Krzem

Krzem (Si, łac. silicium) – pierwiastek chemiczny, z grupy półmetali w układzie okresowym. Izotopy stabilne krzemu to ²⁸Si, ²⁹Si i ³⁰Si. Wartościowość w większości związków wynosi 4, rzadziej spotykane są związki z krzemem dwuwartościowym. Typowe stopnie utlenienia to −IV i IV, rzadko −II i II; znane są też związki o st. utl. 0[4][5]. Krzem (w postaci monokryształów) jest wykorzystywany powszechnie w przemyśle elektronicznym.

Quick facts: Nazwa, symbol, l.a., Grupa, okres, blok, Stop... ▼

Krzem

glin ← krzem → fosfor
C ↑ Si ↓ Ge 14 Si
Wygląd
srebrzystoszary
Widmo emisyjne krzemu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	krzem, Si, 14 (łac. silicium)
Grupa, okres, blok	14, 3, p
Stopień utlenienia	−IV, −II, 0, II, IV
Właściwości metaliczne	półmetal
Właściwości tlenków	amfoteryczne
Masa atomowa	28,085 ± 0,001[uwaga 1][1]
Stan skupienia	stały
Gęstość	2330 kg/m³
Temperatura topnienia	1410–1414 °C[2]
Temperatura wrzenia	2355 °C[2]
Numer CAS	7440-21-3
PubChem	5461123
Właściwości atomowe Promień • atomowy • walencyjny • van der Waalsa 110 (obl. 111) pm 111 pm 210 pm Konfiguracja elektronowa [Ne]3s23p2 Zapełnienie powłok 2, 8, 4 (wizualizacja powłok) Elektroujemność • w skali Paulinga • w skali Allreda 1,90 1,74 Potencjały jonizacyjne I 786,5 kJ/mol II 1577,1 kJ/mol III 3231,6 kJ/mol
Właściwości fizyczne Ciepło parowania 384,22 kJ/mol Ciepło topnienia 50,55 kJ/mol Ciśnienie pary nasyconej 4,77 Pa (1683 K) Konduktywność 2,52×10−4 S/m Ciepło właściwe 700 J/(kg·K) Przewodność cieplna 148 W/(m·K) Układ krystalograficzny regularny ściennie centrowany Twardość • w skali Mohsa 6,5 Objętość molowa 12,06−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 28Si 92,23% stabilny izotop z 14 neutronami 29Si 4,67% stabilny izotop z 15 neutronami 30Si 3,1% stabilny izotop z 16 neutronami 32Si {syn.} 150 lat β− 0,224 32P
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-10-02] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H228, H319 Zwroty P P210, P305+P351+P338 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[3] 0 0 2   Numer RTECS VW0400000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku