နီဟိုနီယမ်

နီဟိုနီယမ် (Nihonium) သည် ဓာတုဗေဒဒြပ်စင်တမျိုးဖြစ်ပြီး ၎င်း၏သင်္ကေတမှာ Nh ဖြစ်ပြီး အက်တမ်အမှတ်စဉ် (atomic number) ၁၁၃ ဖြစ်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်ကို အက္ကသယ်လီယမ် (eka-thallium)ဟုလည်းခေါ်ကြသေးသည်။ Americium-၂၄၃ အက်တမ်အား calcium-၄၈၏အိုင်းယွန်းများနှင့်ပြိုကွဲပျက်စီးစေခြင်းမှ ၎င်းဒြပ်စင်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ နီဟိုနီယမ်ဆိုသည်မှာ ဂျပန်အမည်တစ်ခုဖြစ်သည့် နီဟွန်ဆိုသည်မှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင် ပြိုကွဲပျက်စီးချိန်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသော နီဟိုနီယမ် ဒြပ်စင်၏အက်တမ်လေးခုတို့သည် ၁/၁၀ စက္ကန့်ထက်နည်းသောအချိန်အတွင် နီဟိုနီယမ် ဒြပ်စင်၏အက်တမ်များအဖြစ်သို့ ပြိုကွဲပျက်စီးသွားသည်။ ၂၀ဝ၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဂျပန်သိပ္ပံပညာရှင်အဖွဲ့အစည်းတခုမှ ၎င်းဒြပ်စင်ကိုဓာတ်ခွဲခန်း၌ အောင်မြင်စွာ ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့ကြောင်းကြေညာ ခဲ့သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်၏ဂုဏ်သတ္တိများသည် Thallium(Th) နှင့် Indium(In) တို့၏ဂုဏ်သတ္တိများနှင့် ဆင်တူနိုင်ကြောင်းခန့်မှန်းမျှော်လင့်ထားကြသည်။

နီဟိုနီယမ်  ₁₁₃Nh

ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတ	နီဟိုနီယမ်, Nh
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ နီဟိုနီယမ်
Tl ↑ Nh ↓ (Uhs) ကော့ပါနီဆီယမ် ← နီဟိုနီယမ် → ဖလရိုဗီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)	113
အုပ်စု၊ ဘလော့	group 13 (boron group)
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား	period 7
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ	but probably a post-transition metal; possibly a metalloid[၁]
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု	[Rn] 5f14 6d10 7s2 7p1 (predicted)[၂]
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု	2, 8, 18, 32, 32, 18, 3 (predicted)
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်	အစိုင်အခဲ (predicted)[၂][၃][၄]
အရည်ပျော်မှတ်	700 K ​(430 °C, ​810 °F) (predicted)[၂]
အရည်ဆူမှတ်	1430 K ​(1130 °C, ​2070 °F) (predicted)[၂][၅]
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)	16 g/cm3 (predicted)[၅]
ဖျူးရှင်းအပူ	7.61 kJ/mol (extrapolated)[၄]
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ	130 kJ/mol (predicted)[၃][၅]
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်	1st: 704.9 kJ/mol (predicted)[၂] 2nd: 2240 kJ/mol (predicted)[၅] 3rd: 3020 kJ/mol (predicted)[၅] (more)
အက်တောမစ် အချင်းဝက်	empirical: 170 pm (predicted)[၂]
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်	172–180 pm (extrapolated)[၄]
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ	​hexagonal close-packed (hcp) (predicted)[၆][၇]
CAS Number	54084-70-7
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်း	After Japan (Nihon in Japanese)
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု	Riken (Japan, first undisputed claim 2004) JINR (Russia) and Livermore (US, first announcement 2003)
အတည်ငြိမ်ဆုံး နီဟိုနီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP 278Nh syn 1.4 ms α 11.68 274Rg 282Nh syn 73 ms α 10.63 278Rg 283Nh syn 75 ms α 10.12 279Rg 284Nh syn 0.91 s α 10.00 280Rg EC 284Cn 285Nh syn 4.2 s α 9.74, 9.48 281Rg 286Nh syn 9.5 s α 9.63 282Rg 287Nh[၈] syn 5.5 s? α 10.29 283Rg 290Nh[၉] syn 2 s? α 9.67 286Rg
ဝီကီဒေတာတွင် | ကြည့်ရှု ဆွေးနွေး ပြင်ဆင် | ကိုးကား

Ununtrium အမည်ဖြင့် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သောဒြပ်စင်အမှတ် ၁၁၃ အတွက် သိပ္ပံဆိုင်ရာအမှတ်အသားအဖြစ် Latinate ဘာသာအရ “one-one-three-ium” (“ium” being a standard ending for element names)ဟုခေါ်ဝေါ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင်ယင်းဒြပ်စင်အမည်အား နီဟိုနီယမ် ဟု တရားဝင်သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပြီး ၂၀၁၇ခုနှစ် မတ်လတွင် ဂျပန်နိုင်ငံတိုကျိုးမြို့၌ အမည်ပေးအခမ်းအနားပြုလုပ်ခဲ့ကာ ဂျပန်အိမ်ရှေ့မင်းသားကိုယ်တိုင် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ နီဟိုနီယမ် သည် transuranic (transuranic elements=ransuranium element, chemical element with an atomic number greater than 92 (which is the atomic number of uranium)) ဒြပ်စင်များကဲ့သို့ဓာတ်ခွဲခန်းမှသာထုတ်ယူရရှိနိုင်သည့်ဒြပ်စင်ဖြစ်သည်။

အသုံးပြုခြင်း

၎င်းဒြပ်စင်အကြောင်းကို အနည်းငယ်သာသိရှိထားပြီး အသုံးပြုနိုင်ရန် နည်းလမ်းတစုံတရာမသိရှိသေးပါ။

သဘာဝမှာတွေ့ရှိမှုအခြေအနေ

၎င်းဒြပ်စင်ကို ဓာတ်ခွဲခန်းအတွင်းမှသာ ထုတ်ယူနိုင်သောကြောင့် မြေကြီးပေါ်တွင်သဘာဝအတိုင်းလုံဝ မတွေ့ရှိနိုင်ပါ။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ

၎င်းဒြပ်စင်သည် အလွန်မတည်မြဲသောဒြပ်စင် ဖြစ်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်ဖြစ်ပေါ်ပြီး အလွန်လျင်မြန်စွာ အခြားဒြပ်စင်များအဖြစ်သို့ ပြိုကွဲပျက်စီးသွားသောကြောင့် ၎င်းဒြပ်စင်မှလူသားတို့၏ ကျန်းမာရေး အပေါ်အကျိုးသက်ရောက်မှုကို လေ့လာရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့ သတ်ရောက်မှုများ

နီဟိုနီယမ် ဒြပ်စင်၏သက်တမ်းဝက်(half-life)သည် အလွန်တိုသောကြောင့် ပတ်ဝန်ကျင်သို့ ၎င်းဒြပ်စင်၏သက်ရောက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာမလိုပါ။

အမည်ပေးအခမ်းအနား