ဂျာမေနီယမ်

ဂျာမေနီယမ် သည် အက်တမ်နံပါတ် ၃၂၊ သင်္ကေတ Ge ရှိသော ဒြပ်စင်ဖြစ်ပြီး ကာဗွန်အုပ်စုတွင် ပါဝင်သည်။ ဓာတုသဘောအားဖြင့် ဆီလီကွန်အုပ်စုနှင့် ဆင်တူသည်။ သန့်စင်သော ဂျာမေနီယမ်သည် ဆီလီကွန်ကဲ့သို့သော တစ်ပိုင်းလျပ်ကူးဖြစ်သည်။ သဘာဝအားဖြင့် ဂျာမေနီယမ်သည် အောက်ဆီဂျင်နှင့် ဓာတ်ပြုသည်။ သိပ်သည်းဆ မြင့်မားသောနေရာတွင် တွေ့ရှိရသောကြောင့် ဂျာမေနီယမ်အား နောက်ကျပြီးမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။

ဂျာမန်နီယမ်  ₃₂Ge

A 12 gram (2×3 cm) polycrystalline block of germanium with uneven cleaved surfaces
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတ	ဂျာမန်နီယမ်, Ge
အသံထွက်	/dʒərˈmeɪniəm/ jər-MAY-nee-əm
အဆင်း	grayish-white
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ ဂျာမန်နီယမ်
Si ↑ Ge ↓ Sn ဂယ်လီယမ် ← ဂျာမန်နီယမ် → arsenic
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)	32
အုပ်စု၊ ဘလော့	group 14 (carbon group)
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား	period 4
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ	metalloid
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (±) (Ar)	72.630(8)[၁]
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု	[Ar] 3d10 4s2 4p2
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု	2, 8, 18, 4
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်	အစိုင်အခဲ
အရည်ပျော်မှတ်	1211.40 K ​(938.25 °C, ​1720.85 °F)
အရည်ဆူမှတ်	3106 K ​(2833 °C, ​5131 °F)
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)	5.323 g/cm3
5.60 g/cm3
ဖျူးရှင်းအပူ	36.94 kJ/mol
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ	334 kJ/mol
မိုလာ အပူအင်အား	23.222 J/(mol·K)
ငွေ့ရည်ဖိအား P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 1644 1814 2023 2287 2633 3104
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အောက်ဆိုဒ်ဒေးရှင်း အခြေနေ	4, 3, 2, 1, 0, −1, −2, −3, −4 ​(an amphoteric oxide)
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်	Pauling scale: 2.01
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်	1st: 762 kJ/mol 2nd: 1537.5 kJ/mol 3rd: 3302.1 kJ/mol
အက်တောမစ် အချင်းဝက်	empirical: 122 pm
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်	122 pm
ဗန်ဒါဝေါ့စ် အချင်းဝက်	211 pm
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ	​face-centered diamond-cubic
အသံ၏အမြန်နှုန်း	5400 m/s (at 20 °C)
အပူ ပြန့်ကားမှု	6.0 µm/(m·K)
အပူစီးကူးမှု	60.2 W/(m·K)
လျှပ်စစ် ခုခံမှု	1 Ω·m (at 20 °C)
Band gap	0.67 eV (at 300 K)
သံလိုက်ဓာတ်	diamagnetic[၂]
သံလိုက် ထိတွေ့နိုင်မှု (χmol)	−76.84·10−6 cm3/mol[၃]
Young's modulus	103 GPa[၄]
Shear modulus	41 GPa[၄]
Bulk modulus	75 GPa[၄]
ပိုင်ဆွန် အချိုး	0.26[၄]
Mohs hardness	6.0
CAS Number	7440-56-4
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်း	ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု ဂျမနီနိုင်ငံအား ကိုယ်စားပြု၍
ကြိုတင်ဟောခြင်း	ဒမီသရီ အီဗန်နိုဗစ် မန်းဒယ်လိယပ် (၁၈၇၁)
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု	Clemens Winkler (၁၈၈၆)
အတည်ငြိမ်ဆုံး ဂျာမန်နီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP 68Ge syn 270.8 d ε – 68Ga 70Ge 20.52% is stable with 38 neutrons 71Ge syn 11.26 d ε – 71Ga 72Ge 27.45% is stable with 40 neutrons 73Ge 7.76% is stable with 41 neutrons 74Ge 36.52% is stable with 42 neutrons 76Ge 7.75% 1.78×1021 y β−β− 2.039 76Se
ဝီကီဒေတာတွင် | ကြည့်ရှု ဆွေးနွေး ပြင်ဆင် | ကိုးကား

သန့်စင်သော ဂျာမေနီယမ် Germanium သည် ကြွပ်ဆတ်သော အဖြူရောင်သမ်းနေသည့် metalloid ဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံမှာ စိန်နှင့် တူနေပြီး ရုပ်ဂုဏ်သတ္တိ၊ ဓာတ်ဂုဏ်သတ္တိတို့တွင် ဆီလီကွန်နှင့် တူနေပါသည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် လေထုထဲနှင့် ရေထဲတွင် မည်သူနှင့်မျှ ဓာတ်မပြုပဲ တည်မြဲသောပုံစံနှင့် နေနိုင်ပြီး နိုက်ထရစ်အက်ဆစ် မှလွဲပြီးမည်သည့် အက်ဆစ်တွင်မှ ဂျာမေနီယမ်အပေါ် သက်ရောက်နိုင်ခြင်း မရှိပါ။

အသုံးပြုခြင်း

ဂျာမေနီယမ်သည် အရေးကြီးသော တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းဖြစ်ပြီး ထရန်စစ်စတာ (Tarnsistor) နှင့် ဆားကစ်ပြားများတွင် အဓိကအသုံးပြုပါသည်။ ထရန်စစ်စတာများ ဆားကစ်ပြားများတွင် ဂျာမေနီယမ်ကို အဓိကထားပြီး အာဆဲနစ်၊ ဂယ်လီယမ် နှင့် အခြားသတ္တုများကို အနည်းငယ်စီ ရောစပ်ပြီး ပြုလုပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ဂျာမေနီယမ်ကို အခြားသော ဒြပ်ပေါင်းများ ပြုလုပ်ရာတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ဂျာမေနီယမ် အောက်ဆိုဒ်ကို အလင်းယိုင်ညွန်းကိန်း တိုးမြင့်စေရန် ဖန်ထဲသို့ ပေါင်းထည့်ပါသည်။ သန့်စင်သော ဂျာမေနီယမ်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ရေဒီယိုသတ္တုကြွခြင်း (Radiation) စမ်းသပ်ကိရိယာများသည် တိကျစွာ စမ်းသပ်နိုင်သောကြောင့် ၎င်းကိုရိယာများကို လေဆိပ်လုံခြုံရေးတွင် အထူးအသုံးပြုကြသည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် သံဖြူနှင့် ခဲ တို့လောက်ပင် သဘာဝတွင် ပေါများခြင်းမရှိပါ။ ဂျာမေနီယမ်ကို သဘာဝတွင်းထွက် အနေဖြင့် အနည်းငယ်မျှသာ ထုတ်နိုင်သည့်အတွက် ထုတ်လုပ်မှု ပမာဏနည်းနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ဂျာမေနီယမ် အရိုင်းတုံးများသည် အလွန်ကိုရှားပါးပါသည်။ copper-iron-germanium sulfide (germanite) သည် ရှားပါးသောဂျာမေနီယမ် အရိုင်းတုံး ဖြစ်ပြီး ရှာပါးစွာ တူးဖော်ရရှိသည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ

ဂျာမေနီယမ်ကို နေ့စဉ်တစ်မီလီဂရမ် စားသုံးသင့်ပါသည်။ ဂျာမေနီယမ်ကို သိပ္ပံနည်းကျ သက်သေပြနိုင်မှု မရှိသေးသော်လည်း လူ့ကျန်းမားရေးကို ကောင်းကျိုး ဖြစ်ထွန်းစေနိုင်သည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် လူ့ခန္ဓာကိုယ် အတွက် အောက်ဆီဂျင် ရယူရာတွင်လည်း များစွာအထောက်အကူပေးနိုင်ပြီး လူ့ကျန်းမာရေး ကိုလည်း ပိုမိုကောင်းမွန်စေသည်။ နောက်ပြီးဆိုးကျိုးဖြစ်စေသော free radicals များကိုလည်း ချေဖျက်ပေးပါသည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် သုံးစွဲသူကို ဓာတ်ရောင်ခြည်သင့်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးပါသည်။ Germaniumhydride နှင့် germaniumtetrahydride တို့သည် မီးလောက်လွယ်ပါသည်။ လေနှင့်တွေ့လျှင် ပေါက်ကွဲ စေနိုင်သည်။ ရှူရှိုက်မိပါက ဗိုက်နာခြင်း၊ ချောင်ဆိုးခြင်း၊ အရေပြားနာကျင်ယားယံခြင်း၊ မျက်စိအောင့်ခြင်း တို့ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့သက်ရောက်မှုများ

လေထုထက် ပိုမိုလေးလံသောကြောင့် မြေပြင်တွင် ပျံ့နှံ့တည်ရှိနေပါသည်။^[၅]