Карыбут (імя)

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Карыбут (Карыбот), Карбут (Карбот), Карабуд — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Корбут[a] (Корбат, Карабут).

Хуткія факты Паходжаньне, Мова(-ы) ...
Remove ads

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Карыбода або Карыбут (Karibaudis, Korybut[1]) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная -кар- (-кор-) (імёны ліцьвінаў Караман, Карымонт, Карыят; германскія імёны Caroman, Caromond, Cariatto) паходзіць ад гоцкага kaurus 'цяжкі, важкі'[3] або ад гоцкага[4] і бургундзкага kara 'турбота, клопат'[2], а аснова -бут- (-бот-) (імёны ліцьвінаў Бутвід, Бутрык, Вільбут; германскія імёны Botvid, Butariks, Willebut) — ад усходнегерманскага but- з значэньнем 'корань, камель' (гепідзкае butilo 'камель')[5] або ад асновы -буд- (-бод-)[6] (у старажытных тэкстах bod праз доўгае о пісалася як baud[7]). Такім парадкам, імя Карыбут азначае «цяжкі корань»[8].

Германскае паходжаньне імя Карыбут (Korybut) сьцьвердзіў этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук — ад германскага імя Hariboth (Harboth)[1], якое таксама фіксуецца ў форме Cariobaud (Cario-baud)[9][10][11]. Адзначалася гістарычнае бытаваньне германскага імя Карыбут у Польшчы: Mathias Coributh… vicarius perpetuus in ecclesia Gneznensi (1440 год); domino… Coributh (1451 год); Koributh… Kuriboth (1495 год)[12].

У Польшчы ў XVI—XVIII стагодзьдзях адзначаліся прозьвішчы Karbot, Korybut[13].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Cariebut (31 кастрычніка 1382 году[14])[15]; Caribut (31 кастрычніка 1382 году[16])[17]; Coribut (14 жніўня 1385 году)[18]; Nos Demetrius, alias Korybuth, dux Litwanie, dominus et heres de Nowogrodek (23 кастрычніка 1386 году)[19]; Corybutho Novogrodensi[20], Coriboto Nouogrodensi[21] (17 лютага 1387 году); Coributh Nowogrodensi (20 лютага 1387 году)[22]; Coributo Novogrodensi (22 лютага 1387 году)[23]; Дмитрии инемъ именемъ Корибутъ князь Новгородьскии и Северскии[24] (26 красавіка 1388 году)[25]; Мы Дмитрии инемъ именемъ Корибутъ князь Литовскии[24] (18 траўня 1388 году)[26]; Karobud (10 жніўня 1388 году[27])[28]; Мы, княз Дмитрий Олгердович[29] (16 сьнежня 1388 году)[30]; зять мой князь Корибутъ[24] (1393 год)[31]; Iwan Coributowicz junior (29 лістапада 1430 году)[32]; Fedor Korybuthowicz (22 чэрвеня 1431 году)[33]; Iwaschco Coributowicz (6 верасьня 1431 году)[34]; Fedor Koributhowicz (15 кастрычніка 1432 году)[35]; Fedor Koributhovicz [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[36]; Koributh (Ян Длугаш)[37]; Korbut (Хроніка Быхаўца)[38]; Корибутова дочка Олкирдовича Маря… тая Маря Корыбутовна… князя Иванова сестра Корыбутовича (15 сакавіка 1505 году)[39]; люди нашы Городенъское волости… доилида Мартина Корботовича… Мартина Корбутовича (1 студзеня 1519 году)[40]; боярынъ повету Слонимского Петръ Корбутъ (3 верасьня 1533 году)[41]; панъ Мартинъ Корбутовичъ — бояринъ ей милости пани Кищиное (12 кастрычніка 1570 году)[42]; Корибут… Корибут Олгердович (Хроніка літоўская і жамойцкая)[43]; Созона Корбата пуста (6 ліпеня 1601 год)[44]; pana Korbuta (1621 год)[45]; pana Lewona, pana Jana Korbutow (30 чэрвеня 1633 году)[46]; Ивань Корибут, Васил Корибутов зят (1649 год)[47]; pana Jarosza Korbuta (21 траўня 1653 году)[48]; Theophil Korbut (30 студзеня 1655 году)[49]; Roman Korbutt… Lewon Korbut… Pawełł Korbutt… Iwan Korbutt, Iakub Korbut… Hryhory Korbut… Fiedor Korbut, Siemion y Fiedor Korbutowie… Moysiey Korbutt… Iwan Korbutt… Hryhory Korbut… Ian Korbut (4 красавіка 1657 году)[50]; до вельможного княжати его милости Кориботовича Збараского (1 жніўня 1667 году)[51]; Marcina Korbuta… Iwan Korbut (19 жніўня 1684 году)[52]; szlachetny Korbutowicz (18 красавіка 1757 году)[53]; Pietrok Korbut… Pauluk Korbut (4 сакавіка 1759 году)[54]; Leon Korbut — strażnik Smoleński (6 лютага 1764 году)[55]; Leon Korbut — skarb. Smoleński (19 лютага 1764 году)[56]; Antoni Korbutt (4 кастрычніка 1765 году)[57]; Jan Korbut (7 лістапада 1765 году)[58]; Korbhutowicz (Korputowicz, 1768 год)[59]; Casimiri Korbut (1798 год)[60]; Karbutowiczowna (1802 год)[61][b].

Remove ads

Носьбіты

Прыдомкам Карыбут карысталіся літоўскія княскія роды Вішнявецкіх, Варанецкіх і Збараскіх, шляхецкі род Дашкевічаў[73].

У канцы XVIII ст. на гістарычнай Аршаншчыне адзначаўся шляхецкі род Корбутаў[74].

Корбуты (Korbut) — прыгонныя зь вёскі Пелякі (каля Лынтупаў), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[75].

Корбуты — парафіяне царквы ў Баслаўцы (Случчына) на 1840 год[76].

Корбуты — парафіяне царквы ў Лапічах (Меншчына) на 1870—1883 гады[77].

Корбуты гербу Корчак — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету[78].

Корбуты (Korbut) — літоўскі шляхецкі род з Лынтупаў, Сьвянцянаў і ваколіцаў Кабыльніку[79].

Карбутовічы (Korbutowicz) гербу Корчак — шляхецкі род Рэчы Паспалітай[80] з Жытомірскага павету[81].

Карыбуты (Korybut) гербу ўласнага — шляхецкі род Рэчы Паспалітай з Холмскага павету[82].

Карбаты (Karboth) гербу Тры булавы — шляхецкі род Рэчы Паспалітай з Кракаўскага і Сандамірскага ваяводзтваў[83].

Корбут (Korbut) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[84].

Карбутовіч (Korbutowicz) — прозьвішча, гістарычна зафіксаванае на тэрыторыі цяперашняй Летувы[85].

На 1904 год існавала сядзіба Корбаты ў Ельнянскім павеце Смаленскай губэрні[86].

На 1909 год існаваў засьценак Харыбут у Барысаўскім павеце Менскай губэрні[87].

На гістарычнай Аршаншчыне існуе вёска Карбатоўка, у ваколіцах Канатопу — Карабутава (упаміналася ў 1649 і 1664 гадох як Кориботово)[88].

Remove ads

Глядзіце таксама

Заўвагі

  1. Іншыя прыклады аналягічнага пераносу націску: імя Даўгерд і прозьвішча Доўгерд (Доўгірд), імя Даўмонт і прозьвішча Домант (Доўмант), імя Жыгімонт і прозьвішча Жыгмант
  2. Таксама:
    • Скорбут (параўн.: Dawid Żminigajło Jawgiel, т. б. z Minigajła[62]): Скорбут (Skorbut) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[63]

Крыніцы

Літаратура

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads