Берилли

Хувийн жин нь 1.85 г/см³, хайлах температур нь 1283^oС, буцлах температур нь 2970^oС. Берилли маш хатуу, бутрамтгай, хөнгөн металл бөгөөд бөх бат чанар, халуун болон зэврэлт тэсвэрлэх чанар өндөртэй. Металл бериллийн зэс, манган, никель, хөнгөн цагаантай хайлшуудыг атомын энерги, нисэх хүчин, пуужин-сансарын техник, янз бүрийн багаж хэрэгсэл, гагнуурын аппарат, радио ба телевизийн багаж төхөөрөмж, радиоэлектроникт хэрэглэдэг.

Берилли, ₄Be

Берилли
Дуудлага	/peˈriɮʲi/
Гадаад байдал	цагаан-саарал металлын
Стандарт атомын жин Ar°(Be)
	7000901218310000000♠9.0121831±0.0000005[1] 7000901220000000000♠9.0122±0.0001 (товчлогдсон)[2]
Үелэх систем дэх Берилли
Устөрөгч Гели Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон – ↑ Be ↓ Mg лити ← берилли → бор
Атомын дугаар (Z)	4
Бүлэг	2-р бүлэг (газрын шүлтийн металл)
Үе	2-р үе
Блок	s-блок
Электрон байгуулалт	[He] 2s2
Давхарга бүрт	2, 2
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хатуу
Хайлах температур	1560 K ​(1287 °C, ​2349 °F)
Буцлах температур	2742 K ​(2469 °C, ​4476 °F)
Нягт (20 °C)	1.845 г/см3[3]
шингэн үед (х.т.)	1.690 г/см3
Критик цэг	5400 K, 46 МПа (тооцоолсон)[4]
Хайлах энтальп	12.2 кЖ/моль
Уурших энтальп	292 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	16.443 Ж/(моль·K)
Уурын даралт P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к T (K) 1462 1608 1791 2023 2327 2742
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: +2 0,[6] +1[8]
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 1.57
Ионжилтын энерги	1-р: 899.5 кЖ/моль 2-р: 1757.1 кЖ/моль 3-р: 14,848.7 кЖ/моль (илүү үзэх)
Атомын радиус	эмпирик: 112 пм
Ковалент радиус	96±3 пм
Ван дер Ваальсийн радиус	153 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд берилли элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	анхдагч
Талст бүтэц	​гексагонал нягт бүтэцтэй (гнб) (hP2)
Торны тогтмолууд	a = 228.60 пм c = 358.42 пм (20 °C)[3]
Дулааны тэлэлт	6995109800000000000♠10.98×10−6/K (20 °C)[3][a]
Дулаан дамжуулалт	200 Вт/(м⋅K)
Цахилгаан эсэргүүцэл	36 nΩ⋅м (20 °C)
Соронзон чанар	дисоронзон
Моляр соронзон мэдрэмж	3005100000000000000♠−9.0×10−6 см3/моль[9]
Юнгийн модуль	287 ГПа
Хөдөлгөх модуль	132 ГПа
Эзлэхүүний модуль	130 ГПа
Дууны хурд нимгэн саваа	12,890 м/с (т.т.)[10]
Пуассоны коэффициент	0.032
Моосын хатуулаг	6.0
Викерсийн хатуулаг	1670 МПа
Бринеллийн хатуулаг	590–1320 МПа
CAS дугаар	7440-41-7
Түүх
Нэрийн үүсэл	Берилл ашигт малтмалын нэрээр, Грекийн βήρυλλος янз бүрийн хөх-ногоон чулууг хэлдэг
Нээсэн	Луи-Николя Воклен (1798)
Анх ялгасан	Фридрих Вёлер & Антуан Бюсси (1828)
Хамгийн тогвортой изотопууд ү з
Гол изотопууд[11] Задрал дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн 7Be мөр 7006459820800000000♠53.22 d ε 7Li 8Be хиймэл 6983820000000000000♠8.2×10−17 s α 4He 9Be 100% тогтвортой 10Be мөр 7013437703912000000♠1.387×106 y β− 10B
Ангилал: Берилли үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Тэмдэглэл

1. Дулааны тэлэлт нь анизотроп шинж чанартай: болор тэнхлэг бүрийн параметрүүд (20 ° C-д) α_a = 6995120299999999999♠12.03×10⁻⁶/K, α_c = 6994888000000000000♠8.88×10⁻⁶/K, ба α_дундаж = α_V/3 = 6995109800000000000♠10.98×10⁻⁶/K.^[3]