Барут (імя)

Барут (Баруць, Парут), Барута — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Baruth
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Baro + суфікс з элемэнтам -т- (-t-)
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Барута, Баруць, Парут
Вытворныя формы	Бірута
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Барут»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Барут (Baruthus) — імя германскага паходжаньня^[1]. Іменная аснова -бар- (-бор-) (імёны ліцьвінаў Барвід, Барвін, Вісбар; германскія імёны Barvid, Barwin, Wisbar) паходзіць ад гоцкага bara, baur 'чалавек, дзіця' (літаральна — «народжаны»)^[2]. Антрапанімічны суфікс-пашыральнік -ут- (-ut-) адзначаецца як у германскіх, так і ў славянскіх мовах^[3][a].

Імя Барут гістарычна бытавала ў Польшчы: Paulo dicto Baruth (1296 год), Henrico Baruth (1347 год), Zifrido Baruth (1423 год), Sigmund Baruth (1470—1480 гады)^[8].

У Прусіі бытавала прозьвішча Baruth^[9].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Скомондъ и Бороуть (Галіцка-Валынскі летапіс)^[10]; чоловековъ… а Борютя (1440—1492 гады)^[11]; Борута Микулич Мстиславец (1512 год)^[12]; terrarum desertarum in districtu Nowogrodensi… Boruthyewsczyna… Boruthiewsczyna (2 ліпеня 1519 году)^[13]; Ян, Борутинъ зять^[14], Шимко Борутичъ^[15], Немера Борутичъ^[16], Станиславъ Борута^[17] (1528 год); земяне Ганязскіи… Борута Жаконскій (1536 год)^[18]; на бояр господаръскихъ судеревскихъ… а Миколая Борутевича (22 чэрвеня 1538 году)^[19]; Boruta Klimasz (1558 год)^[20]; Станиславъ сынъ Яна Борутича… Станиславъ Борута^[21], Войтехъ Борута… Себестыянъ Борута^[22], Павелъ Борутичъ… Себестыянъ Борутичъ… Михалъ Борутичъ^[23] (1567 год); Стасюкъ Барутовичъ (24 красавіка 1580 году)^[24]; Jakub Parota (29 кастрычніка 1698 году)^[25]; Katarzyna Barutowicz (1738 год)^[26]; Ewa Baruta (1741 год)^[26]; Barutowna (27 кастрычніка 1748 году^[27] і 19 студзеня 1766 году^[28]); Paweł Borutowicz (1752 год)^[29]; Katarzyna Baruć (1848 год)^[30].

Носьбіты

• Барут († 750) — князь Карантаніі
• Барута Мікуліч — літоўскі баярын з Амсьціслава, які ўпамінаецца ў 1512 годзе
• Барута — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
• Шымка Баруціч — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Нямера Баруціч — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Станіслаў Барута — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Мікалай Баруцевіч — судэраўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1538 году
• Амбражэй Барутавіч — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1598 годзе^[31]

Прыдомкам Барута карыстаўся літоўскі княскі род Чартарыйскіх гербу Любіч^[32].

Баруты — путныя баяры маёнтку Койданава, вядомыя з XVII стагодзьдзя^[33].

Баруты — парафіяне Катэдральнага касьцёла ў Менску на 1851—1857 гады^[34].

Баруты-Клімашэўскія^[35] і Баруты-Цераховічы^[36] — літоўскія шляхецкія роды.

Парутовічы (Porutowicz) гербу Радван — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Цельшаў^[37].

Барута (Boruta) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў^[38].

На гістарычнай Ашмяншчыне існуе вёска Баруцішкі.

Заўвагі

1. Іншыя германскія імёны на -ут^[4][5][6]: Diemut, Forut, Gamuth, Gersuth, Haruth, Helut, Kerdut (Гердут), Liuzut, Ramut (Рамут), Ricsut, Samut, Sambut, Tarut (Тарут), Warmut, Welut (Велют), Wermut, Wirut. Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы наступных германскіх імёнаў з суфіксам -ут (-ut): Barnut, Hajuta, Harnut, Owruta, Rangut^[7]