Доўнарт, Доўтарт, Каштарт / Кестарт, Кінэрт, Кінтарт, Конарт, Леварт / Ленарт, Любарт, Менарт, Монтарт, Мэйнарт, Нанарт, Невярд, Нітарт, Рымард, Сутарт, Эйтарт
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Гардзь»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Гарт, Герта або Арда (Hart, Herto, Ardo, Hardt) — імя германскага паходжаньня^[1]. Іменная аснова -гард- (-гарт-, -арт-) паходзіць ад гоцкага hardus 'моцны, цьвёрды'^[2][3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Гардэль (Гертэль, Эртэль), Гардзіна (Гардына), Артавід, Эртвін, Гартман (Гертман, Эртман, Эрдман), Атарт, Бальтарт, Бутэрт, Бэйнарт, Бэргарт, Бэрнард, Вештарт (Віштарт, Вістарт, Вестэрт, Вештард), Відарт, Вінарт, Вітарт, Геверт, Гейтарт, Гітарт, Готарт, Доўнарт, Доўтарт, Каштарт (Гастарт), Кестарт (Гештарт), Кінэрт, Конарт (Кунэрт), Ленарт (Леанард, Ленард, Лінард), Любарт (Любэрт, Лібарт, Лібэрт), Менарт, Монтарт, Мэйнарт (Мэйнард), Нанарт (Нангарт, Ненарт), Невярд, Нітарт, Сутарт. Адзначаліся германскія імёны Hardell (Ertel), Hardin, Hartvid, Hertwin (Artwin), Hartman (Hertman, Ertman, Erdmann), Atard, Baltardus (Balthart), Botard, Beynart, Berhard, Bernard, Westhard (Guistardus), Vidart, Winard (Winhart), Witart, Gewert, Gaiterda, Gidheard, Gotard, Dannert, Deutert (Dautert), Kastert (Gastart), Gisteard, Kinnert, Konert (Kunert), Lennart (Leonard, Linard), Liubhart (Liebert), Mennert, Mundert (Mundhart), Meinart (Meynard), Nanhart (Nennert), Niviard, Nitart, Sutardus.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Hert, Herhard (Herart), Hartko^[4], Hartel (Hertel, Hertyl), Hertelin, Hartman^[4], Bernhard (Bernart), Borghard (Borkhard), Danhard (Denhart), Eghard (Ekard, Ekhard), Gerhard (Gerard, Girhard, Gerherd), Ginthart, Godehart (Gotehart, Gotart, Gotart), Kunard, Leonhard (Lenard, Lenart, Lenert), Libart, Lubhard (Lubart, Lubart), Medardus, Meinhart (Mainard, Meinart), Nitart (Nitert), Othart, Rychard, Rynard, Unard, Wernhard (Wernard), Wichard, Winard, Wirhard, Zygart (Zegart)^[5].

У Чэхіі гістарычна бытавалі германскія імёны Artolt, Hartovik^[6].

У Прусіі бытавалі імёны: Ardan^[a], Artung^[b], Ardete^[c], Artman^[d][11]. У 1604 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Guilhelmus Hart, Regiomontanus Borussus, у 1623 годзе — Jacobus Harderus, Dantiscanus Borussus^[12]. Імя Гард бытавала ў ваколіцах Мэмэлю: Gedmynne Harde… Gedmyn Harde (1511—1520 гады)^[13].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Kirylina Hardziewiczowa wdowa (1688 год)^[14]; defuncti Ordowicz, parochis Dawgieliscensis (20 красавіка 1700 году)^[15]; Hartowicz (1779 год)^[16]; Wiktory Hardziewicz, kom. mozyr. (21 жніўня 1780 году)^[17]; Ewa Artowicz (1798 год)^[18]; Katarzyna Ardowicz (1835 год)^[19]; Wincenty Hardziewicz (1896 год)^[20][e].

Носьбіты

Гардзевічы^[33] (Hardziewicz) гербу Кораб — літоўскі шляхецкі род з Слонімскага павету^[34].

На гістарычнай Віленшчыне існавала вёска Ардзішкі (Ardziszki)^[35].

На 1910 год існаваў хутар Гарт у Клімавіцкім павеце Магілёўскай губэрні^[36].

Заўвагі

1. Адзначалася старажытнае германскае імя Ardanius^[7]
2. Адзначалася старажытнае германскае імя Hartung (Arding)^[8]
3. Адзначалася старажытнае германскае імя Hardidus^[8], Ardeta^[9]
4. Адзначалася старажытнае германскае імя Artman (< Hardman)^[10]
5. Таксама:

   • Гертык, Гарцік (адзначалася германскае імя Hertig, Hartig^[21], Herteke^[22]): державъцы радунскому Яну Герътику (15 лістапада 1569 году)^[23], у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Гарцікі або Паязора ў Рэчыцкім павеце^[24];
   • Ердан (адзначалася старажытнае германскае імя Ardanius^[7]): пани Альжъбеты Ердановны… малъжонъки моее милое Алжъбеты Ердановъны (5 красавіка 1562 году і 2 верасьня 1565 году)^[25];
   • Артвіл (адзначалася старажытнае германскае імя Ardoildis^[26]): homines nostros districtus Merecensis… Suthka Ortwiłowicza (16 жніўня 1511 году)^[27];
   • Ердат (адзначалася германскае імя Hartot^[28][29]): Стэфан Янавіч Ярдат — расенскі зямянін, які ўпамінаюцца ў 1593 годзе^[30];
   • Гертмонт (адзначаліся старажытныя германскія імёны Hardmunt і Hartmant^[31]): Julian Hertmont (1836 год)^[32]