ဆာ ဝီလျံ ရမ္မဆေးနှင် မောရစ် ထရဲဗား နှစ်ဦးတို့သည် လေရည်ကို အဆင့်ဆင့်ပေါင်းခံယူကြသည်။ ထိုအခါ လေထုတွင်ပါရှိသော အစွမ်းမဲ့ ဓာတ်ငွေ့များတွင် အလေးဆုံးဖြစ်သော
ဓာတ်ငွေ့တစ်မျိုးကို တွေ့ကြလေသည်။ ထိုဓာတ်ငွေ့သည် လေထု၏ထုထည် အပုံ ဆယ်သန်းတွင် တစ်ပုံသာပါ၍၊ အရှားဆုံး ဓာတ်ငွေ့လည်းဖြစ်၏။ ယင်းကို ဇီနွန်ဟု အမည်ပေးကြသည်။ လေထုတွင်ပါရှိသော ဟီလီယမ်၊ နီယွန်၊ အာဂွန်၊ ကရစ်ပတွန်နှင့် ဇီနွန်ခေါ် အစွမ်းမဲ့ဓာတ်ငွေ့များသည် အလှည့်မှန်ဇယားတွင် သုညအစု၌ပါဝင်သည်။ ထိုအစုတွင် နောက်ဆုံး၌ ပါဝင်သည့် ရေဒွန်ကိုမူ လေထုထဲတွင်မတွေ့ရဘဲ၊ ရေဒီယိုသတ္တိကြောင့် ပြောင်းလဲမှု များဖြစ်ရာ၌သာ တွေ့ရသည်။
အချက်တိုများ ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ, အမည်၊ သင်္ကေတ ...
ဇီနွန် 54Xe A xenon-filled discharge tube glowing light blue |
 Spectral lines of xenon |
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ |
---|
အမည်၊ သင်္ကေတ | ဇီနွန်, Xe |
---|
အသံထွက် | [၁] or [၂] ZEN-on or ZEE-non |
---|
အဆင်း | colorless gas, exhibiting a blue glow when placed in an electric field |
---|
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ ဇီနွန် |
---|
|
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z) | 54 |
---|
အုပ်စု၊ ဘလော့ | group 18 (noble gases) |
---|
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား | period 5 |
---|
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ | noble gas |
---|
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (±) (Ar) | 131.293(6)[၃] |
---|
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု | [Kr] 4d10 5s2 5p6 |
---|
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု | 2, 8, 18, 18, 8 |
---|
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ |
---|
ဖေ့စ် | အငွေ့ |
---|
အရည်ပျော်မှတ် | 161.40 K (−111.75 °C, −169.15 °F) |
---|
အရည်ဆူမှတ် | 165.051 K (−108.099 °C, −162.578 °F) |
---|
သိပ်သည်းမှု (သုည °C) | 5.894 g/L |
---|
(အရည်ဆူမှတ်) | 2.942 g/cm3[၄] |
---|
သုံးပွင့်ဆိုင်မှတ် | 161.405 K, 81.77 kPa[၅] |
---|
Critical point | 289.733 K, 5.842 MPa[၅] |
---|
ဖျူးရှင်းအပူ | 2.27 kJ/mol |
---|
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ | 12.64 kJ/mol |
---|
မိုလာ အပူအင်အား | 21.01[၆] J/(mol·K) |
---|
ငွေ့ရည်ဖိအား
P (Pa) |
1 |
10 |
100 |
1 k |
10 k |
100 k |
at T (K) |
83 |
92 |
103 |
117 |
137 |
165 |
|
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ |
---|
အောက်ဆိုဒ်ဒေးရှင်း အခြေနေ | 0, +1, +2, +4, +6, +8 (rarely more than 0; a weakly acidic oxide) |
---|
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ် | Pauling scale: 2.6 |
---|
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင် | 1st: 1170.4 kJ/mol 2nd: 2046.4 kJ/mol 3rd: 3099.4 kJ/mol |
---|
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက် | 140±9 pm |
---|
ဗန်ဒါဝေါ့စ် အချင်းဝက် | 216 pm |
---|
Miscellanea |
---|
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ | face-centered cubic (fcc) |
---|
အသံ၏အမြန်နှုန်း | gas: 178 m·s−1 liquid: 1090 m/s |
---|
အပူစီးကူးမှု | 5.65×10−3 W/(m·K) |
---|
သံလိုက်ဓာတ် | diamagnetic[၇] |
---|
သံလိုက် ထိတွေ့နိုင်မှု (χmol) | −43.9·10−6 cm3/mol (298 K)[၈] |
---|
CAS Number | 7440-63-3 |
---|
သမိုင်းကြောင်း |
---|
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုနှင့် ပထမဆုံးခွဲထုတ်ခြင်း | ဝီလျံ ရမ္မဆေး နှင့် Morris Travers (1898) |
---|
အတည်ငြိမ်ဆုံး ဇီနွန်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ |
---|
iso |
NA |
သက်တမ်းဝက် |
DM |
DE (MeV) |
DP |
124Xe |
0.095% |
is stable with 70 neutrons |
125Xe |
syn |
16.9 h |
ε |
1.652 |
125I |
126Xe |
0.089% |
is stable with 72 neutrons |
127Xe |
syn |
36.345 d |
ε |
0.662 |
127I |
128Xe |
1.910% |
is stable with 74 neutrons |
129Xe |
26.401% |
is stable with 75 neutrons |
130Xe |
4.071% |
is stable with 76 neutrons |
131Xe |
21.232% |
is stable with 77 neutrons |
132Xe |
26.909% |
is stable with 78 neutrons |
133Xe |
syn |
5.247 d |
β− |
0.427 |
133Cs |
134Xe |
10.436% |
is stable with 80 neutrons |
135Xe |
syn |
9.14 h |
β− |
1.16 |
135Cs |
136Xe |
8.857% |
2.165×1021 y[၉] |
β−β− |
2.45783[၁၀] |
136Ba |
|
ဝီကီဒေတာတွင် | | ကိုးကား |
ပိတ်ရန်
ဇီနွန်သည် အရောင်နှင့် အနံ့မရှိသော ဓာတ်ငွေ့ဖြစ်၍ နိုက်ထရိုဂျင်ထက် ၅ ဆ သိပ်သည်းသည်။ သင်္ကေတမှာ (Xe သို့မဟုတ် X)ဖြစ်သည်။ အက်တမ် နံပါတ်စဉ်နှင့် အက်တမ် အလေးဆများမှာ ၅၄ နှင့် ၁၃၁.၃ အသီးသီးဖြစ်သည်။ အခြား အစွမ်းမဲ့ဓာတ်ငွေ့များကဲ့သို့ပင် ဇီနွန်သည် ဒြပ်ပေါင်းများ မဖြစ် ချေ။ ရောင်စဉ်ဖြင့် ဓာတ်ခွဲရာတွင် အာဂွန်နှင့် အနည်းငယ်တူသည်။[၁၁]