Манівід

Манівід (Манвід) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Монвід^[a].

Manvid
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Mann + Wid
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Манвід, Монвід, Манавід
Зьвязаныя імёны	Відзіман
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Манівід»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Манвіда або Манвід (Manuis^[1][2][b], Manvidus^[4]) і Відзіман (Widiman) — імёны германскага паходжаньня^[5]. Іменная аснова -ман- (імёны ліцьвінаў Мангерд, Дзерман, Есьман; германскія імёны Mangerðr, Derman, Esmann) паходзіць ад гоцкага manna^[6], германскага man 'чалавек'^[7], а аснова -від- (імёны ліцьвінаў Відмунд, Мельвід, Торвід; германскія імёны Widmund, Melvid, Torvid) — ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва'^[8]. Такім парадкам, імя Манівід азначае «чалавек моцы»^[9] (тое ж, што і імя Відзіман).

У Прусіі бытавала імя Manewyth^[10]. Імя Манвіт адзначалася ў ваколіцах Мэмэлю: Manwith (1511—1520 гады)^[11]. Пазьней там жа адзначалася прозьвішча Manwit^[12].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: von Gastowtendorf ij myle bes czu Manewidendorf… Von Manewidenhof ij myle bis czu Trabow (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)^[13]; Монивидъ Койликинович (1387—1392 гады^[14])^[15][16]; Moniwidone (2 лютага 1395 году)^[17]; Albertus Monwid de Wischna (1396 год)^[18]; Moniuido capitaneo Wilnensi (9 траўня 1397 году)^[19]; Manewyd houptman czur Wille (23 красавіка 1398 году)^[20]; Monwide houptman czur Wille^[21], Manewit, capitaneus in Wilna^[22] (12 кастрычніка 1398 году); Монивид(ъ) (3 красавіка 1399 году)^[23]; Monywid cum fratre germano Gedigoldo (18 студзеня 1401 году)^[24]; Manwede (23 красавіка, 9 чэрвеня і 15 верасьня 1404 году)^[25]; Manewide (8 і 30 чэрвеня 1404 году)^[26]; Manewyde (8 чэрвеня 1404 году, 21 лістапада 1405 году)^[27]; mit dem edlen Manewiden euwern houptmanne (12 ліпеня 1404 году)^[28]; Moniwid (17 жніўня 1404 году)^[29]; Albertus alias Monywid (13 студзеня 1407 году)^[30]; Monywido (11 чэрвеня 1407 году)^[31]; Monvido (25 студзеня 1408 году)^[32]; Manewid (10 сьнежня 1408 году)^[33]; Monywid (24 студзеня 1409 году)^[34]; Albertus alias Monywyd (23 траўня 1409 году)^[35]; Alberto Moniuith capitaneo Vilnensi (24 траўня 1409 году)^[36]; Alberto alias Moniwyd capitaneo Wylnensi (16 лютага 1410 году)^[37]; Alberto andirs Monywyd (26 траўня 1410 году)^[38]; Alberti alias Monywyd capitanei Wilnensis (1 лютага 1411 году)^[39]; Alberto alias Moniwid voyeuoda Vilnensi (20 красавіка 1411 году)^[40]; Alberti Monuid capitanei Vilnensis (15 красавіка 1412 году)^[41]; Alberto alias Moniuido capitaneo Vilnensi (31 траўня 1412 году)^[42]; cum domo et stirpe nobilis Monywid palatini Wilnensis^[43], Moniuidus palatinus Vilnensis^[44], Monywid palatinum Vylnensem^[45] (2 кастрычніка 1413 году); Alberto Monywid woiewoda und houbtman czur Wille (4 студзеня 1414 году)^[46]; Manewidt czur Wille houptman (10 жніўня 1415 году)^[47]; Manneuite (10 красавіка 1418 году)^[48]; ex parte Alberti Maniwidi palatini et capitanei Wilnensis (11 студзеня 1419 году)^[49]; Alberto Monywid palatino et capitaneo (22 чэрвеня 1421 году)^[50]; Mannewid (2 студзеня 1422 году)^[51]; Albertus alias Moniwid (27 верасьня 1422 году)^[52]; Michael alias Moniwid (27 верасьня 1422 году)^[53]; Albertus Moniwid (27 жніўня 1423 году)^[54]; пан Ивашко Монивидович (5 траўня 1429 году^[55], 9 сьнежня 1442 году^[56]); Iwaschkonis Moniwidowicz^[57], Iwaschconis Monywydowycz^[58] (1 верасьня 1431 году); Iwaschko Moniwidowicz (15 траўня 1432 году)^[59]; Jwasko Moniwodowicz (22 сакавіка 1433 году)^[60]; Monividi Grodensis [tenutariorum] [sigilla] (20 студзеня 1433 году)^[61]; Manewyd (1433 год)^[62]; Ywaske Mannewiden son (6 верасьня 1434 году)^[63]; Ywaßken Manweden (Manwede^[62]; 16 кастрычніка 1436 году)^[64]; панъ Монивидъ староста Подольскый и Кременецкій (2 верасьня 1438 году^[65][66], 16 студзеня 1444 году^[67]); пан Монивид троцкий воевода (23 сакавіка 1443 году)^[68]; воевода троцкий пан(ъ) Монивид(ъ) (1 чэрвеня 1445 году, 8 студзеня 1452 году)^[69]; Joannę Monnvyd Trocensi palatinis (23 красавіка 1452 году)^[70]; Iwaschke Manivyten (10 лістапада 1453 году)^[71]; nos Johannes Monividi heres in Zvprani palatinus Vilnensis (7 верасьня 1458 году)^[72]; Manwid^[62]; Олтар Монъвидовъ (1553 год)^[73]; Станиславъ Монвидовичъ… з Монвидовичъ^[74], Васко Мановидовъ^[75] (1567 год); Zofia Monowid (1797 год)^[76]; Ludwika Monawid (1833 год)^[77].

Носьбіты

• Войцех Манівід (каля 1360—1424) — намесьнік і першы ваявода віленскі, меў сына Івана (Івашку); пачынальнік роду Манівідаў
• Міхайла Манівід († па 1433) — староста гарадзенскі
• Васька Манавідаў — баярын Ваўкавыскага павету, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1567 году
• Мікалай Алехнавіч Монвід Дарагастайскі († 1597) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, стольнік вялікі літоўскі і ваявода полацкі^[78]
• Пётар Мікалаевіч Монвід Дарагастайскі († 1611) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, кашталян менскі, ваявода амсьціслаўскі і смаленскі
• Крыштап Монвід Ірыковіч — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, войскі берасьцейскі ў 1601—1611 гадох^[79]

Апроч таго, Манівідам часам памылкова нызываюць Мантывіда^[c] (каля 1314—1348), сына вялікага князя літоўскага Гедзіміна.

Аляхновічы з Монвіда^[80] і Монвіды-Наркускія^[81] — літоўскі шляхецкі род.

Глядзіце таксама

• Ман
• Від

Заўвагі

1. Іншыя прыклады аналягічнага пераносу націску: імя Даўгерд і прозьвішча Доўгерд (Доўгірд), імя Даўмонт і прозьвішча Домант (Доўмант), імя Жыгімонт і прозьвішча Жыгмант
2. У гэтай зафіксаванай у крыніцах форме адбыўся пераход widis у uis^[3]
3. У Супрасьлеўскім сьпісе Летапісцу вялікіх князёў літоўскіх — Монвид і Монтивид, у Акадэмічным сьпісе — Моидивид і Моньдевид