Маж

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Маж, Мас (Мась), Маза, Маз (Мазь, Майзь), Меж (Мезь) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Хуткія факты Паходжаньне, Мова(-ы) ...

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Маза або Меза, пазьней Маза, Мас або Мэс (Mazo, Mezo, Maso[1][2], Maas, Mass, Mess) — імя германскага паходжаньня[3]. Іменная аснова маз- (мез-, мас-) узыходзіць да гоцкага *Matja 'есьці, ядун'[4], стараверхненямецкага mez 'спосаб, мера', maz 'ежа'[3] (беларускае мажны[a] 'рослы, поўны, моцнага целаскладу; тоўсты') або гоцкага maitan, стараверхненямецкага meizen 'выразаць, рэзаць'[5][b]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Мажэйка (Мазейка, Мазека, Мажэка, Мажыка), Мажэла (Мазала, Мазель, Масіль), Мазан, Мазен, Масанд (Масэнд), Мазгіль (Межгел). Адзначаліся германскія імёны Mazecha (Mazika), Mazela (Mazola, Massila), Massana, Massen, Masenda, Mesgilo[c]. Іменная аснова маз- (мез-, мас-) таксама можа паходзіць ад асновы мад- (мед-, мат-)[3].

У Прусіі бытавалі імёны: Mase / Maze (1360 і 1386 гады)[10], Masicke[d] (1346 і 1401 гады), Masune[e] (1401 год), Masutte[f], Masebut (1401 год)[15].

У Польшчы ў 1565 годзе адзначалася прозьвішча Maz, у 1593 годзе і XVII ст. — Maza[16].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Волковыскъ. Незбодичомъ, десятемъ чоловекомъ… Мас Головачевич (9 лістапада 1449 году)[17]; о Порече в Слонимском повете… а на Мася Богдановича (22 студзеня 1495 году)[18]; наместникъ звяголскии Яцъко Мезь (27 красавіка 1496 году)[19]; бояринъ киевскии Яцъко Мез (1 ліпеня 1501 году)[20]; людемъ нашимъ Мерецъкого повета… а Якубу Мезевичу (люты 1510 году)[21]; homines nostros districtus Merecensis… Kinka Mazewicza (16 жніўня 1511 году)[22]; Ганна Масевъна, Хилимонъ Масевичъ[23], Витъ Масевичъ[24], Иванъ, Грин, Мас Просоловичи[25], Миколаи Можовичъ[26], Кгаиль Межовичъ[27] (1528 год); люди, которые у местечку, у Ганусишкахъ живуть… Федел Мойзевич, Волкиницкого повету (12 ліпеня 1534 году)[28]; Masz Sczepanowycz… Masz, Stepan Pronyewyczy… Masz Hygnathowycz… Masz Szpakowycz (1552—1555 гады)[29]; Piothr Mozewicz… Janko Mozewicz… Stasiuk Mozewicz… Boltrusz Moziewic (1558 год)[30]; Moisiei, Sidor a Mas Marczinowiczy… Mas Sthepanowicz… Mas Żdanowicz (1561—1566 гады)[31]; Масъ Масичъ… Мась Мейтичъ (1563 год)[32]; Масъ Манковичъ… село Полятичи… Масъ Радковичъ (1566 год)[33]; Бернатъ Можевичъ з Можевщины (1567 год)[34]; Масъ Богушевичъ… Мась Янькевичъ… Масъ Солениъ… Масъ Турчинъ… Масъ Юшковичъ… Масъ Станькевичъ (24 красавіка 1580 году)[35]; Матейко зъ Маземъ (16 студзеня 1581 году)[36]; Andrzey Maza (1641 год)[37]; Андрей Можавичь, Обрам Можевичь (1655 году)[38]; Maza (1744 год)[39]; Wincenty Masewicz (1857 год)[40][g].

Remove ads

Носьбіты

Мазевічы (Moziewicz) гербу Топач — літоўскі шляхецкі род[69].

Мэзэвічы (Mezewicz) гербу Бранікоўскі — літоўскі шляхецкі род[70].

Мязэвічы (Miezewicz) гербу Порай — літоўскі шляхецкі род з Слонімскага павету[71].

На 1902—1906 гады існавала вёска Масішкі ў Дрысенскім павеце[72][73].

На 1906 год існавала вёска Мазы ў Гарадоцкім павеце Віцебскай губэрні[74].

На гістарычнай Берасьцейшчыне існуе вёска Мазічы, на гістарычнай Віленшчыне — Масі, на гістарычнай Вількаміршчыне — Масішкі.

Назву Мажа мае рака ў басэйне Дняпра.

Remove ads

Заўвагі

  1. Параўн.: муж > мужны, вежа > вежны і пад.
  2. Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -маж- зь летувіскай мовы mãžas 'нізкага росту', mažaĩ 'мала, няшмат'[6] (фіксуецца ў слоўніку Канстанціна Шырвіда[7])
  3. Таксама адзначаліся германскія імёны Mezcund (Mez-cund), Mazhild (Maz-hild), Massold (Mass-old)[5], *Masowin (Maso-win)[8], Mazolf (Maz-olf) ды іншыя[9]
  4. Адзначалася старажытнае германскае імя Mazika[11]
  5. Адзначалася старажытнае германскае імя Massona[12]
  6. Адзначалася германскае імя Massot, Mazot[13][14]
  7. Таксама:
    • Мажут, Мазут (адзначалася германскае імя Massot, Mazot[13][14]): Довкгил Можутевичъ (1528 год)[41], Michaelem Mazutowicz (27 жніўня 1812 году)[42];
    • Мазібут, Мажбут: der Littowen gesinde… Mosebuthe (1404 год)[43][44], чоловекъ Можъбутъ (22 чэрвеня 1415 году[45] паводле выпісу 9 чэрвеня 1614 году)[46];
    • Мішальт: Мікалай Мішальт (Mikołaj Miszolt) і Крыштаф Мішальт (Krzysztof Miszolt) — падчашыя вэндэнскія ў 1719 і каля 1791 году адпаведна[47]
    • Мезевід (адзначалася германскае імя Masuy, якое выводзяць ад асноваў mas і wid[13][14]): Aryn albo Mezewid (1738 год)[48];
    • Мажвіл, Мазьвіл, Машвіл: Вештовътъ Можвилович (1538 год)[49], людеи… Юря Миколаевича з братом Юшка Петкевича Можъвиловичовъ (2 студзеня 1552 году)[50], Jan Mozwil (24 красавіка 1675 году)[51], Mazwile (1744 год)[39], Maszwilowna (1782 год)[52], Mazwilowna (1804 год)[53];
    • Місгід: Матвеи Васкевичъ Мискгидъ (1565 год)[54];
    • Мізгір, Мізгер (у Польшчы ў 1724 годзе адзначалася прозьвішча Mazgara[55]): Богданъ Мизъкгиревичъ (1528 год)[56], пану Андрею Самуеловичу Мизъкгеру (5 траўня 1677 году)[57], Michał Mizgier, podstoli Orszan. (24 кастрычніка 1765 году)[58];
    • Мазгін, Мэзгін (адзначалася германскае імя Meskens[13][14]): селищо Мозкгина (1440—1492 гады)[59], в Опескои волости три земли на имя Мозкгинишку (14 ліпеня 1525 году)[60], Katarzyna Mezgin (1798 год)[61];
    • Мазгінт: Мозґінты-Сямкоўскія — літоўскі шляхецкі род[62];
    • Мазэр: Мазэр (Mazer) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[63];
    • Масад: Masadowicz (1813—1814 гады)[64]
    • Місмонт: Андрэй Янавіч Місмантовіч — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1592 годзе[65]
Remove ads

Крыніцы

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads