Полони

Полони (Англи: Polonium) нь атомын дугаар 84 бүхий химийн элемент бөгөөд тэмдэглэгээ нь Po. 1898 онд Мари Склодовска-Кюри, Пьер Кюри нар нээжээ. Ховор, өндөр цацраг идэвхтэй металлоид^[4], химийн шинжээрээ висмут^[5] болон теллуртай маш төстэй бөгөөд ураны хүдэрийн агууламжид тохиолдоно. Полониг сансрын хөлгийг халаах зорилгоор судалгаа шинжилгээний ажилд ашиглаж байна. Тогтвортой биш тус элементийн бүх изотопууд цацраг идэвхтэй.

Полони, ₈₄Po

Полони
Дуудлага	/pʰɔˈɮɔni/
Аллотропууд	α, β
Гадаад байдал	мөнгөлөг
Жингийн тоо	[209]
Үелэх систем дэх Полони
Устөрөгч Гели Лити Берилли Бор (химийн элемент) Нүүрстөрөгч Азот Хүчилтөрөгч Фтор Неон Натри Магни Хөнгөн цагаан Цахиур Фосфор Хүхэр Хлор Аргон Кали Кальци Сканди Титан Ванади Хром Манган Төмөр (химийн элемент) Кобальт Никель Зэс Цайр Галли Германи Хүнцэл Селени Бром Криптон Рубиди Стронци Иттри Циркони Ниоби Молибден Технеци Рутени Роди Паллади Мөнгө (химийн элемент) Кадми Инди Цагаан тугалга Сурьма Теллур Иод Ксенон Цези Бари Лантан Цери Празеодим Неодим Промети Самари Европи Гадолини Терби Диспрози Гольми Эрби Тули Иттерби Лютеци Гафни Тантал Вольфрам Рени Осми Ириди Цагаан алт Алт Мөнгөн ус Талли Хар тугалга Висмут Полони Астат Радон Франци Ради Актини Тори Протактини Уран Нептуни Плутони Америци Кюри Беркли Калифорни (химийн элемент) Эйнштейни Ферми Менделеви Нобели Лоуренси Резерфорди Дубни Сиборги Бори Хасси Мейтнери Дармштадти Рентгени Коперници Нихони Флерови Москови Ливермори Теннессин Оганесон Te ↑ Po ↓ Lv висмут ← полони → астат
Атомын дугаар (Z)	84
Бүлэг	16-р бүлэг (халкоген)
Үе	6-р үе
Блок	p-блок
Электрон байгуулалт	[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p4
Давхарга бүрт	2, 8, 18, 32, 18, 6
Физик шинж чанарууд
Төлөв	хатуу
Хайлах температур	527 K ​(254 °C, ​489 °F)
Буцлах температур	1235 K ​(962 °C, ​1764 °F)
Нягт (т.т.)	α-Po: 9.196 г/см3 β-Po: 9.398 г/см3
Хайлах энтальп	ca. 13 кЖ/моль
Уурших энтальп	102.91 кЖ/моль
Хувийн дулаан шингээлт	26.4 Ж/(моль·K)
Уурын даралт P (Па) 1 10 100 1 к 10 к 100 к T (K) (846) 1003 1236
Атомын шинж чанар
Исэлдэлтийн зэрэг	нийтлэг: −2, +2, +4 +5[1] +6,[2]
Цахилгаан сөрөг чанар	Полингийн шаталбар: 2.0
Ионжилтын энерги	1-р: 812.1 кЖ/моль
Атомын радиус	эмпирик: 168 пм
Ковалент радиус	140±4 пм
Ван дер Ваальсийн радиус	197 пм
Спектрийн хүрээ дэх өнгөт шугамууд полони элементийн спектрийн шугам
Бусад шинж чанарууд
Байгалийн тархац	ялзралаас
Талст бүтэц	​куб α-Po
Талст бүтэц	​ромбогидрал β-Po
Дулааны тэлэлт	23.5 µм/(м⋅K) (25 °C)
Дулаан дамжуулалт	20 Вт/(м⋅K) (?)
Цахилгаан эсэргүүцэл	α-Po: 0.40 µΩ⋅м (0 °C)
Соронзон чанар	соронзон бус
CAS дугаар	7440-08-6
Түүх
Нэрийн үүсэл	Мари Кюригийн эх орон Польшийн Латин Polonia нэрнээс
Нээсэн	Пьер болон Мари Кюри (1898)
Анх ялгасан	Уильям Бимер, Чарльз Максвелл (1946)
Хамгийн тогвортой изотопууд ү з
Гол изотопууд[3] Задрал дэлбэг байдал хагас задрал (t1/2) хэлбэр бүтээгдэхүүн 206Po хиймэл 7000880000000000000♠8.8 ө β+94.5% 206Bi α5.45% 202Pb 208Po хиймэл 7000289800000000000♠2.898 ж α 204Pb β+<0.01% 208Bi 209Po хиймэл 7002124000000000000♠124 ж α99.5% 205Pb β+0.454% 209Bi 210Po мөр 7002138376000000000♠138.376 ө α 206Pb
Ангилал: Полони үзэх · хэлэлцэх · засах | эх сурвалж

Түүх

Элементүүдийн үелэх системийн VI бүлгийн элементүүд полонигоор дуусдаг. Түүнийг 1898 онд Мария Сколодавская Кюри ураны давирхайны хүдрээс нээжээ. Латинаар “Полона”- буюу Польш гэсэн үг бөгөөд эрдэмтэн Мари Кюрид хүндэтгэл үзүүлэн тус элементийг Полони гэж нэрлэжээ.

Шинж чанар

Полони зөөлөн, мөнгөлөг саарал өнгөтэй металл (254 градуст хайлж, 962 градуст буцалдаг). Түүний бүх изотоп нь цацраг идэвхитэй. Хамгийн урт настай нь 209 Po хагас задарлын үе 102 жил. Полони нь идэвхтэй металл бөгөөд давсны хүчилтэй устөрөгч ялгаруулан урвалд ордог.

Po+2HCl=PoCl2+H2

Урвалын үр дүнд үүссэн полонийн (II) валенттай хлорид (улаан өнгөтэй уусмал) нь полонийн (IV) валенттай хлорид (Хүрэн шар өнгөтэй уусмал) болтлоо исэлддэг. Полонийн изотоп 210 Po-г сансрын аппаратын атомын батерейд энергийн эх үүсвэр болгон ашигладаг.

Цахим холбоос

Wiktionary

Wiktionary: Полони – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

 Commons: Полони – Викимедиа дуу дүрсний сан